Jürgen Habermas sayfasının kaynağını görüntüle

{{çoklu sorun|
{{Güncelle|tarih=Şubat 2024}}{{Ek kaynak gerekli|tarih=Ağustos 2024}}
}}
{{Filozof bilgi kutusu
|adı              = Jürgen Habermas
|resim_adı        = JuergenHabermas crop1.jpg
|resim_boyutu     = 240px
|resim_alt        = 
|resim_altyazı    = 
|tam_adı          =
|doğum_adı        =
|doğum_tarihi     = {{doğum tarihi ve yaşı|1929|06|18}}
|doğum_yeri       = [[Düsseldorf]], [[Rheinprovinz]], [[Almanya]]
|ölüm_tarihi      = 
|ölüm_yeri        = 
|ölüm_nedeni      = 
|çağ              = [[20. yüzyıl felsefesi]]
|bölge            = [[Batı felsefesi]]
|okul_gelenek     = [[Kıta felsefesi]]
|ilgi_alanları    = [[Sosyal teori]], [[epistemoloji]], [[siyaset felsefesi]], [[edimbilim]]
|önemli_fikirleri = [[İletişimsel rasyonalite]], [[söylem etiği]], [[müzakereci demokrasi]], [[evrensel edimbilim]], [[iletişimsel eylem]], [[kamusal alan]]
|etkilendikleri   = [[Max Weber|Weber]]{{·}} [[Émile Durkheim|Durkheim]]{{·}} [[George Herbert Mead|Mead]]{{·}} [[Karl Marx|Marx]]{{·}} [[Wilhelm Dilthey|Dilthey]]{{·}} [[Talcott Parsons|Parsons]]{{·}} [[Immanuel Kant|Kant]]{{·}} [[Martin Heidegger|Heidegger]]{{·}} [[Jean Piaget|Piaget]]{{·}} [[Max Horkheimer|Horkheimer]]{{·}} [[Theodor W. Adorno|Adorno]]{{·}} [[Herbert Marcuse|Marcuse]]{{·}} [[Hannah Arendt|Arendt]]{{·}} [[Ludwig Wittgenstein|Wittgenstein]]{{·}} [[Charles Sanders Peirce|Peirce]]{{·}} [[J. L. Austin|Austin]]{{·}} [[Gershom Scholem|Scholem]]{{·}} [[Friedrich Nietzsche|Nietzsche]]
|etkiledikleri    = [[Seyla Benhabib|Benhabib]]{{·}} [[Rainer Forst|Forst]]{{·}} [[Nancy Fraser|Fraser]]{{·}} [[Axel Honneth|Honneth]]{{·}} [[Antanas Mockus|Mockus]]{{·}} [[Hans-Hermann Hoppe|Hoppe]]{{·}} [[Andrew Feenberg|Feenberg]]{{·}} [[Lutz Wingert|Wingert]]{{·}} [[Georg Henrik von Wright|Wright]]
|imza             =
|imza_alt         =
}}

'''Jürgen Habermas''' (d. 18 Haziran 1929, [[Düsseldorf]]), [[Almanlar|Alman]] [[felsefe]]ci/felsefe profesörü, [[sosyolog]] ve [[siyaset]] bilimci. [[Müzakereci demokrasi]]nin babası olarak bilinir.<ref>{{Web kaynağı | url = http://sites.temple.edu/lawreview/files/2013/03/Folami_85-Temp.-L.-Rev.-269.pdf | başlık = "Using the Press Clause to Amplify Civic Discourse beyond Mere Opinion Sharing" (PDF). | arşivengelli = evet | erişimtarihi = 23 Temmuz 2024 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20141023131721/http://sites.temple.edu/lawreview/files/2013/03/Folami_85-Temp.-L.-Rev.-269.pdf | arşivtarihi = 23 Ekim 2014 | ölüurl = evet }}</ref>

Eleştirel kuram ve Amerikan [[pragmatizm]]i geleneğine mensuptur. Kuramında temellendirdiği [[kamusal alan]] (public sphere) kavramı ve iletişimsel eylemin pragmatizmi ile tanınır. Çalışmaları bazen Yeni-Marksist olarak adlandırılır. Özellikle, sosyal kuramın temelleri ve [[epistomoloji]]; gelişmiş kapitalist endüstri toplumu ve [[demokrasi]] analizi; eleştirel sosyal evrimci içerikte yasaların hükmü; ve çağdaş –özellikle Alman– siyaset üzerine odaklanır.

