JCR Licklider

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Joseph Carl Robnett Licklider
Doğum11 Mart 1915(1915-03-11)
St. Louis, Missouri, A.B.D
Ölüm26 Haziran 1990 (75 yaşında)
Symmes Hastanesi, Arlington, Massachusetts, A.B.D
Diğer ad(lar)ıJ. C. R
Lick
"Bilgi işlemin Johnny Appleseed'i "
EvlilikLouise Carpenter
Çocuk(lar)2
Akademik geçmişi
EğitimWashington University in St. Louis
University of Rochester

Joseph Carl Robnett Licklider /ˈlɪklaɪdər/ ; 11 Mart 1915 - 26 Haziran 1990), JCR veya " Lick " olarak bilinen Amerikalı bir psikolog[1] ve bilgisayar bilimcisi. Bilgisayar biliminin gelişimi ve genel bilgi işlem tarihinin en önemli isimlerinden biri olarak bilinir.

Modern tarzdaki etkileşimli bilgi işlemi ve onun çeşitli faaliyetlere uygulanmasını öngören ilk kişilerden biri olarak özellikle hatırlanır; aynı zamanda, dünya genelinde bir bilgisayar ağı vizyonunu ilk ortaya atan İnternet öncülerinden biri olarak da bilinir. Bu konuda önemli katkılarda bulunarak, günümüzdeki klasik grafik kullanıcı arayüzü ve İnternet'in doğrudan öncüsü olan ARPANET de olmak üzere birçok araştırmayı finanse etti.

Xerox PARC'ın Bilgisayar Bilimi Laboratuvarı ve Digital Equipment Corporation'ın Sistem Araştırma Merkezi'nin kurucusu Robert Taylor, "bilgisayar teknolojisindeki önemli ilerlemelerin çoğunun - grubumun Xerox PARC'ta yaptığı çalışma da dahil olmak üzere - temelde Lick'in vizyonunun birer uzantısı. Bunlar Aslında kendi başlarına yeni vizyonlar değillerdi. Dolayısıyla o gerçekten her şeyin babasıydı.".[2]

Biyografi[değiştir | kaynağı değiştir]

Licklider, 11 Mart 1915'te St. Louis, Missouri'de doğdu.[3] Baptist bir papaz olan Joseph Parron Licklider ve Margaret Robnett Licklider'ın tek çocuğuydu.[4] Babasının dindar geçmişine rağmen daha sonraki yaşamında dindar değildi.[5]

St. Louis'deki Washington Üniversitesi'nde okudu ve burada 1937'de fizik, matematik ve psikoloji dallarında lisans derecesi[6][7] ve 1938'de psikoloji alanında yüksek lisans derecesi aldı.1942'de Rochester Üniversitesi'nden psikoakustik alanında ve aynı yıl Rochester Üniversitesi'nden Psikoloji alanında Doktora derecesini aldı. Daha sonra 1943'ten 1950'ye kadar Harvard Üniversitesi'nde Psiko-Akustik Laboratuvarı'nda araştırma görevlisi ve öğretim görevlisi olarak çalıştı.

Bilgi teknolojisine ilgi duymaya başladığı için 1950 yılında doçent olarak MIT'ye taşındı ve burada MIT Lincoln Laboratuvarı'nı ve mühendislik öğrencileri için bir psikoloji programını kuran bir komitede görev yaptı. Licklider, MIT'deyken insan faktörleriyle ilgilenen ekibin başkanı olarak SAGE projesinde yer aldı.[8] 1957'de Mühendislik Psikologları Derneği'nden Franklin V. Taylor Ödülü'nü aldı. 1958'de Amerika Akustik Derneği'nin Başkanı seçildi ve 1990'da Commonwealth Üstün Hizmet Ödülü'nü aldı.[9]

Çalışmaları[değiştir | kaynağı değiştir]

IBM'in 10 Milyar Dolarlık Makinesi

Psikoakustik[değiştir | kaynağı değiştir]

Psikoakustik alanında, Licklider en çok 1951 tarihli "Dubleks Ses Perdesi Teorisi" ile hatırlanır; bu makale yüzlerce kez alıntılanan bir makalede sunulmuştur,[10][11] 1979'da bir kitapta yeniden basılmıştır.[12]

Bilgi Teknolojisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Licklider, kariyerinin başlarında bilgi teknolojisiyle ilgilenmeye başladı. Onun fikirleri grafiksel hesaplamayı, işaretle ve tıkla arayüzlerini, dijital kütüphaneleri, e-ticareti, çevrimiçi bankacılığı ve bir ağ üzerinde var olacak ve ihtiyaç duyulan yere taşınacak yazılımları önceden ön görüyordu. Vannevar Bush'unki gibi Licklider'ın da internetin gelişimine katkısı icatlardan değil fikirlerden oluşuyor. Kolay kullanıcı arayüzlerine sahip, ağ bağlantılı bilgisayarlara olan ihtiyacın farkıdaydı.

