Kahhir 313

Kahhir 313
Kahhir 313
	Test edilen bir Kahir 313 uçağı
Türü	Hayalet avcı uçağı
Ulusal köken	İran
Üretici	İran Havacılık Endüstrileri Organizasyonu
Durumu	Geliştirilme aşamasında

Kahhir 313 veya Kahhir F313 (Farsça: قاهر-۳۱۳), İran Havacılık Endüstrileri Organizasyonu tarafından hazırlanan İran yapımı bir hayalet avcı uçağıdır. Uçak, İran'ın üçüncü yerli savaş uçağıdır. 2012 yılında çalışmalar başlamış ve 2 Şubat 2013 tarihinde kamuoyuna tanıtılmıştır.^[1]

Kahhir 313 hakkında henüz yeterli bilgi bulunmamaktadır ve uçağın teknik özellikleri herhangi bir resmî makam tarafından açıklanmamıştır. Uçağın ulusal hava savunmasına destek vermesi amacıyla oluşturulduğu açıklanmıştır. Tanıtım töreninde konuşan dönemin İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad, "İran'ın savunma gücü, başka bir ülkeye saldırı için değil, caydırıcılığa yöneliktir" açıklamasında bulunmuştur. İran Dönemin Savunma Bakanı Ahmed Vahidi, "kısa pistte dahi rahatlıkla iniş ve kalkış yapabilen uçağın, kısa sürede bakım ve tamirinin yapılabildiğini" ifade etti. Bunun yanı sıra yerli uzmanlar ve imkânlarla üretilen uçağın, yüksek teknolojik kabiliyetlere sahip olduğunu söylenmiştir. Uçağın bir diğer özelliğinin yüksek saldırı gücü olduğunu kaydedildi.

Birçok bağımsız uzman, uçağın kullanılabilirliği konusunda önemli şüpheler dile getirdiler.^[2]

Tasarım ve geliştirme[değiştir | kaynağı değiştir]

Kahhir 313, İran'da Savunma bakanlığının bir bölümü olan İran Havacılık Endüstrileri Organizasyonu ve İran Hava Kuvvetleri tarafından tasarlandı. Uçak, İran Savunma Bakanı tarafından gelişmiş malzemeler ile yapılmış, düşük radar kesitine ve alçak irtifada görev yapabilme kabiliyetlerine sahip bir hayalet avcı uçağı olarak lanse edildi.^[3]^[4]

Kahhir 313'ün dış görünüşü kanart konfigürasyonudur ve kanatları 2. Dünya Savaşı yıllarında kullanılan savaş uçakları ile benzer olarak aşağıya doğru eğimlidir. Bu nedenle havada bir avcı uçağı gibi manevralar yapabilmesi bazı kaynaklara göre mümkün görülmemektedir.^[5] Dünyaca ünlü FlightGlobal internet sitesine göre Kahhir 313, Boeing tarafından üretilen Bird of Prey prototipine benzemektedir.^[6] FlightGlobal ayrıca, "uçağın görünen küçük boyutu göz önüne alındığında, Kahhir 313, İran'ın sahip olduğu bilinen General Electric J85 turbojetinin tersine mühendislik varyantlarıyla çalıştırılabilir" dedi.^[6]

Eleştiriler ve yorumlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Eski İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad Kahhir 313'ün "dünyanın en gelişmiş uçaklarından biri" olduğunu söyledi.^[2]
Kahhir 313 tanıtıldığı günden beri pek çok forum sitesinde açıklanan özellikleri ile görünüşünün çelişmesi sebebiyle dalga konusu oldu.
Bazı havacılık uzmanları Kahhir 313'ü tek kişilik küçük bir oyuncak olarak nitelendirdi ve uçağın bir pilotun sığması için çok küçük olduğunu dile getirdi.^[2]
Avustralya Stratejik Politika Enstitüsü'nden Andrew Davies, "Görünüşe göre 20 sent koyarsanız ses çıkarabilir ve titreyebilir" dedi.^[2]
Bazı havacılık uzmanları ise uçağın içindeki panellerin ve sistemlerin herkesin internetten alabileceği, sivil havacılıkta kullanılan sistemler olduğunu söyledi.^[5]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Iran president unveils Qaher-313 indigenous fighter jet". İran: presstv.ir. 2 Şubat 2013. 3 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2020.
^ ^a ^b ^c ^d Soltis, Andy (8 Şubat 2013). "Aviation experts say new Iranian stealth jet is a pathetic hoax that can't even fly". nypost.com. 17 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2020.
^ "Iran unveils domestically built fighter jet" (İngilizce). emirates247.com. 2 Şubat 2013. 7 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2022.
^ "Qaher F313: Iran unveils home-made 'stealth' fighter" (İngilizce). bbc.com. 2 Şubat 2013. 31 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2022.
^ ^a ^b "Kahhir F-313 - Kokpitteyiz". kokpitteyiz.com. 17 Eylül 2020. 12 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2022.
^ ^a ^b "Iran reveals new Qaher 313 stealth fighter" (İngilizce). flightglobal.com. 2 Şubat 2013. 13 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2022.