Modern liberal kurumlar içinde gömülü akılcı-eleştirel iletişim ve insanların iletişim, tartışma ve akılcı çıkarlar peşine düşme yeteneklerinde aklın olabilirliğine, özgürleştirilmesine yönelik kuramsal bir sistem geliştirmiştir.

Kasım 2005 ve Haziran 2008 tarihlerinde ABD'den [[Foreign Policy]] ve İngiltere'den ''Prospect'' dergilerinin internet üzerinden okuyucu anketleri ile oluşturduğu [[Dünyanın ilk 100 entelektüeli]] listelerinde, 2005 yılında 7., 2008 yılında 22. sırada yer almıştır.

== Hayatı ve Düşüncesi ==

1961 yılında [[Marburg]]'da [[doçent]] oldu. 1961-1964 yılları arasında Heidelberg Üniversitesi'nde felsefe dersleri verdi. 
1964 yılında Frankfurt Üniversitesi'nde [[felsefe]] ve [[sosyoloji]] [[profesör]]ü oldu. 1971-1981 yıllarında [[Starnberg]]'deki, bilim-teknik dünyasının yaşam koşullarını araştıran [[Max Planck Enstitüsü]]'nün müdürlüğünü yaptı. 1981'de [[Berkeley Üniversitesi]]'nde konuk profesör olarak bulundu. 1982 yılında Frankfurt Üniversitesi'ne profesör olarak geri döndü. 1994 yılında buradan emekli oldu ve Northwestern Üniversitesi'nde konuk profesör olarak seminerler verdi. Prospect dergisi tarafında 2015 yılının Nisan ayında açıklanan ve yaklaşık 3000 kişi ile yaptığı dünyanın önde gelen düşünürleri anketinde Habermas yedinci sırada yer almıştır.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.bbc.co.uk/turkce/haberler/2015/03/150326_basin_ozeti | başlık = 26 Mart İngiltere basın özeti | tarih = 26 Mart 2015 | yayıncı = [[BBC Türkçe]] | erişimtarihi = 8 Nisan 2015 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150329023703/http://www.bbc.co.uk/turkce/haberler/2015/03/150326_basin_ozeti | arşivtarihi = 29 Mart 2015 | ölüurl = hayır }}</ref>

== Kuramı ==
Habermas geniş çerçeveli bir sosyal kuram ve felsefeyle uğraşmıştır:
:* [[Immanuel Kant]], [[Friedrich Schelling]], [[Georg Hegel]], [[Wilhelm Dilthey]], [[Edmund Husserl]] ve [[Hans-Georg Gadamer]]’in [[Alman felsefesi|Alman felsefi]] düşüncesi.
:* [[Marksizm|Marksist gelenek]] – hem [[Karl Marx]]’ın düşüncesi hem de [[Frankfurt Okulu]]nun [[Eleştirel teori|eleştirel yeni-Marksist kuramı]], [[Max Horkheimer]], [[Theodor W. Adorno]] ve [[Herbert Marcuse]] gibi.
:* [[Max Weber]], [[Émile Durkheim]] ve [[George Herbert Mead]]’in [[sosyoloji]]k kuramları.
:* [[Ludwig Wittgenstein]], [[J.L. Austin]] ve [[John Searle]]’in dilbilimsel felsefe ve konuşma etkinliği (speech act) kuramları.
:* [[Charles Sanders]], [[Peirce]] ve [[John Dewey]]’in Amerikan pragmatiklik geleneği ve [[Talcott Parsons]] ve [[Niklas Luhmann]]’ın sosyolojik sistemler kuramı..
:* [[Yeni-Kantcılık|yeni-Kantçı düşünce]].

