Köylü Kızların Şarkısı
| Muallim Naci | |
| Yazım yılı | 1885 |
|---|---|
| Ülke | Osmanlı Devleti |
| Özgün dili | Türkçe |
| Ölçü | Aruz |
Köylü Kızların Şarkısı (Nişanlı Kız), Muallim Naci'nin aruz ölçüsüyle ve halk diline yakın bir ifade ile yazdığı şiir.
Modern Türk edebiyatında köylüden bahseden ilk şiir kabul edilir.[1] Sevdiğini kıskanan bir köylü kızın duygularını aksettiren şiir, sade bir dil ve üslupla yazılmıştır.[2] 6 dörtlükten oluşur.
Muallim Naci, bu şiiri ilk olarak birkaç arkadaşı ile birlikte kurduğu İmdâdü’l-midâd mecmuasının 18 Kasım 1885 tarihli ikinci sayısında yayımlamış;[3] ardından 1886'da yayımlanan "Füruzan" adlı kitabına almıştır.[2]
Şiirin ilk dörtlüğünde bir anlatıcı, bir genç kızı işaret eder, kızın nişanlısını beğendiğini ifade eder. İkinci dörtlükte delikanlının dış görünüşüne dair övgülü sözler devam eder. İkinci dörtlüğün son dizesinde duygu tonu değişir; nişanlı köylü kızı utanmıştır; belki anlatıcının delikanlıya uzun uzun bakışından rahatsız olmuştur. Son dörtlükte anlatıcı, bir kızdır ve nişanlı kızın kıskançlığa kapılmasının yersiz olduğunu, kendisini onun nişanlısından daha şanlı bir yiğidin sevdiğini ifade eder.[1] Son dizede bir "ihtiyar'dan söz edilmektedir, ama kim olduğu belirtilmez. Anlatıcı, anlatı mekânı, anlatılan olay, anlatıcının kimliği, anlatıcının bakış açısının birbirine karıştığı bir anlatım vardır.[4]
Daha önce bir köylü kızın duygularının anlatılması, divan edebiyatında söz konusu olmadığından Köylü Kzıların Şarkısı şiiri konu açısından edebiyata bir yenilik getirmiştir. Şiirde "Yaradan", "helecan", "aman", "a kız", "oynaş", "kardaş" gibi taşra dilinden alınma sözcükler kullanılmıştır.[4]
Edebiyat eleştirmeni Mehmet Kaplan'a göre şairin bu şiirin konusunu Batılı bir şiirden almış olması muhtemeldir.[2] Ahmet Hamdi Tanpınar ise bu şiirin o dönemde moda olan operetlerden birisi için yazılmış bir şarkı olabileceğini ifade etmiştir.[2] Ahmet Kabaklı, Muallim Naci'nin başka şiirlerine benzemeyen bu şiirin, "divan şiirini yaşatmayı vazife edinip halk şiirini küçümsemiş olan" Muallim Naci'nin hoşlanmaması gereken bir şiir olduğunu söylemiş; "şiire belki de alay olsun diye başlamış, sonunda kendisi de eserinin güzelliğine yenilmiş, onu neşretmiş." şeklinde bir yorum yapmıştır.[5]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b Yeşilyurt, Şamil. "Tanzimat Donemi Siir Incelemeleri Muallim Naci Koylu Kızların Sarkısı".
- ^ a b c d "Füruzân (Muallim Naci)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü. 14 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2023.
- ^ Demir, Şükriye (2022). "Âfâk ve imdâdü'l-midâd mecmualarının çeviri yazıya aktarılması ve değerlendirilmesi". Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü yüksek lisans tezi. 13 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2023.
- ^ a b Ergül, Mehmet Selim (Mayıs 2009). "Türk Şiirinde Taşra: 1859-1959" (PDF). Bilkent Üniversitesi Türk Edebiyatı Bölümü. 14 Ekim 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ Kabaklı, Ahmet (2003). "Şiir incelemeleri". Türk Edebiyat Vakfı. 26 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2023.