Klorprotiksen
Klorprotiksen, tioksanten grubunun tipik bir antipsikotiktir.
Tıbbi kullanımlar[değiştir | kaynağı değiştir]
Klorprotiksenin başlıca endikasyonları, psikotik bozuklukların (örn. şizofreni) ve bipolar bozuklukların bir parçası olarak ortaya çıkan akut maninin tedavisidir.
Klorprotiksenin içsel bir antidepresan etkisi olduğu tartışılmıştır, ancak kanıtlanmamıştır. Benzer şekilde, klorprotiksenin gerçek (intrinsik) analjezik etkilere sahip olup olmadığı açık değildir. Bununla birlikte, şiddetli kronik ağrıda klorprotiksen yardımcı ilaç olarak kullanılabilir. Ayrıca, çoğu antipsikotik gibi, klorprotiksen de antiemetik etkilere sahiptir.
Yan etkiler[değiştir | kaynağı değiştir]
Klorprotiksen, antikolinerjik yan etkilerin yüksek insidansıyla güçlü bir sedatif aktiviteye sahiptir. Karşılaşılan yan etki türleri (ağız kuruluğu, masif hipotansiyon ve taşikardi, hiperhidroz, aşırı kilo alımı vb.) normalde psikotik bozuklukların remisyonu için tam etkili bir dozun verilmesine izin vermez. Bu nedenle, daha güçlü başka bir antipsikotik ajanla birlikte tedavi gereklidir.
Klorprotiksen, prensipte tüm yan etkileri paylaştığı klorpromazin ile yapısal olarak ilişkilidir. Alerjik yan etkiler ve karaciğer hasarı, kayda değer bir şekilde daha düşük bir sıklıkta ortaya çıkıyor gibi görünmektedir. Yaşlılar, klorprotiksenin antikolinerjik yan etkilerine özellikle duyarlıdır. 60 yaşından büyük hastalarda dozlar özellikle düşük olmalıdır.
Erken ve geç ekstrapiramidal yan etkiler ortaya çıkabilir, ancak düşük bir sıklıkta kaydedilmiştir (çok sayıda katılımcıyla yapılan bir çalışmada toplam oran yalnızca %1'dir).[kaynak belirtilmeli]
Doz aşımı[değiştir | kaynağı değiştir]
Doz aşımı semptomları konfüzyon, hipotansiyon ve taşikardi olabilir ve postmortem kandaki konsantrasyonları 0,1 ila 7,0 arasında değişen birkaç ölüm vakası bildirilmiştir.[1]
Etkileşimler[değiştir | kaynağı değiştir]
Klorprotiksen eş zamanlı olarak verilen lityumun plazma seviyesini yükseltebilir. Lityum zehirlenmesinden kaçınmak için lityum plazma seviyeleri yakından izlenmelidir.
Klorprotiksen, opioidlerle birlikte verilirse, opioid dozu azaltılmalıdır (yaklaşık %50), çünkü klorprotiksen opioidlerin terapötik etkilerini ve yan etkilerini önemli ölçüde artırır.
Klorprotiksen ve tramadolün (Ultram) birlikte kullanımından kaçınılmalıdır. Bu kombinasyon ile nöbetlerle karşılaşılabilir.
Klorprotiksen benzodiazepinler veya barbitüratlarla birlikte verilirse, aditif sedatif etkiler ve konfüzyonel durumlar ortaya çıkar. Bu ilaçların özellikle düşük dozlarını seçin.
Klorprotiksen diğer antikolinerjik ilaçlarla (trisiklik antidepresanlar ve antiparkinson ajanlar) kombine edilirken özellikle dikkatli olunmalıdır: Özellikle yaşlılarda deliryum, yüksek ateş, şiddetli kabızlık, hatta ileus ve glokom gelişebilir.
Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]
Klorprotiksen, sentezlenen tioksanten antipsikotiklerin ilkidir.[2] 1959 yılında Lundbeck tarafından tanıtılmıştır.[3]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Postmortem Femoral Blood Reference Concentrations of Aripiprazole, Chlorprothixene, and Quetiapine". Journal of Analytical Toxicology. 39 (1): 41-44. Jan 2015. doi:10.1093/jat/bku121. PMID 25342720.
- ^ Healy, David (1997). The antidepressant era. Cambridge: Harvard University Press. s. 182. ISBN 978-0-674-03958-2.
chlorprothixene antidepressant.
- ^ Sneader, Walter (2005). Drug discovery: a history. New York: Wiley. s. 410. ISBN 978-0-471-89980-8.