Jürgen Habermas, kendi en büyük başarısı olarak [[iletişimsel eylem]] ya da [[iletişimsel rasyonalizm]] kuramı ve kavramını görür. Bu akılcı gelenekten akılcılığı kişilerarası dilbilimsel iletişim yapıları içine yerleştirmesiyle ayrılır, kozmozun ya da bilme öznelinin yapılarına yerleştirmez. Bu sosyal kuram, kapsayıcı bir evrensel ahlaki çerçeve oluştururken, insan özgürleşmesi amaçlarına ilerler. Bu çerçeve evrensel pragmatiklik denilen –ki tüm konuşma eylemlerinin içsel bir [[telos]]'u (Yunanca amaç ya da hedef) vardır—karşılıklı anlayış hedefi ve insanoğlu böyle bir anlayış getirebilecek iletişimsel yeterliliğe sahiptir tartışmasına yaslanır. Habermas bu çerçeveyi, Ludwig Wittgenstein, J. L. Austin ve John Searle'nin konuşma-eylemi (speech-act) felsefesi, George Herbert Mead'in [[zihin]] ve kendi'nin interaktif oluşumu sosyolojik kuramı, [[Jean Piaget]] ve [[Lawrence Kohlberg]]'in ahlaki gelişim ve [[Heidelberg]]'in çalışma arkadaşı [[Karl-Otto Apel]]'ın ahlak tartımı (discourse ethics) kuramları üzerinden inşa etmiştir.

Habermas, Kant'ın, [[Aydınlanma Çağı|aydınlanma]] ve [[demokratik sosyalizm]]in geleneklerini ilerletir; vurguladığı dünyayı dönüştürme gizilgücüyle ve daha insanca, adil ve eşitlikçi topluma insanın ''akli gizilgücünün'' gerçekleştirilmesiyle, kısmen de ahlaki tartım yoluyla ulaşılmasıdır. Habermas aydınlanmanın bitmemiş bir süreç olduğunu teslim ederken, düzeltilmesi ve tamamlanması gerektiğini tartışır, atılmasını değil.

Sosyoloji için, Habermas'ın en büyük katkısı ''toplumun evrimi'' ve ''modernizasyonu'' hakkındaki kapsamlı kuramıdır, bir yandan iletişimsel akılcılık ve rasyonalizasyon arasındaki ayrıma ve diğer yandan stratejik/araçsal akılcılığa ve rasyonalizme odaklanır. Bu, [[Talcott Parsons]]'un bir oğrencisi Niklas Luhmann'ın ayrım-bazlı sosyal sistemler kuramının, iletişimsel duruş açılı bir eleştirisini içerir.

[[Modernite]] ve [[sivil toplum]] savunusu pek çok başkaları için bir esin kaynağı olmuştur ve [[postyapısalcılık]] çeşitlemelerine karşı en önemli felsefi alternatif olarak adlandırılır. Ayrıca [[geç kapitalizm]] ile ilgili de etkili bir analiz sunmuştur.

Habermas'da toplumun akılcılaşması, insanlaşması ve demokratikleşmesi görüşü, salt insan türüne özgü iletişimsel yetkinliğinin doğasındaki akılcılık gizilgücünün kurumsallaştırılmasıdır. Habermas iletişim yetkinliğinin evrim sürecinde geliştiğine inanır, fakat çağdaş toplumda çoğu zaman bastırılmış ya da zayıflatılmıştır; pazar, devlet ve örgütler gibi sosyal yaşam ana alanlarında, stratejik/araçsal akılsallık tarafından galebe çalınarak ve böylece yaşamdünyası yerine sistem mantığı geçirilerek.

