Karamanlıca

Bir evin kapısında bulunan Karamanlı Türkçesiyle yazı (MAΣAΛAΧ “Maşallah”)
İncesu (Kayseri)

Karamanlıca, Karamanlı Türkçesi ya da Karamanlidika (Καραμανλήδικα), Türkçenin Karamanlı ve Kapadokyalı Ortodoks Hristiyanlar tarafından konuşulan bir ağzıdır. Bu dili konuşan Karamanlılar, bazılarına göre Türkleşmiş Rumlar; bazılarına göre ise Selçuklular döneminde Doğu Roma ile yakın ilişki sonucu Hristiyanlığı benimsemiş Türklerdir. Osmanlı belgelerinde "Zımmiyan-ı Karaman" ya da "Karamaniyan" adıyla anılan bu Karamanlılar, bazı değişikliklerle Yunan alfabesini kullanmış ve Grek harfleriyle Türkçe olarak yazmışlardır. 18. yüzyıldan başlayarak Türkiye ve Avrupa'da bazı kitaplar yayınlamışlardır.

Türk dili tarih boyunca birçok alfabe ile yazılmıştır. Bu alfabelerden biri de Yunan alfabesidir. Karamanlılar Anadolu’daki Türkçe konuşan ve yazılarında Yunan alfabesini kullanan Ortodoks Hristiyanlardır. Özellikle Anadolu’da Karaman, Konya, Kayseri, Isparta, Burdur, Aydın, Karadeniz'in sahil bölgesi ve İstanbul'da yaşamışlardır. Karamanlılar 11. yüzyılda Anadolu’da, özellikle Toros dağlarına Bizans tarafından yerleştirilen askerlerdi. Kurtuluş Savaşı döneminde Milli Mücadele yanlısı bir tutum sergilemişler fakat dinlerinden dolayı Rum milletinden sayılmışlardır. Şu anda çoğu 1926’daki nüfus mübadelesinden beri Yunanistan’da yaşamaktadır. Kullandıkları Grek alfabesi ile çeşitli eserler ortaya koymuşlar ayrıca bu alfabeyi çeşitli kitabelerde kullanmışlardır.

Patrikhane dâhi buna karşı çıkmaz, kiliseye bağlı kaldıkları sürece Karamanlıca din kitapları yayımlanmasını olağan bulur. Evangelinos Misailidis'in 1851'de İstanbul'da yayınlamaya başladığı Anatoli gazetesi Karamanlıcanın kök salmasına büyük bir katkıda bulunur. Misailidis, bol sayıda kitap da yayımlar. Dilbilimcilere göre, Karamanlıca Rumcadan çok Türkçeye ayak uydurmuş ve Yunanların yayılmacı etkilerinden çok, bir arada uyumlu yaşamanın destekçisi olmuştur. Bu sebepten Tercüman-ı Hakikat, Misailidis'i "Fikr-i Osmani"yi yaymakta kimsenin kabına sığdıramadığı kişi olarak tanıtır.

Tarih

Karamanlı Türkçesine dair bilgiler, Evliya Çelebi'nin Seyahatname adlı eserinde vardır. Evliya Çelebi'ye göre Antalya'nın yirmi mahallesinden dördünde "Urum keferesi" sakindir, ancak bunlar Rumca değil "bâtıl Türk lisânı üzre kelimât ederler" (IX, 64a). Alanya'da da aynı durumla karşılaşırız: "Ammâ aslâ Urum lisânı bilmeyüp bâtıl Türk lisânı bilürler".

Söz dağarcığı

• ΑΛΛΑΧ Allah
• AXΛΑΚ ahlak
• ΑΖΙΖ aziz
• ΒΑΤΑΝ vatan
• MΠΕΣ beş
• MΠΙΖΕ bize
• MΠΟΡΤΖΛΟΥ borçlu
• ΔΕΡΣΑΑΔΕΤ Dersaadet
• ΙΜΑΝ iman
• INΣΑΝ insan
• ΙΤΑΑΤ itaat
• ΚΑΛΦΑ kalfa
• ΚΑΝΟΥΝ kanun
• KΟΥΒΒΕΤ kuvvet
• KΟΥΡΤΑΡ kurtar
• ΜΑΣΑΛΛΑΧ maşallah
• ΜΑΤΒΑΑ matbaa
• ΜΑΧΣΟΥΣ mahsus
• ΜΟΥΑΖΖΑΜ muazzam
• ΜΟΥΡΑΤ Murat
• ΟΛΑΝΛΑΡΑ olanlara
• ΟΤΟΥΖ otuz
• ΠΑΔΙΣΑΧ padişah
• ΠΑΤΡΙΚΧΑΝΕ patrikhane
• ΠΕΔΕΡ peder
• ΣΑΔΑΚΑΤ sadakat
• ΣΑΛΤΑΝΑΤ saltanat
• ΣΕΝΕ sene
• ΧΡΙΣΤΙΑΝ Hıristiyan
• BE ve
• ΖΙΡΑ zira

Ayrıca bakınız

• Karamanlılar