Kemperi

Kemperi
Kemperi
	Kemperi ; ქემფერი Kemperi'nin Gürcistan üzerindeki konumu
	Koordinatlar: 42°2′30″K 43°36′10″D / 42.04167°K 43.60278°D
Ülke	Gürcistan
Mhare	Şida Kartli
Rakım	800 m
Nüfus (2014)
• Toplam	350
Zaman dilimi	UTC+04.00 (Gürcistan Saati)

Kemperi (Gürcüce: ქემფერი), Gürcistan'ın Şida Kartli bölgesinin Haşuri Belediyesi'ne bağlı bir köydür. Köy, Khashuri'den 11,5 km (7,1 mil) ve Surami'den 6,5 km (4,0 mil) uzaklıkta, deniz seviyesinden 800 m (2.625 ft) yükseklikte yer almaktadır. 2014 nüfus sayımına göre nüfusu 350'dir.^[1]

Nüfus

2002 nüfus sayımı verilerine göre köyde 145 hane, toplam 470 kişi yaşamaktadır.^[2] 2014 yılında nüfusta azalma olup, köyde 180'i erkek, 170'i kadın olmak üzere 350 kişi yaşamaktadır.^[3]

Yıllara göre mahalle nüfus verileri
1886^[4]	293
2002^[5]^[6]^[7]	470
2014^[8]	350

Tarihçe

Kemperi köyünden, o dönemde köyde 11 ailenin yaşadığını belirten, 1715 yılında derlenen Ruis-Urbnis soyunun kayıtlarındaki tarihi kaynaklarda ilk kez bahsedilmektedir. Soyadları: Anchafishvili, Mikhlanji, Sabaikidze, Chabukadze, Imedashvili, Iremadze, Kharat, Tabatadze.^[9]

Kemertisskali Nehrinin (şimdiki adıyla Tiliana Nehri) kıyısında yer alan ünlü Gürcü bilim adamı Vakhushti Bagrationi'nin çizdiği haritada köy, Kemerti adıyla yazılmıştır. 1728 yılında Kemper'de 9740 akça tutarındaki Osmanlı vergilerinin tamamını ödeyen 18 hane yaşamaktadır.^[10]

18. yüzyılın sonlarında Leki'lerin yağmalamasından sonra köy dağılmıştır.

“	Lezgiler yeniden ortaya çıktılar ve Kartli'ye saldırmaya başladılar. İki kez Kareli'ye saldırdılar ve oradaki birçok kişiyi öldürdüler. Yine geri döndüler ve Kelktseuli'yi de aynı şekilde yağmaladılar.^[11]	„

19. yüzyılın başlarından itibaren köy, İmereti kökenli nüfus tarafından aktif olarak yeniden yerleşmeye başladı. Özellikle: Labadze ailesi Zestafoni belediyesinin Shrosha köyünden, Lomidze ailesi ise Kharauli belediyesinin Khunevi köyünden buraya yerleştirildi.

1804 yılı nüfus sayımına göre, Kemperi köyünde 6 hane, 12 erkek, 12 kadın olmak üzere toplam 24 kişi yaşıyordu. 1818 yılı nüfus sayımına göre ise, bu köyde yerli halk, devlet köylüleri olarak 1 hane, 3 erkek, 2 kadın; özel mülk köylüleri olarak 9 hane, 27 erkek, 14 kadın yaşıyordu. Toplamda köyde 10 hane, 30 erkek, 16 kadın olmak üzere 46 kişi bulunuyordu. Köyde 128 dönüm kullanılabilir arazi, 60 dönüm kullanılmaz arazi vardı, orman yoktu, 1 değirmen bulunuyordu. Yeni nüfus sayımı ile birlikte nüfus 4 hane, 16 kişi, 12 erkek ve 4 kadın artmıştır. Köyde yaşayanların ana faaliyetleri tarım ve hayvancılıktır.^[12]