== Kamusal Alan (public sphere) ==

Jürgen Habermas, kamusal alan (public sphere) kavramı üstüne yoğun olarak yazmıştır. 18. yüzyılda Fransa'daki "café"lerde (coffee houses) geçen diyalogları kullanmıştır. Politik sorunların akılcı tartışıldığı yer kamusal alandı ki, [[burjuva]] kültürünün kahvehaneler, entelektüel ve edebiyat salonları ve yazılı basın gibi merkezler etrafında gelişmesiyle [[demokrasi|parlamenter demokrasi]] mümkün olabilmişti. Bu da [[Aydınlanma Çağı|Aydınlanmanın]] eşitlik, insan hakları ve adalet ideallerini ileri götürebilmişti. Halk alanında bir çeşit akılcı fikir alışverişi ve eleştirel tartışma normu kılavuzdu ve kişinin tartıştığı fikirlerin gücü kişinin kimliğinden daha önemliydi.

Habermas’a göre bu etkenlerin değişkenleri nihayetinde Aydınlanmanın burjuva halk alanının çürümesiyle sonuçlandı. En önemlisi, yapısal güçler, özellikle de ticari kitle medyası, öyle bir durumla sonlandı ki [[medya]] daha çok bir emtia (mal, tüketilecek bir şey) oldu, halk tartışma alışveriş alanı aracı yerine.

Habermas bu alanı hem onu destekleyen gerçek bir içselyapısal hem de eleştirel politik tartımın yeşermesine yardım eden normlar ve pratikler olarak tanımlar. Kamusal alana bir kavram olarak bakmak ile tarihsel bir oluşum olarak bakmak arasında ayrım yapar. Görüşüne göre, kamusal alan fikri şu tasarımı da içerir, özel varloluşlar bir halk varoluşu olarak beraber gidecek ve akılcı mutaalalarla, devleti etkileyecek karar alımlarıyla uğraşacaktır. Tarihi bir yapılanma olarak halk alanı, aile yaşamından, iş dünyasından ve devletten ayrı bir “uzam” içerir.

Baş eseri Theory of Communicative Action -''İletişimsel Eylem Kuramı''- (1984) kitabında ekonomik ve yönetimsel akılcılaşma güçlerinin yaptığı tek yanlı [[Modernite|modernleşme]] sürecini eleştirmiştir. Habermas günlük yaşamımızda resmi sistemlerin artan müdahalelerini, refah devleti, tekelci büyük şirket kapitalizmi ve kitle tüketim kültürü gelişmeleri paralelinde işlemiştir. Bu zorlayıcı eğilimler halk yaşamının gitgide daha geniş sahalarını akılcılaştırmaktadır, bunları etkililik ve denetimin genelleştirici mantığına indirgemektedir. Rutin politik partiler ve çıkar grupları katılımcı demokrasinin yerini alırlar, toplum gitgide artarak yurttaşların girdilerinden uzak düzlemlerde yönetilmektedir. Sonuç olarak, halk (kamusal) ile özel, birey ile toplum, sistem ile yaşamdünyası arasındaki sınırlar bozuklaşmaktadır. Demokratik halk (kamu:public) yaşamı, yurttaşlara halkca önemli sorunları tartışabilmelerine kurumların izin verdiği yerlerde gönenebilir. “İdeal konuşma durumu”nun ("ideal speech situation") ideal bir tipini tanımlar; aktörler eşit tartışım yetenekleriyle donatılmıştır, birbirlerinin temel toplumsal eşitliğini tanırlar ve konuşma ideoloji ya da yanlış kabullerle çarpıtılmaz.

Habermas kamusal alanın yeniden canlandırılması konusunda iyimserdir. [[Ulus devlet]]i etnik ve kültürel benzerlikler temelinde aşmakta olan politik toplumun, eşit haklar ve yükümlülüklü yurttaşların yasal koruma donatılı olması halinde, yeni dönemdeki geleceği için ümitlidir. Demokrasinin bu değişkenlikli kuramı (discursive theory of democracy) öyle bir toplum gerektirir ki birlikte politik istem belirleyebilsin ve bunu yasama sistemi düzeyinde uygulayabilsin. Bu politik sistem eylemci bir kamusal alan gerektirir, burada ortak çıkar sorunları ve siyasi konular tartışılabilir ve kamuoyunun gücü karar verme sürecini etkileyebilir.

