Kaşgar Muharebesi (1933)
| Kaşgar Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Kumul İsyanı | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Çin |
 Birinci Doğu Türkistan Cumhuriyeti | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
 Ma Zhancang Ma Shaowu |
Nur Ahmetcan Buğra Abdullah Buğra Osman Ali Timur Bey (ölü) Tevfik Bey[1] | ||||||
Birinci Kaşgar Muharebesi (Çince: 喀什戰役), 1933 yılında Birinci Doğu Türkistan Cumhuriyeti'ne bağlı Uygur ve Kırgız savaşçılar ile Çin merkezi hükûmetinin Çinli Müslüman 36. Tümeni (Ulusal Devrimci Ordusu) arasında bir muharebeydi.[2] General Ma Zhancang, Kaşgar daotaisi Ma Shaowu ile gizli bir anlaşma imzaladı ve Çinli Müslüman birlikleri, Kaşgar'daki yamen içindeki Han Çin garnizonuna katıldı ve Abdullah Buğra liderliğindeki Uygur ve Kırgız saldırılarını püskürtmelerine yardımcı oldu.[3] Timur Bey liderliğindeki Uygur ve Kırgız güçleri, Çinli Müslüman köylerine saldırıyor ve talan ediyordu.[4][5] Çatışmalar sırasında Timur Bey, Ma Zhancang'ın güçleri tarafından vuruldu ve sonra başı kesilerek Iydgâh Camii'nde sergilendi. Daha fazla Çinli Müslüman asker geldiğinde, Kaşgar'daki Çin garnizonunu takviye ettiler.[6] Kırgız asi Osman Ali, yamene saldırmaya çalıştıysa da ağır kayıplarla geri püskürtüldü. Daha sonra şehri yağmalamaya başladı.[7]
26 Eylül 1933'te Suriyeli Arap Tevfik Bey, Kaşgar'ın yeni kentinde Çinli Müslümanlara karşı bir Türk gücü yönetti. Ma Zhancang, çok şiddetli çatışmalardan sonra saldırıyı püskürttü ve Tevfik Bey'i yaraladı.[1]
Savaş sırasında, Kırgızlar Uygurların şehri yağmalamasını engelledi, çünkü esas olarak kendileri yağmalamak istiyorlardı. çinliler ve Çinlilerin Türk asıllı kadın cariye ve eşlerinin eşyalarını çalıp öldürmeye başladılar.[8]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b "FIGHTING IS SEVERE Tungans and Turkis Clash in Chinese Turkestan". The Montreal Gazette. 11 Ekim 1933. 17 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021.
- ^ Ondřej Klimeš (8 Ocak 2015). Struggle by the Pen: The Uyghur Discourse of Nation and National Interest, c.1900-1949. BRILL. ss. 122-. ISBN 978-90-04-28809-6. 14 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021.
- ^ Mary Patricia Joan Rouse (1992). Search for a new dominion: revolt and rebellion in Xinjiang, China during the Republican period, 1911-1949. Ithaca: Cornell University. s. 34. 17 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021.
- ^ Lee, JOY R. "THE ISLAMIC REPUBLIC OF EASTERN TURKESTAN AND THE FORMATION OF MODERN UYGHUR IDENTITY IN XINJIANG" (PDF). KANSAS STATE UNIVERSITY. s. 22. 28 Aralık 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021.
- ^ Lee, JOY R. "THE ISLAMIC REPUBLIC OF EASTERN TURKESTAN AND THE FORMATION OF MODERN UYGHUR IDENTITY IN XINJIANG". KANSAS STATE UNIVERSITY. s. 22. 29 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021.
- ^ S. Frederick Starr (2004). Xinjiang: China's Muslim borderland. M.E. Sharpe. s. 77. ISBN 0-7656-1318-2. 17 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021.
- ^ James A. Millward (2007). Eurasian crossroads: a history of Xinjiang. Columbia University Press. s. 197. ISBN 978-0-231-13924-3. 17 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021.
- ^ Andrew D. W. Forbes (1986). Warlords and Muslims in Chinese Central Asia: A Political History of Republican Sinkiang 1911–1949 (illustrated bas.). Cambridge, İngiltere: CUP Archive. s. 81. ISBN 0-521-25514-7. 17 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021.