1811 yılında Gürcistan Ortodoks Kilisesi'nin özerkliğinin kaldırılmasının ardından, Rus İmparatorluk Sarayı bir kilise reformu başlattı. Bu reform kapsamında, kilise mülklerinin envanteri çıkarıldı ve ruhban sınıfı ile cemaatin sayısı belirlendi. Bu reform sürecinde, 1818 yılı itibarıyla, Khempferi köyünde 1 hazine köylüsü ve 6 malikane köylüsü (hepsi Gürcü) yaşıyordu. Köyde bir kilise bulunuyordu. Köyün kilisesinin kapatılması nedeniyle, köylüler Surami kilisesinin cemaatine katıldılar ve özel dini hizmetlerin yanı sıra, papaz ve kilise görevlilerine geçimlerini sağlamaları için her haneden bir kod (ölçü birimi) buğday, yarım kod arpa, bir tavuk, yarım tunç (ölçü birimi) şarap ve 20 kapik (para birimi) para tahsis edildi.^[13]

1832-1833 nüfus sayımlarına göre Kemperi'de 14 hanede toplam 68 erkek ve 52 kadın yaşamaktadır. Aynı nüfus sayımlarına göre, 1865'te Kemperi'nin nüfusu 13 haneydi (8 devlet ve 5 bakmakla yükümlü olunan kişi) ve 1886'da köyde halihazırda 55 hane (166 erkek ve 127 kadın, toplam 293 kişi) yaşıyordu. 19 hane İmereti'den taşındı. Soyadları: Labadze, Lomidze, Kiknadze, Bliadze, Gogiladze, Chankotadze, Barbakadze, Tatarashvili, Gigashvili, Gikashvili ve Murmanidze.^[14]

Tarihi mekanlar

Aziz George Kilisesi

Köyün kenarında, mezarlıkta, yükseltilmiş bir alanda Aziz Giorgi'nin adını taşıyan bir kilise bulunmaktadır. Bu kilise 1880 yılında inşa edilmiştir. Kilise bir salon kilisesi olup (7,7x5,2 m) ölçülerindedir. Kumtaşı kare şeklindeki taşlardan yapılmıştır. Güney ve batıdan olmak üzere iki girişi vardır. İç mekân sıvanmış ve beyazlatılmıştır. Bina kumtaşı saçaklarla tamamlanmıştır. Kilisenin kiremit çatısı vardır. Kiliseye bağışlanan çanın üzerinde şu yazı bulunmaktadır: "Bu çan Khempferi köyünde yaşayan soylular ve köylüler tarafından ve Prens Davit Vezirov tarafından Aziz Giorgi Kilisesi'ne bağışlanmıştır, ÇKDM (1844 yılı), Ocak ayının 31'i." Bu yazıdan da anlaşıldığı gibi, bu kilisenin inşasından önce de Aziz Giorgi'nin adını taşıyan bir kilise vardı ve daha küçük bir yapı olduğu düşünülmektedir.^[15]

Kemperi Üçleme Kilisesi

Mimari anıt, köyün Narvani mahallesinin güneydoğusunda 400 metre mesafede, meşe ormanında yer almaktadır. Geç feodal dönemden kalma bir yapıdır. Restorasyondan önce sadece mihrap kısmı (2,5X3 m yükseklikte) kalmıştı. Salon kilisesi yontulmuş kumtaşı ile inşa edilmiştir. Yarım dairesel apsisin ekseninde geniş ve yüksek bir pencere bulunuyordu ve pencerenin iki yanında birer dikdörtgen niş vardı.^[16]

Kilise 2012 yılında restore edilmiştir. Günümüzde kilise, salon tipi olup (6,4X4,1 m) iki girişi vardır: güney ve batı yönlerinden. Güney girişinin üzerinde Bolnuri haçı bulunmaktadır. Güney cephesinde yarım dairesel bir pencere vardır. Benzer pencereler ve Bolnuri haçı kilisenin diğer cephelerinde de bulunmaktadır.

Kiliseye batı tarafından hemen hemen kare (2,3X2,5 m) bir giriş eklenmiştir. Kilisenin etrafı alçak oval bir duvarla çevrilidir ve bu duvarın doğu kısmına eski kilisenin yapısında bulunan dairesel Bolnuri haçı yerleştirilmiştir.^[17]

Etimoloji

Bejananın Akho — Akho köyünün kuzeyinde bulunan bir bölge.