Bazı önemli akademisyenler Habermas'ın kamusal alan görüşüyle ilgili çeşitli eleştiriler yapmışlardır. John Thompson, University of Cambridge sosyoloji profesörü, Habermas'ın kamusal alan görüşünün, kitlesel-medya iletişimlerindeki katlanarak büyümeden dolayı modasının geçtiğini savunur. San Diego University of California'dan Michael Schudson, daha genelde tartışır, kamusal alan saf akılcı bağımsız tartışmanın hiçbir zaman varolmadığı bir yerdir.

Avrupa kamusal alanında laiklik ve dinin yerine dair görüşlerini dile getirdiği, 2004'te yayımlanan Geçiş Zamanı adlı kitabında yer alan "Tanrı ve Dünya üzerine" başlıklı makalesinde geçen şu ifadesiyle takipçilerini şaşırtmıştır Habermas: "Batı uygarlığının dayandığı özgürlük, vicdan, insan hakları ve demokrasi kavramlarının temelinde Hıristiyanlık ve yalnızca Hıristiyanlık yatar." Ayrıca Habermas'a göre "bugün hâlâ bu temelden faydalanıyoruz - başka bir seçeneğimiz yoktur; geri kalan her şey postmodern zırvalamalardan ibarettir"

== Tarihçilerle Tartışması ==
Habermas bir [[bilim insanı]] olduğu kadar kamusal aydın (public intellectual) olarak da ünlüdür. 1980'lerde popüler basında yazdığı yazılarda; Nazi yönetimini ve [[Yahudi Soykırımı]]nı genel Alman tarihinden ayrı tutmaya çalışan ve [[Nazizm]]i, [[Bolşevizm]]e karşı verilmiş bir tepki olarak açıklayan Ernst Nolte, Michael Stürmer, Andreas Hillgruber gibi tarihçileri hedef almıştır.

[[NATO'nun Yugoslavya'yı bombalaması|Nato’nun Yugoslavya’ya müdahalesini]] savunan Habermas, Amerika'nın [[Irak Savaşı|Irak işgali]]ne ise karşı olduğunu açıklamıştır.

== Habermas ve Derrida ==

Habermas ve Jacques Derrida 1980'lerden başlayarak derin anlaşmazlıklara düştüler ve sonuçta birbirleriyle konuşmaz oldular. Habermas'ın “Kökenlerin Geçicileştirilmiş Felsefesi Ötesi: Derrida”yı (Modernitenin Felsefi Tartımı içinde) yayınlamasından sonra, Derrida, Habermas’ı örnek göstererek şöyle dedi: “beni felsefeyi edebiyata, mantığa ya da söz sanatına indirgediğimi söyleyenler… açıkça ve dikkatle beni okumaktan kaçınmışlardır” (Felsefi Bir Dil Var mı? s. 218, Points… içinde). Diğer üst düzey postmodern düşünce üyeleri, özelde Jean-François Lyotard, Habermas ile çok daha kapsamlı bir polemiğe girmiş, Philippe Lacoue-Labarthe ise bu polemikleri üretkenlikkarşıtı diye nitelemiştir. Nihayetinde, bu rekabetçi fikir alışverişleri kıtasal felsefe içi ayrımlara denk düşmüş, ağırlıkla anlamlı bir modernlik postmodernlik tartışmasına odaklanmıştır – bu terimler 1980'lerde kozmolojik değilse totemci (totemic) yükseltilmiştir bazen; bunda da Lyotard ve Habermas'ın eserleri ve onların Amerikan üniversitelerince pek şevkle, bazen tedbirsiz kabulü çok rol oynamıştır. “Postyapısalcılık” gibi bu şematik terminolojinin Birleşik Devletlerde yoğun trafiği olduğu fakat Fransa'da pek bilinmediği ifadesini Habermas'ın Fransız çağdaşları anlayışında buldu, beraberinde “kültür savaşları” bagajını da getirmesiyle o zamanlar Amerikan akademik çevrelerde fırtına gibi esti. Kısacası: Habermas ve Derrida (genel yapısöküm değilse de) arasındaki ayrılıklar çok derin olmasına rağmen, ille de uzlaşamazlık gerek şart değildi; onları bu ayrılıkların yanlış değerlendirmelerine polemiksel tepkiler ateşliyordu, bu da anlamı olan tartışmaları keskinlikle bastırıyordu.

