Kore'de Esperanto
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Nisan 2023) |
Kore'deki Esperanto dilinin kullanımı 20. yüzyılın başlarına kadar uzanır.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]İlk yılları ve Japon baskısı
[değiştir | kaynağı değiştir]Kore'de Esperantonun varlığına dair bilinen en eski kayıt, Gojong'un Esperantonun temel kalıplarını öğrendiğini söyleyen 1906 tarihli bir Japon gazetesindedir.[1] Koreli ilk Esperantistin, 1910'da Çin'de Esperanto öğrenen ve takma adını "ilk yeşil adam" anlamına gelen "ByeokCho" olarak seçen Hong Myong-hui olduğu kabul edilir. (Esperanto hareketinin yeşil rengine atıfta bulunarak, kendini ilk Esperantist ilan etmiştir).[2] Kore'deki organize Esperanto hareketinin ilk olarak 1920'de şair Kim Ok liderliğindeki YMCA'da düzenlenen halka açık öğrenme oturumlarının kurulmasıyla başladığı kabul edilir. Bu oturumda Esperanto öğrenenler aynı yıl Kore Esperanto Derneğini kurdular (Daha sonra Joseon Esperanto Derneği olarak adlandırıldı). 1937'de Hong Hyong Hui tarafından tamamen Esperanto dilinde yazılmış "Korean Esperantisto" adlı bir dergi kuruldu, ancak Japon yetkililerin yayına baskı yapma kararı nedeniyle kısa süre sonra feshedildi.
Güney Kore'de Esperanto tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]1947'de kelebekler üzerine çalışan Koreli bir akademisyen olan Seok Joo-myung, Esperanto'da kelebekler hakkında birçok tez ve uluslararası bir Esperanto ders kitabı yayınladı. Kore Savaşı'ndan sonraki 1950'lerden 1960'lara kadar, Güney Kore'deki Esperanto hareketi Busan Seul ve Daegu'ya dağılmıştı, daha sonraları bu hareketler 1975'te Seul'de Kore Esperanto Derneği'nin bir parçası olarak birleşerek Esperanto dilinin yayılmasını sağladı. farklı üniversiteler 1976 yılında Han Moo-hyup tarafından bir tanıtım dergisi "La Espero El KoreUio" kuruldu ve 1994 yılına kadar yayınına devam ederek Kore edebiyatının birçok çevirisini yaptı. Korece Esperanto sözlükleri ve Esperanto-Korece sözlükleri 1969 ve 1982'de ayrı ayrı yayınlandı. 1985'te Esperanto dili, Dankook Üniversitesi'nde resmi ders oldu.[3] Aynı zamanda Güney Kore İşçi Partisi'nin lideri Pak Hon-yong, Esperanto dilinde eserler yazmıştır.[2]
Kuzey Kore'de Esperanto tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]Kuzey Kore'de Esperanto tarihi, bağımsızlık hareketleri sırasında Esperanto dilini öğrenen birçok Koreli komünist ve anarşistlere kadar uzanabilir. Kuzey Kore'deki Esperanto hareketi, Kore Savaşının ardından bir düşüş yaşadı, ancak 1959'da Kuzey Kore'de Kore Esperanto Derneği kuruldu.[4][5] Korece Esperanto Sözlüğü 1964'te Kuzey Kore'de yayınmış olsa da,[6] Esperanto'nun Kuzey Kore'deki mevcut kullanımı sınırlıdır. 1989'da Dünya Esperanto Gençlik Örgütü (TEJO) delegeleri, Pyongyang festivali için Kuzey Kore'yi ziyaret ettiler, ancak Kuzey Kore'de Esperanto konuşanların varlığına dair bir kanıt bulamadılar.[7]
Mevcut durum
[değiştir | kaynağı değiştir]Güney Kore hala bir Esperanto kulübüne ev sahipliği yapan birçok eğitim kurumuna sahiptir.[8]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "[이 주일의 역사] 에스페란토 창시 자멘호프 출생(1859.12.15)". busanilbo. 12 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2023.
- ^ a b "[이희용의 글로벌시대] 바벨탑에 도전한 자멘호프 사망 100년". yonhap news. 12 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2023.
- ^ "에스페란토". Encyclopedia of Korean Culture. 12 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2023.
- ^ "El Popola Ĉinio", March 1959 edition, p.103
- ^ 이종영 (15 Aralık 2015). 한국에스페란토운동 80년사. Korean esperanto assiciation. s. 78. ISBN 9788987281452. 7 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2023.
- ^ "Nova vortaro esperanto-korea". ci.nii.ac.jp. 12 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2023.
- ^ "Esperanto en Nord-Koreio" (PDF). 6 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Nisan 2023.
- ^ "에스페란토 운동". busan.grandculture.net. 12 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2023.