Vartskhla — Köyün güneyinde yer alan bir otlak alanı.

Labadzelerin Mahallesi — Köy içinde bulunan bir mahalle.

Lomidze'nin Kaynağı — Köyde bulunan bir su kaynağı.

Narvani'nin Mahallesi — Köyden yaklaşık 1 kilometre uzaklıkta bulunan bir mahalle.

Pavlenin Akho — Köyün doğusunda yer alan bir bölge.

Rusebianın Dere — Köyün kuzeyinde bulunan bir dere.

Sosanelerin Mahallesi — Köyün güneybatısında yer alan bir mahalle.

Sachinonun Kaynağı — Labadzelerin Mahallesi'nde bulunan bir su kaynağı.

Karimitsebi — Köyün güneyinde yer alan tarım arazileri.

Tsivi — Köyün batısında bulunan bir orman.

Tshintsrigoria — Köyün batısında yer alan bir çamlık.

Köyde yaşayan aileler

Bugün köyde yaşayan aileler şu soyadlara sahiptir: Labadze, Lomidze, Lomsadze, Kurdadze, Ghongadze, Gelashvili, Tatarashvili ve diğerleri.^[18]

Ayrıca bakınız

Kemperi köyünün uydu görüntüsü

Literatür

ლაბაძე, ჯ. (Labadze, J.), სოფელ ქემფრის ისტორია (Sofel Khempferis Istoria - Khempferi Köyü Tarihi), ხაშურის მუზეუმის მოამბე (Khashuri Müzesi Habercisi), cilt V, Khashuri, 2013.
ლაბაძე, ჯ. (Labadze, J.), ტილიანას ხეობის სოფლების ისტორია (Tilianas Kheobis Soflebis Istoria - Tiliana Vadisi Köylerinin Tarihi), მასალები საქართველოს სოფლების ისტორიისათვის (Materialebi Sakartvelos Soflebis Istoriisatvis - Gürcistan Köylerinin Tarihi için Malzemeler), cilt IV, Tiflis, 2022.

Kaynakça

^ "მოსახლეობის საყოველთაო აღწერა 2014". საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური. November 2014. Erişim tarihi: 27 July 2016.
^ 2002 წლის მოსახლეობის აღწერის მონაცემები
^ Şablon:სახელმწიფო აღწერა 2014
^ ლაცაბიძე თ., მასალები ხაშურის მუნიციპალიტეტის მოსახლეობის ისტორიისათვის, წიგნი IV, ხაშური 2021, გვ. 63
^ pop-stat.mashke.org — საქართველოს დასახლებული პუნქტების მოსახლეობა
^ "საქართველოს სტატისტიკის სახელმწიფო დეპარტამენტი — სოფლების მოსახლეობა 2002 წელი" (PDF). 2013-09-19 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2012-07-05.
^ "საქართველოს მოსახლეობის 2002 წლის პირველი ეროვნული საყოველთაო აღწერის ძირითადი შედეგები" (PDF). 2013-09-19 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2012-07-05.
^ Şablon:სახელმწიფო აღწერა 2014
^ თაყაიშვილი ე., არხეოლოგიური მოგზაურობანი და შენიშვნანი, წიგნი პირველი, ტფილისი 1907, გვ. 180
^ ლაცაბიძე თ., ხაშურის მუნიციპალიტეტის ისტორია ტოპონიმებში, გაზ., „ხაშურის მოამბე“, № 29, 29 ივლისი, 2019, გვ., 5
^ თეიმურაზ ბაგრატიონი, „ახალი ისტორია“ ტექსტი მოამზადა ლ. მიქიაშვილმა, თბ., 1983
^ ხაჩიძე დ. მეორე (1816 - 1818 ) კამერალური აღწერა, გაზ., „ხაშურის მოამბე“, № 18, 6 მაისი, 2019, გვ., 2-3
^ ხაჩიძე დ. საქართველოს ეკლესიის ავტოკეფალიის გაუქმება და ხაშურის მუნიციპალიტეტი (1818 წლის მდგომარეობით), გაზ. „ხაშურის მოამბე“, № 28, 23 ივლისი, 2019, გვ., 3
^ ხაჩიძე დ. საქართველოს ეკლესიის ავტოკეფალიის გაუქმება და ხაშურის მუნიციპალიტეტი (1818 წლის მდგომარეობით), გაზ. „ხაშურის მოამბე“, № 28, 23 ივლისი, 2019, გვ., 3
^ Şablon:სძა
^ საქართველოს ისტორიისა და კულტურის ძეგლთა აღწერილობა, ტ. 5, გვ. 450
^ ლაბაძე ჯ., სოფელ ქემფრის ისტორია, ხაშურის მუზეუმის მოამბე, ტ. V. ხაშური, 2013, გვ., 156-157
^ თ. ლაცაბიძე, მასალები ხაშურის რაიონის ისტორიისათვის, ხაშურის რაიონში გავრცელებული გვარ-სახელები, ხაშური, 1991 წ.