9/11 sonrasında Derrida ve Habermas sınırlı bir politik dayanışma kurdular ve daha önceki anlaşmazlıkları geride bırakıp “dostça ve açık-fikirli alışveriş” başlattılar, Habermas'ın deyişiyle. Giovanna Borradori'nin Terör Çağında Felsefe: Jürgen Habermas ve Jacques Derrida ile Diyaloglar'ında, 9/11 ile ilgili bireysel göşlerini açıkladıktan sonra, Derrida bir önsöz yazarak Habermas deklerasyonuna (Şubat 15 ya da Eski Avrupa, Yeni Avrupa, Kor Avrupası (Verso, 2005) içinde) şartsız imza attığını belirtti. Habermas bir basın görüşmesinde bu deklarasyon için daha öte metin önerdi. Bundan çok farklı şekilde, Geoffrey Bennington, Derrida'nın yakın bir arkadaşı, uzlaşmaya yönelik daha öte bir jest olarak karşılıklı anlaşılabilirlik için bir yapısöküm (deconstruction) dökümü önerdi. Derrida her ikisinin yeni görüş alışverişleri başladığı o zaman zaten son derece hastaydı ve ikisi bunu geliştiremediler öyle ki önceki anlaşmazlıklara esaslı olarak tekrar dönemediler ya da Derrida ölmeden iyice tartışma fırsatı bulamadılar. Bununla birlikte, bu en son işbirliği bazı bilimcileri söz konusu durumları, yakın ya da eski olsun, birbirleriyle karşılıklı yeniden gözden geçirme cesareti verdi.

== Ödüller ==
* 1974: [[Georg Wilhelm Friedrich Hegel|Hegel]] Ödülü 1976: [[Sigmund Freud]] Ödülü  1980: [[Theodor W. Adorno]] Ödülü  1985: Geschwister-Scholl-Preis  (Die neue Unübersichtlichkeit adlı çalışması için)  1986: Gottfried Wilhelm Leibniz Ödülü  1987: [[Sonning Ödülü]] ('''Avrupa kültürüne olağanüstü katkılarda bulunanlara iki yılda bir verilir)'''   1995: [[Karl Jaspers]] Ödülü  1999: Theodor Heuss Ödülü  2001: Alman Kitap Ticareti Barış Ödülü  2003: Asturias Prensi Vakfı Sosyal Bilimler  2004: Kyoto Sanat ve Felsefe Ödülü (50 milyon Yen)  2005: Holberg Uluslararası Anma Ödülü (520.000 Avro)  2006: Bruno Kreisky Ödülü  2008: Locarno Film Festivali'nde Avrupa Siyasi Kültür Ödülü (Hans Ringier Vakfı) (50.000 Avro)  2010: Ulysses Madalyası, University College Dublin  2011: Viktor-Frankl-Preis   2012: Georg-Ağustos-Zinn-Preis <ref>{{Web kaynağı | url = http://www.spd-hessen.de/html/25568/welcome/Georg-August-Zinn-Preis.html | başlık = Georg-August-Zinn-Preis | arşivurl = https://web.archive.org/web/20220324093111/https://web.archive.org/web/20121024045239/http://www.spd-hessen.de/html/25568/welcome/Georg-August-Zinn-Preis.html | arşivtarihi = 24 Mart 2022 | erişimtarihi = 23 Temmuz 2024 | ölüurl = evet }}</ref>  2012: Heinrich Heine Ödülü  2012: Münih Kültür Ödülü   2013: [[Erasmus Ödülü]] Ödülü   2015: [[John Kluge]] Ödülü  2021: Şeyh Zayed Kitap Ödülü (BAE'nin siyasi sisteminin baskıcı bir demokrasi dışılık olduğu gerekçesiyle reddedildi) <ref>{{Web kaynağı | url = https://camiahaber.com/2021/05/03/habermas-seyh-zayed-odulunu-kabul-etmeyecek/ | başlık = Alman Filozof Habermas, Şeyh Zayed Kitap Ödülü’nü Kabul Etmeyecek | arşivurl = https://web.archive.org/web/20210503092921/https://camiahaber.com/2021/05/03/habermas-seyh-zayed-odulunu-kabul-etmeyecek/ | arşivtarihi = 3 Mayıs 2021}}</ref>  2022: İleri Diyalektik Araştırma Enstitüsü Madalyası <ref>{{Web kaynağı | url = https://www.dialecticinstitute.org/medal/habermas.htm | başlık = İleri Diyalektik Araştırma Enstitüsü | arşivurl = https://web.archive.org/web/20230225184829/https://www.dialecticinstitute.org/medal/habermas.htm | arşivtarihi = 25 Şubat 2023}}</ref>  2022: [[Pour le Mérite]] <ref>{{Web kaynağı | url = https://www.orden-pourlemerite.de/mitglieder/juergen-habermas | başlık = JÜRGEN HABERMAS
Philosoph und Soziologe | arşivurl = https://web.archive.org/web/20230611183911/https://www.orden-pourlemerite.de/mitglieder/juergen-habermas | arşivtarihi = 11 Haziran 2023}}</ref>  2024: Siyaset Bilimi Johan Skytte Ödülü <ref>{{Web kaynağı | url = https://www.skytteprize.com/prize-laureates-article/j%C3%BCrgen-habermas | başlık = Skytte Prize to the father of deliberative democracy, Jürgen Habermas | arşivengelli = evet}}</ref>