Licklider, modern kişisel bilgisayarlara ve internete yol açan araştırmaların tasarlanmasında, finanse edilmesinde ve yönetilmesinde etkili oldu. 1960 yılında " İnsan-Bilgisayar Ortak Yaşamı " hakkındaki ufuk açıcı makalesi etkileşimli bilgi işlemin öncüsü oldu. En önemlisi de Augmentasyon Araştırma Merkezi'ni kuran Douglas Engelbart'ın çalışmalarını finanse etmeye devam etti. Stanford Araştırma Enstitüsü ve bilgisayar faresinin icat edildiği ünlü Çevrimiçi Sistem'i yarattı.

İnsan-bilgisayar simbiyozu[değiştir | kaynağı değiştir]

1960 yılında Licklider " İnsan-Bilgisayar Simbiyozu "nda bilgisayarlar ve bilgisayar kullanıcıları arasında daha basit etkileşim ihtiyacını merkeze aldı.[13] Licklider, sibernetiğin ve yapay zekanın (AI) ilk öncülerinden biri olarak kabul edildi,[14] ancak diğer AI uygulayıcılarının aksine, insanların yerini bilgisayar tabanlı varlıkların alacağından hiçbir zaman emin olmadı. Makalede yazdığı gibi: "İnsan hedefleri belirleyecek, hipotezleri formüle edecek, kriterleri belirleyecek ve değerlendirmeleri gerçekleştirecek. Bilgisayarlar, teknik ve bilimsel konularda içgörü ve kararların yolunu hazırlamak için yapılması gereken rutinleştirilebilir işleri yapacak".

Proje MAC[değiştir | kaynağı değiştir]

1962'den 1964'e kadar ARPA'nın Bilgi İşleme Teknikleri Ofisi'nin (IPTO) direktörlüğünü yaptığı süre boyunca, MIT'deki MAC Projesi'ni finanse etti. Büyük bir ana bilgisayar, her biri ayrı bir "daktilo terminalinde" oturan 30'a kadar eşzamanlı kullanıcı tarafından paylaşılacak şekilde tasarlandı. Aynı zamanda Stanford Üniversitesi, UCLA, UC Berkeley (Project Genie olarak anılır) ve System Development Corporation'daki AN/FSQ-32'deki benzer projeleri de finanse etti. Bu zaman paylaşımı teknolojisi daha sonra geliştirilerek bugün sunucu olarak bilinen şeye dönüştü.

Yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Licklider çok sayıda makale ve konferansın yanı sıra bir kitap yazdı:

Makaleler, bir seçki:

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Miller, G. A. (1991), "J. C. R. Licklider, psychologist", Journal of the Acoustical Society of America 89, no. 4B, pp. 1887–1887
  2. ^ Waldrop, M. Mitchell (2001). The Dream Machine: J. C. R. Licklider and the Revolution That Made Computing Personal. New York: Viking Penguin. s. 470. ISBN 978-0-670-89976-0. 
  3. ^ Internet Pioneers: J.C.R. Licklider 16 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., retrieved online: 2009-05-19
  4. ^ Joseph Carl Robnett Licklider 1915—1990 26 Haziran 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., A Biographical Memoir by Robert M. Fano, National Academies Press, Washington D.C., 1998
  5. ^ M. Mitchell Waldrop (2002). The Dream Machine: J.C.R. Licklider and the Revolution That Made Computing Personal. Penguin Books. s. 471. ISBN 9780142001356. Al Vezza was insistent, remembers Louise Licklider. "Lick had said that he didn't want any kind of to-do when he died", she says. "He wasn't religious himself, even though his father had been a Southern Baptist minister, so it would seem totally phony if he'd had a big religious service." 
  6. ^ Raychel Rappold. Biography. Rochester University. 17 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2015. 
  7. ^ H. Peter Alesso; Craig F. Smith (18 Ocak 2008). Connections: Patterns of Discovery. John Wiley & Sons. ISBN 978-0470191521. 
  8. ^ J. CHAMBERLIN. Psychologists's work and dreams led to the rise of the Internet. published by the American Psychological Association, April 2000, Vol 31, No. 4. 13 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2015. 
  9. ^ Jay R. Hauben. "J. C. R. Licklider (1915–1990)". Columbia University. 7 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2011. 
  10. ^ Licklider, J. C. R. (1951).
  11. ^ "Google Scholar". 14 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2023. 
  12. ^ Earl D. Schubert (1979). Physiological Acoustics. Stroudsburg PA: Dowden, Hutchinson, and Ross, Inc. 
  13. ^ Guice, Jon (1998), "Controversy and the State: Lord ARPA and Intelligence Computing", Social Studies of Science, 28 (1), ss. 103-138, doi:10.1177/030631298028001004, PMID 11619937 
  14. ^ "J. C. R. Licklider". The History of Computing Project. thocp.net. 8 Temmuz 2001. 6 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2011. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=JCR_Licklider&oldid=32537648" sayfasından alınmıştır