[აღწერა_2014-1] "მოსახლეობის საყოველთაო აღწერა 2014". საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური. November 2014. Erişim tarihi: 27 July 2016.

[2] 2002 წლის მოსახლეობის აღწერის მონაცემები

[აღწერა_20142-3] Şablon:სახელმწიფო აღწერა 2014

[4] ლაცაბიძე თ., მასალები ხაშურის მუნიციპალიტეტის მოსახლეობის ისტორიისათვის, წიგნი IV, ხაშური 2021, გვ. 63

[5] -stat.mashke.org — საქართველოს დასახლებული პუნქტების მოსახლეობა

[6] "საქართველოს სტატისტიკის სახელმწიფო დეპარტამენტი — სოფლების მოსახლეობა 2002 წელი" (PDF). 2013-09-19 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2012-07-05.

[7] "საქართველოს მოსახლეობის 2002 წლის პირველი ეროვნული საყოველთაო აღწერის ძირითადი შედეგები" (PDF). 2013-09-19 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2012-07-05.

[აღწერა_20143-8] Şablon:სახელმწიფო აღწერა 2014

[9] თაყაიშვილი ე., არხეოლოგიური მოგზაურობანი და შენიშვნანი, წიგნი პირველი, ტფილისი 1907, გვ. 180

[მოამბე-10] ლაცაბიძე თ., ხაშურის მუნიციპალიტეტის ისტორია ტოპონიმებში, გაზ., „ხაშურის მოამბე“, № 29, 29 ივლისი, 2019, გვ., 5

[11] თეიმურაზ ბაგრატიონი, „ახალი ისტორია“ ტექსტი მოამზადა ლ. მიქიაშვილმა, თბ., 1983

[12] ხაჩიძე დ. მეორე (1816 - 1818 ) კამერალური აღწერა, გაზ., „ხაშურის მოამბე“, № 18, 6 მაისი, 2019, გვ., 2-3

[13] ხაჩიძე დ. საქართველოს ეკლესიის ავტოკეფალიის გაუქმება და ხაშურის მუნიციპალიტეტი (1818 წლის მდგომარეობით), გაზ. „ხაშურის მოამბე“, № 28, 23 ივლისი, 2019, გვ., 3

[14] ხაჩიძე დ. საქართველოს ეკლესიის ავტოკეფალიის გაუქმება და ხაშურის მუნიციპალიტეტი (1818 წლის მდგომარეობით), გაზ. „ხაშურის მოამბე“, № 28, 23 ივლისი, 2019, გვ., 3

[სძა2-15] Şablon:სძა

[16] საქართველოს ისტორიისა და კულტურის ძეგლთა აღწერილობა, ტ. 5, გვ. 450

[17] ლაბაძე ჯ., სოფელ ქემფრის ისტორია, ხაშურის მუზეუმის მოამბე, ტ. V. ხაშური, 2013, გვ., 156-157

[18] თ. ლაცაბიძე, მასალები ხაშურის რაიონის ისტორიისათვის, ხაშურის რაიონში გავრცელებული გვარ-სახელები, ხაშური, 1991 წ.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]