==Başlıca eserleri==
*''Strukturwandel der Öffentlichkeit'' (1962, "Kamusal Alanın Yapısal Dönüşümü");
* ''Erkenntnis und Interesse'' (1968, "Bilgi ve İlgi");
* ''Technik und Wissenschaft als 'Ideologie' '' (1968, "İdeoloji" Olarak Teknik ve Bilim);
* ''Zur Logik der Sozialwissenschaften'' (1970, "Sosyal Bilimlerin Mantığı Üzerine");
* ''Theorie der Gesellschaft oder Sozialtechnologie. Was leistet die Systemforschung?'' ([[Niklas Luhmann]]'la birlikte, 1971, "Toplum Kuramı ya da Sosyal Teknoloji. Sistem Araştırması Neye Yarar?");
* ''Zur Rekonstruktion des histo- rischen Materialismus'' (1976, "Tarihsel Materyalizmin Yeniden İnşası Üzerine");
* ''Theorie des kommunikativen Handelns'' (1981, "İletişimsel Eylem Kuramı");
* ''Der philosophische Diskurs der Moderne'' (1985, "Modernin Felsefî Söylemi");
* ''Die nachholende Revolution'' (1990, "Arkadan Yetişen Devrim");
* ''Faktizität und Geltung'' (1992, "Olgular ve Normlar").

== Kaynakça ==
{{kaynakça}}

== Ayrıca bakınız ==
* [[Frankfurt Okulu]]
* [[Marksizm]]
* [[Postmodernizm]]
* [[Postyapısalcılık]]
* [[Rasyonalizm]]
* [[Sosyoloji]]

