Karsak, Orhangazi
| Karsak | |
|---|---|
 | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Bursa |
| İlçe | Orhangazi |
| Coğrafi bölge | Marmara Bölgesi |
| Nüfus (2000)[1] | |
| • Toplam | 459 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0224 |
| İl plaka kodu | 16 |
| Posta kodu | 16800 |
Karsak, Bursa ilinin Orhangazi ilçesine bağlı bir mahalledir. 20. asır bașında Ermeniler, Rumlar, Balkan Muhacirleri, Batum göçmenleri yașamakta idi.[2] Köyün adının anlamı olan Karsak Eski Türkçe'de “Bozkır Tilkisi” anlamına sahiptir ayrıca Kuman-Kıpçaklar'da bir totem olarak Karsak Tilkisini kullanmıştır ve Karsak Kuman-Kıpçaklar arasında bir boy adı olarak kullanılmıştır.[3][4]
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Karsak kelime manası olarak Eski Türkçe'de Bozkır Tilkisi demektir.[3]
Eski Türkçede “Karsak” karnının altı beyaz 75–80 cm. boyundaki çöl tilkisinin adıdır. Bu hayvanı totem edindiklerinden Kıpçaklar’ın “Karsak ” boyuna da bu ad verilmiştir.
İznik gölü havzasında Bizans-İznik İmparatorluğu döneminde iskan edilen Hristiyan Türklerin'de olduğu bilgileri güncel araştırmalar sonucu ortaya çıkarılmıştır. Güvenli taraflarında bir kale yeride mevcuttur. Bu kale ve kalıntılara bazı Rum ve Ermeni taraflı tarih yazarları tarafından onların eseri diye tanıtılsada bunlar gerçeği yansıtmamaktadır.
Karsak Köyü Kuman-Kıpçaklar tarafından kurulmuştur. İznik İmparatorluğu Arazilerini ve Şehirlerini yağmalayan efrafta başıboş dolaşan Kıpçaklar İznik İmparatorluğu arazilerine zarar vermelerini engellemek ve onların askeri yeteneklerinden faydalanmak isteyen İmparator III. İoannis Vatatzes, İznik İmparatorluğu hizmetine aldığı bu Kıpçaklardan bir kısmını Trakya ve Makedonya’da bir kısmını da Anadolu’da Menderes Havzasına (Menderes nehri ve çevresine) bir kısmını ise Frigya ve Bitinya topraklarına (Günümüzde Ankara, Afyon, Eskişehir, Bolu, Düzce, Kastamonu, Sakarya, Zonguldak), İznik İmparatorluğu ve Latin İmparatorluğu topraklarına, Moğol ve Selçuklu tehlikesinden korunmak için yerleştirildiler. Bugün bu illerdeki Kıpçak-Kuman asıllı köyler bu tarihte Anadolu’ya girmiştir.
Yalova üniversitesi öğretim üyesi Cihan Yalvar'ın Yalova'da bulduğu İznik İmparatorluğuna bağlı lejyoner Türk yerleşimi ve eldeki veriler bölge'de birçok Şelçuklu, Osmanlı öncesi Türk unsuru olduğunu göstermektedir. Hatta bazı Bizans tarihçileri Hristiyan Türklerin Anadolu ve Batıda ki Türkleşme hızını artırdığını belirtmektedir...
"Dönemin İznik İmparatoru İoannes Dukas Vatatzes (1221-1254) tarafından Balkanlar’ı harab eden Kuman-Kıpçaklar’ın bir kısmını 1241 yılında dinlerini değiştirmek suretiyle Anadolu’nun farklı yerlerine yerleştirilmişlerdir."
Bizans kaynaklarında ilk defa 1078’de görülen Kuman-Kıpçaklar, İmparator I. Aleksios Komnenos döneminden itibaren Bizans ordusunda paralı asker olarak görev almaya başladılar. 1204 yılında gerçekleşen IV. Haçlı Seferleri sonrasında kurulmuş olan İznik İmparatorluğu ve İstanbul’da kurulan Latin İmparatorluğu’nun ordularında da onları görmek münkündü. İznik İmparatoru III. İoannes Vatatzes tarafından 1241 yılında 10 bin ve üzerinde Kuman-Kıpçak’ın aileleri ile Anadolu’nun çeşitli yerlerine özellikle de Batı Anadolu’ya yerleştirildikleri bilinmektedir. Sözü edilen bu yerleşim yerlerinin izlerini günümüze dek sürmek mümkündür.
Yer adlarındanda anlaşıldığı gibi ve eldeki veriler ışığında Karsak bir Hristiyan Türk köyüdür.
Köyün hangi tarihte kurulduğu bilinmemekle beraber köyde bulunan eski kilise enkazından ve Maşatlık mevkiindeki Rum ve Ermenilere ait mezarlardan anlaşılacağı üzere Karsak köyü Bizans İmparatorluğunun veya İznik İmparatorluğunun bölgeye egemen olduğu bir zamanda kurulmuştur.
Cumhuriyet dönemine kadar köyün ekseriyetini Rumlar ve Ermeniler teşkil ediyordu. Cumhuriyetten sonra Trakya’dan ve Batum'dan gelen göçmenler, Rum ve Ermenilerin yerini almışlardır.[2][4][5]
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Bursa iline 42 km, Orhangazi ilçesine 11 km uzaklıktadır.
Avdan Dağları’ndan inen sular köyün içinden geçerek Karsak deresine bağlanmaktadır. Karsak deresi mitolojide Asianios ya da Cius ırmağı olarak anılmaktadır.
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2007 | |
| 2000 | 459 |
| 1997 | 452 |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2010.
- ^ a b "Nişanyan Yer Adları: İndex Anatolicus". 3 Mart 2024. 3 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2024.
- ^ a b "Karsak". lugatim.com. 17 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b Erdem, İlhan (9 Nisan 2023). "ORHANGAZİ KARSAK KÖYÜ VE KUMAN KIPÇAKLAR (1)". 3 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2024.
- ^ "İslamiyetten Önce Türkler, Doğu Avrupa'nın Efendileri Kuman-Kıpçaklar". Derin Tarih. 1 Şubat 2023. 3 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2024.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Karsak mahallesi tarihçesi ve fotoğrafları28 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
 | Türkiye'deki bir mahalle ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |