Karamanlı Nizamî
Konya'lı Nizamî (Neẓāmi Qunavi), ayrıca Karamanlı Nizamî (Neẓāmi Qaramāni) (ö. 1469-73?) olarak da bilinen Farsça, Arapça ve Türkçe şairidir. Yaşamı ile ilgili çok az bilgi vardır. O, Karamanoğulları Beyliği döneminde, muhtemelen 1435 ve 1440 arasında doğmuş, tanınmış bir vaiz ve Konya'da bir tarikat piri Molla Wali-al-Din'nin oğludur. Onun temel eğitimi sonrasında, babası onu öğrenimini ilerletmesi için İran'a göndermiş. Orada, onun Farsça yanı sıra şiir ve edebiyat üzerine bilgisini geliştirmiş ve çalışmalarını tamamladıktan sonra Konya'ya geri dönmüştür.
Kısa bir süre sonra Sultan II. Mehmed (Moḥammad) (s. 1451-1481) Karamanlı alanını fethetmiş ve beyliğe (1468-1474) son vermiştir. Bu siyasi istikrarsızlık süresi zarfında, Nizamî, Sultan II. Mehmed'in şairi ve sadrazamı Mahmud Paşa (ö. 1474) ile tanışmıştır.
Mahmud Paşa'da, bir şair olarak Nizamî'nin yeteneğini Sultan II. Mehmed'e övmüş ve padişahın kendisi de, şiir ve edebiyata büyük bir ilgisi olduğundan, onu başkenti İstanbul'a davet etmiştir. Nizamî, artık başkente doğru yola çıkmış, fakat daha genç olmasına rağmen yolda ölmüştür.
Ölümünden sonra, ne mezar yeri ne de tarihi kesin bilinmektedir. Yaygın bir söylenti Aşık Çelebi (ʿĀšeq Čelebi) tarafından belirtildiğine göre, Nizami tarafından alay yoluyla yerdiği (hicvetmek) bir Şeyh'in oğlunun bedduası, ölümüne neden olmuştur.
Eseri[değiştir | kaynağı değiştir]
Nizamî'nin, günümüze kadar ulaşmış tek eseri, onun şiir divanıdır. Bunlar Haluk İpekten tarafından değişik yazarlardan derlenmiş baskı içinde yayımlanmıştır, aynı zamanda altı el yazmalarını eleştiren bir tanıtım içerir. Emin olunmamakla beraber bir şiiri daha vardır;
Seni ağlatan yavuz deniz
Bana vuramaz hergiz
Mürebbidir himmet
İnci denizli
N'oldu inayetine
Bencileyin zebun mu oldun
Hergiz pes etme
İnci denizli
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- Halûk İpekten, Karamanlı Nizâmî: Hayatı, edebî kişiliği ve divanı 27 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Ankara, 1974.
- G. M. Meredith-Owens, Meşâirü'ş-şuʿarâ veya Tezkere of ʿĀşıq Çelebi, GMS, N. S. 24, London, 1971, fol. 136