Korideti İncili
| Koritedi İncili | |
|---|---|
| Gürcistan Ulusal Elyazmaları Merkezi | |
 Koritedi İncili'nin bir sayfası (Markos İncili, 6:19–21) | |
| Tür | İncil |
| Tarih | IX. Yüzyıl |
| Dil(ler) | Yunanca (asıl metin), Gürcüce (derkenarlar) |
| Boyut | 29 x 24 cm |
| Yazı türü | Yunanca uncial |
| İlaveler | Korideti belgeleri (derkenarlarda) |
Korideti İncili (Gürcüce: კორიდეთის სახარება; okunuşu: "k'oridetis sah'areba"), tarihsel Klarceti bölgesinde, bugün Artvin ilinin Murgul ilçesi sınırları içinde kalan Korideti Kilisesi’ne ait elyazması Yunanca eski bir İncil'dir. Adı 1925 yılında Çimenli olarak değiştirilmiş olan Korideti, Murgul Vadisi'nin eski yerleşmelerinden biriydi ve Korideti İncili, bu köyde bugün izi kalmamış olan ve Meryem Ana'ya adanmış Korideti Manastırı'nın kilisesinde muhafaza ediliyordu.
Yunanca eski İncil, muhafaza edildiği kiliseden dolayı Korideti İncili veya Korideti İncili olarak bilinir. 29 × 24 cm ebatlarında olan Korideti İncili 246 yapraktan oluşur. 9. yüzyıla tarihlenen bu İncil’e düşülmüş Gürcüce derkenarlar mevcuttur. “Korideti Belgeleri” olarak bilinen bu derkenarlar, araştırmacılar için ilginç bilgiler içermektedir. Korideti İncili, 9. yüzyıldan 15.yüzyıla kadar Korideti Manastırı’nda korunuyordu. 15. yüzyıldan itibaren ise, Gürcistan’da Svaneti bölgesinde Kala’da (temi) muhafaza edilmiştir. Korideti İncili bugün Gürcistan Ulusal Elyazmaları Merkezi’nde korunmaktadır.[1][2]
Korideti İncili’ndeki derkenarlar ilk kez Nikolay Marr tarafından 1911 yılında yayımlanmıştır. Daha sonra yeniden yayımlanmış olan bu derkenarların bir kısmı, Korideti Kilisesi’ne ait mülklerin bu kiliseye bu bölgenin yöneticisi tarafından bağışlanmış olduğunu teyit etmektedir. İkinci tip derkenarlar, belli başlı vergilerden muaf tutulmuş olduğunu göstermektedir. Birkaç derkenar ise, 10-13. yüzyıllara tarihlenen özel sözleşmeler niteliğindedir. Bu belgelerden biri, Korideti İncili’nin Svaneti’ye götürmesinden sonra 14-15. yüzyılda düşülen derkenardır ve bu derkenar, İncil’in götürüldüğü Kala Vadisi’nin birlik ve dayanışmasına atıfta bulunmaktadır.[3]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 412, ISBN 9789941478178.
- ^ 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Teimuraz Hutsişvili, Levan Tsikarişvili, Davit Maisuradze, Nino Arabuli, Davit Gaçeçiladze, Ana Gelaşvili, Bebur Gozalişvili, Ana İmedaşvili, Şalva Koğuaşvili, Nana Huskivadze, Tiflis, 2016, s. 140 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9123-9-9
- ^ "Valeri Silogava, Korideti Belgeleri (10-13. Yüzyıl) (Gürcüce), Tiflis, 1989, s. 5-6". 20 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2022.