Israel Dostrovsky

Israel Dostrovsky
Israel Dostrovsky
Kendi dilinde adı	ישראל דוסטרובסקי‎
Doğum	29 Kasım 1918; Odessa
Ölüm	28 Eylül 2010 (91 yaşında)
Milliyet	İsrail
Mezun olduğu okul(lar)	University College London
Tanınma nedeni	Weizmann Bilim Enstitüsü'nün beşinci başkanı, kesin bilimlerde 1995 İsrail Ödülü sahibi
Ödüller	İsrail Ödülü (1995)
Kariyeri
Dalları	Radyoaktif izotoplar, İsrail Atom Enerjisi Komisyonu Genel Müdürü
Çalıştığı kurumlar	Weizmann Enstitüsü

Israel Dostrovsky (İbranice: ישראל דוסטרובסקי ) (29 Kasım 1918 - 28 Eylül 2010) İsrailli fiziksel kimyacı, Weizmann Enstitüsü'nün beşinci başkanı, kesin bilimlerde 1995 İsrail Ödülü sahibidir.

İlk yılları[değiştir | kaynağı değiştir]

Israel Dostrovsky, 1918'de Odessa'da doğmuş ve 1919'da ailesiyle birlikte bebekken "Ruslan" gemisiyle İsrail Diyarı'na göç etmiştir. Dünyaca ünlü dermatolog Arieh Dostrovsky olan babası, İbrani Üniversitesi tıp fakültesinin ve Kudüs Hadassah Hastanesi'nin kurucusudur.

13 yaşında bir bilim dehası olarak, daha sonra İsrail Savunma Kuvvetleri olacak olan Haganah birliği için sinyalci olarak gönüllü olmuş ve ışığı yansıtan aynalarla ülke çapında askeri mesajlar göndermek için dağlara tırmanmıştır. Aynı zamanda kibbutz Maoz Haim'i kuran öncü gençlik grubuna da üyesiydi ama bir bilim insanı olarak ülkeye daha yararlı olacağı herkes için aşikardı. Kudüs'teki Gymnasia Lisesi'ne gittikten sonra University College London'dan 1940'ta kimya alanında B.Sc. 1943'te fiziksel kimya alanında doktora derecesi almıştır.

Kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Dostrovsky, Kuzey Galler'deki University College'da kimya öğretim görevlisi olarak beş yıl çalıştıktan sonra İsrail'e dönmüş ve enstitünün açılışından kısa bir süre önce, 1948'de Rehovot'taki Weizmann Bilim Enstitüsü'ne katılmıştır. Enstitünün beş bilimsel bölümüne çeşitli ülkelerden gelen birinci sınıf bilim adamları başkanlık edecekti, ancak tam o sırada Kurtuluş Savaşı patlak verdi ve atanan bilimsel liderlerden yalnızca ikisi İsrail'e taşınmaya cesaret ettiler. O zamanlar henüz 30 yaşında olan Dostrovsky, boş olan üç liderlik pozisyonundan birisi olan İzotop Araştırma Departmanı Başkanlığına atanmış ve bu görevi 17 yıl boyunca sürdürmüştür.

1940'ların sonlarında Weizmann Enstitüsü kampüsünde sudaki oksijen izotoplarını ayıran yarı endüstriyel bir tesis kurmuştur. Tıbbi teşhis prosedürlerinde yaygın olarak kullanılan ağır oksijen izotopu (ağır oksijenli su ve daha yaygın olarak ağır su olarak bilinir, ancak Hidrojen atomlarının 2 Döteryum atomu ile değiştirildiği daha yaygın ağır su ile karıştırılmamalıdır) ile zenginleştirilmiş su üretmiştir. Çeşitli alanlarda araştırmalar yürüttü ve nesiller boyu genç bilim insanlarına akıl hocalığı yapmıştır.

1953'te İsrail Atom Enerjisi Komisyonu kurulduğunda Dostrovsky komisyonun ilk Araştırma Direktörü olmuş; 1965'ten 1971'e kadar Genel Direktör olarak görev yapmıştır.

Weizmann Enstitüsü'ne döndükten sonra Başkan Yardımcısı olarak atanmış ve iki yıl sonra Enstitünün beşinci Başkanı olarak seçilmiş ve bu görevi üç yıl boyunca sürdürmüştür. 1975 yılında Enstitü Profesörlüğüne atanmıştır. Dikkatini su konusuna çevirerek 1966'dan 1981'e kadar İsrail Tuzdan Arındırma Komitesi Başkanı olarak görev yapmıştır. Nükleer enerjiye dair küresel hayal kırıklığı onu yenilenebilir enerji kaynaklarına ilgi duymaya teşvik etmiştir. Güneş enerjisinden çeşitli amaçlarla yararlanma ihtiyacını Weizmann Enstitüsü'nün ve ulusal gündemin gündemine yerleştirmiştir. Daha sonra nükleer reaksiyonların temel yönlerine dönecek olursak, o ve meslektaşları İsrail'i, uluslararası bir ekip tarafından İtalya'nın Gran Sasso bölgesindeki bir yer altı laboratuvarında yürütülen ve Güneşin çekirdeğinden dünyaya ulaşan temel parçacıklar olan nötrinoların akışını ölçmek amacıyla yürütülen bir deney olan GALLEX'te temsil etmiştir. Uluslararası sahnede, 1973 ile 1981 yılları arasında Viyana'da Birleşmiş Milletler Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu Bilimsel Danışma Komitesi üyeliği ve 1991 ile 1993 yılları arasında Uluslararası Enerji Ajansı'nın SolarPACES projesinin İcra Komitesi üyeliği yapmıştır.

Aldığı ödüller ve onurlar arasında 1943'te Ramsey Madalyası ve Ödülü; 1952'de Tel Aviv'in Weizmann Ödülü; 1973'te Tel Aviv Üniversitesi'nden ve 1994'te Technion – İsrail Teknoloji Enstitüsü'nden fahri doktoralar ve 1995'te İsrail Ödülü yer alır. İsrail Bilim ve Beşeri Bilimler Akademisi üyesi ve New York Bilim Akademisi'nin yaşam boyu fahri üyesidir. 2003 yılında Amerikan Fizik Derneği Üyesi seçilmiştir.^[1]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "APS Fellow Archive". APS. 16 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2020.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

[1] "APS Fellow Archive". APS. 16 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2020.

[1]