Kaunas Pogromu
Kaunas pogromu, 25-29 Haziran 1941 - Barbarossa Operasyonu ve Litvanya'nın Nazi işgalinin ilk günlerinde Litvanya, Kaunas'ta yaşayan Yahudilerin katliamıydı. En meşhur olay, 27 Haziran'da birkaç düzine Yahudi'nin işkence gördüğü ve idam edildiği Lietūkis garajında meydana geldi. Haziran ayından sonra Kaunas Kalesi'nin çeşitli kalelerinde, özellikle Yedinci ve Dokuzuncu Kale'de sistematik infazlar gerçekleştirildi.[1]
Öncesinde
[değiştir | kaynağı değiştir]
Sovyet Litvanyasın'da faaliyet gösteren ulusal bir kurtuluş örgütü olan Litvanya Aktivist Cephesi (LAF), 23 Haziran 1941 akşamı şehrin[3] ve Litvanya kırsalının çoğunu kontrol altına aldı. Nazi SS Brigadeführer Franz Walter Stahlecker 25 Haziran sabahı Kaunas'a geldi. Litvanya Güvenlik Polisinin merkezini ziyaret etti ve Litvanyalıları "Yahudi sorununu" çözmeye teşvik eden uzun bir Yahudi aleyhtarı konuşma yaptı.[4] Stahlecker'ın 15 Ekim tarihli raporuna göre, yerel Litvanyalılar pogrom konusunda hevesli değildi ve bu yüzden Algirdas Klimaitis ve adamlarını kullanmak zorunda kaldı.[4] Klimaitis, SD tarafından Tilsit'te düzenlenen ve LAF'a tabi olmayan yaklaşık 600 kişilik bir milis kuvveti kontrol etti.[4]
Katliam
[değiştir | kaynağı değiştir]
25 Haziran'dan itibaren Nazi örgütlü birimler, dünyaca ünlü Slabodka yeshiva'ya ev sahipliği yapan Kaunas'ın Yahudi banliyösü olan Slobodka'daki (Vilijampolė) Yahudi sivillere saldırdı. Haham Ephraim Oshry'ye göre, Slobodka köprüsünde Almanlar vardı, ancak Yahudileri öldüren Litvanyalı gönüllülerdi. Slobodka'nın hahamı Rav Zalman Osovsky, el ve ayaklarını bir sandalyeye bağlandı ve başını kestiler ardından karısını ve oğlunu öldürdüler. Başı, evinin bir penceresine yerleştirildi ve başıyla beraber bir yazı yazıldı: "Tüm Yahudilere yapacağımız şey bu." [5] 28 Haziran 1941 itibarıyla Stahlecker'a göre Kaunas'ta 3.800 kişi ve yakın bölgedeki diğer kasabalarda 1.200 kişi daha öldürülmüştü.[3] Bazıları Stahlecker'ın verdiği bu rakamların abartılı olduğuna inamaktadır.[6][7]
İhtilaf
[değiştir | kaynağı değiştir]Katliamların başlatılmasından yerel Litvanyalılar ve Nazi yetkilileri'nin sorumlu olduğu konusunda ihtilaflar mevcuttur. Litvanyalılar Franz Walter Stahlecker'in 15 Ekim Heinrich Himmler raporunu aktardı. Stahlecker, Vorkommando'nun (Alman öncü birimi) eylemlerini örtmeyi başardığını ve yerel nüfusun bir girişimi gibi görünmesini sağladığını yazmaktadır.[4] Bir kısım yazarlar ise katliamların Almanlar gelmeden önce başladığını iddia ediyorlar.[8]
İnfazların sadece Kaunas şehrinde değil, kırsal alanda gerçekleştiğine dikkat çekiyorlar.[9]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Arvydas Anušauskas; et al., eds. (2005). Lietuva, 1940–1990 (Litvanca). Vilnius: Lietuvos gyventojų genocido ir rezistencijos tyrimo centras. s. 203. ISBN 9986-757-65-7
- ^ "The Death Dealer of Kovno - Beachcombing's Bizarre History Blog". 31 Mart 2011. 25 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020.
- ^ a b MacQueen, Michael (1998). "Nazi Policy towards the Jews in the Reichskommissariat Ostland, June–December 1941: From White Terror to Holocaust in Lithuania". In Gitelman, Zvi (ed.). Bitter Legacy: Confronting the Holocaust in the USSR. Indiana University Press. s. 97. ISBN 0-253-33359-8
- ^ a b c d Bubnys, Arūnas (2003). "Lietuvių saugumo policija ir holokaustas (1941–1944) 4 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". Genocidas ir rezistencija (Litvanca). 13.ISSN 1392-3463 Stahlecker raporundan alıntıların İngilizce çevirisi:"The Einsatzgruppen: Report by Einsatzgruppe A in the Baltic Countries (October 15, 1941) 3 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi." Jewish Virtual Library. American-Israeli Cooperative Enterprise. Erişim tarihi: 2015-03-29.
- ^ Oshry, Ephraim (1995). Annihilation of Lithuanian Jewry. New York: Judaica Press, Inc. s. 3. ISBN 1-880582-18-X
- ^ Budreckis, Algirdas M. (1968). The Lithuanian National Revolt of 1941. Boston: Lithuanian Encyclopedia Press. ss. 62–63. OCLC 47283
- ^ Sužiedėlis, Saulius (Winter 2001). "The Burden of 1941 15 Eylül 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi". Lituanus. 4 (47). ISSN 0024-5089
- ^ Greenbaum, Masha (1995). The Jews of Lithuania: A History of a Remarkable Community 1316–1945. Gefen Publishing House. s. 307. ISBN 9789652291325
- ^ "'Lietūkio' garažo tragedija". Lzinios.lt. 24 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2007.