== Dış bağlantılar ==
* [https://web.archive.org/web/20090102175427/http://www.politikadergisi.com/node/71 Habermas ve "Modernite" Kavramı ]
* [https://web.archive.org/web/20090124180622/http://politikadergisi.com/node/72 Habermas ve İdeoloji Olarak Teknik ve Bilim ]
* [https://web.archive.org/web/20090606033101/http://politikadergisi.com/node/177 Habermas ve Frankfurt Okuluyla Şekillenen Görüşler ]
* Ampola M. - Corchia L., [http://books.google.it/books?id=DjzBKvfLDaQC ''Dialogo su Jürgen Habermas. Le trasformazioni della modernità''] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20111106055006/http://books.google.it/books?id=DjzBKvfLDaQC |tarih=6 Kasım 2011 }}, Pisa, [http://www.edizioniets.com/Scheda.asp?N=9788846727008 Edizioni ETS] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20150603133419/http://www.edizioniets.com/Scheda.asp?N=9788846727008 |tarih=3 Haziran 2015 }}, 2010, 422 pp.
* Corchia L., [http://books.google.com/books?id=pP_kEWqy4bYC&hl=it ''La teoria della socializzazione di Jürgen Habermas. Un'applicazione ontogenetica delle scienze ricostruttive''] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20111128070948/http://books.google.com/books?id=pP_kEWqy4bYC&hl=it |tarih=28 Kasım 2011 }}, Pisa, [https://web.archive.org/web/20111126185619/http://www.edizioniets.com/Scheda.asp?N=9788846722584 Edizioni ETS], 2009, ISBN 978-88-467-2258-4.
* Corchia L., [http://books.google.it/books?id=U56Sag72eSoC&pg=PP1&dq=habermas+corchia#v=onepage&q=&f=false ''La logica dei processi culturali. Jürgen Habermas tra filosofia e sociologia''] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20111025165320/http://books.google.it/books?id=U56Sag72eSoC&pg=PP1&dq=habermas+corchia#v=onepage&q=&f=false |tarih=25 Ekim 2011 }}, Genova, Edizioni ECIG, 2009, ISBN 978-88-7544-175-3.
* Luca Corchia, [http://books.google.it/books?id=jw3klIgEVZoC&pg=PA238&dq=J%C3%BCrgen+Habermas.+A+Bibliography:+works+and+studies+(1952-2010),&hl=it&ei=kZZBTO-5NuWJ4gasv4ypDg&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCoQ6AEwAA#v=onepage&q&f=false ''Jürgen Habermas. A Bibliography: works and studies (1952-2010)''] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20111025165125/http://books.google.it/books?id=jw3klIgEVZoC&pg=PA238&dq=J%C3%BCrgen+Habermas.+A+Bibliography:+works+and+studies+(1952-2010),&hl=it&ei=kZZBTO-5NuWJ4gasv4ypDg&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCoQ6AEwAA#v=onepage&q&f=false |tarih=25 Ekim 2011 }}, Pisa, [http://www.edizioniilcampano.it/titolo.php?id=163 Edizioni Il Campano – Arnus University Books]{{Ölü bağlantı|tarih=Mart 2020 }}, 2010, 344 pp.
* [http://www.insanokur.org/?p=21799 Habermas'ı Okumak] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20121208174650/http://www.insanokur.org/?p=21799 |tarih=8 Aralık 2012 }}
* [https://www.dw.com/tr/alman-filozof-habermas-80-ya%C5%9F%C4%B1nda/a-4403710 Alman filozof Habermas 80 yaşında ]
*[https://yasonrasi.com/jurgen-habermas-cahilligimiz-hakkinda-hic-bu-kadar-bilgi-sahibi-olmamistik/ Neden Okunmalı- Habermas] 
{{Kıta felsefesi}}{{Sosyal ve politik felsefe}}{{Otorite kontrolü}}

[[Kategori:Alman filozoflar|Habermas, Jürgen]]
[[Kategori:Alman sosyologlar|Habermas, Jürgen]]
[[Kategori:Alman ateistler]]
[[Kategori:20. yüzyıl filozofları]]
[[Kategori:Rusya Bilimler Akademisi'nin yabancı üyeleri]]
[[Kategori:Yaşayan insanlar]]
[[Kategori:1929 doğumlular]]
[[Kategori:Ateist filozoflar]]
[[Kategori:Düsseldorf doğumlular]]
[[Kategori:Kıta filozofları]]
[[Kategori:Bilim felsefecileri]]
[[Kategori:Amerikan Bilim ve Sanat Akademisi üyeleri]]
[[Kategori:British Academy üyeleri]]
[[Kategori:Alman hümanistler]]
[[Kategori:Alman siyaset bilimciler]]
[[Kategori:Mantık felsefecileri]]
[[Kategori:Ateist felsefeciler]]