Hib aşısı
Hib aşısı olarak da bilinen Haemophilus influenzae tip B aşısı, Haemophilus influenzae tip b (Hib) enfeksiyonunu önlemek için kullanılan bir aşıdır.[1][2] Bunu rutin bir aşı olarak dahil eden ülkelerde, ciddi Hib enfeksiyonlarının oranları %90'dan fazla azalmıştır.[1] Bu nedenle menenjit, zatürre ve epiglottit oranında azalmaya neden olmuştur.[1]
Hem Dünya Sağlık Örgütü (WHO) hem de ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri (CDC) tarafından tavsiye edilmektedir.[1][3] Altı aylıktan önce iki veya üç doz verilmelidir.[1] Amerika Birleşik Devletleri'nde 12 ila 15 ay arasında dördüncü bir doz önerilmektedir.[4] İlk dozun altı haftalıkken, dozlar arasında en az dört hafta olması önerilir.[1] Yalnızca iki doz kullanılıyorsa, yaşamın ilerleyen dönemlerinde başka bir dozun kullanılması önerilir.[1] Kas içine enjeksiyon yoluyla verilir.[1]
Ciddi yan etkiler son derece nadirdir.[1] İnsanların yaklaşık %20 ila 25'inde enjeksiyon yerinde ağrı gelişirken, yaklaşık %2'sinde ateş gelişir.[1] Şiddetli alerjik reaksiyonlarla net bir ilişki yoktur.[1] Hib aşısı tek başına, difteri/tetanoz/boğmaca aşısı ve hepatit B aşısı ile kombinasyon halinde mevcuttur.[1] Şu anda kullanılan Hib aşılarının tamamı konjuge aşıdır.[1]
Sade (konjuge olmayan) tip b polisakkaritten oluşan ilk Hib aşısı, 1985 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nde piyasaya sürülmüş[5] ancak 1987'den itibaren bunun yerini daha etkili konjuge formülasyonlar almıştır.[6] 2013 itibarıyla, 184 ülke bunu rutin aşılarına dahil etmektedir.[1] Dünya Sağlık Örgütü'nün Temel İlaçlar Listesi'nde yer almaktadır.[7][8]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e f g h i j k l m n "Haemophilus influenzae type b (Hib) Vaccination Position Paper – July 2013". Weekly Epidemiological Record. 88 (39): 413–426. September 2013. PMID 24143842.
- ^ "WHO position on Haemophilus influenzae type b (Hib) vaccination‐July 2013" (PDF). who.int. 27 Ekim 2013. 19 Ocak 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2016.
- ^ "Haemophilus b conjugate vaccines for prevention of Haemophilus influenzae type b disease among infants and children two months of age and older. Recommendations of the immunization practices advisory committee (ACIP)". MMWR. Recommendations and Reports. cdc.gov. 40 (RR-1): 1–7. January 1991. PMID 1899280. 4 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2023.
- ^ "Hib (Haemophilus Influenzae Type B)". 8 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2016.
- ^ "Haemophilus influenzae b polysaccharide vaccine. Physician acceptance and use of a new vaccine". American Journal of Diseases of Children. 140 (12): 1226–1230. December 1986. doi:10.1001/archpedi.1986.02140260028019. PMID 3490784.
- ^ "Polysaccharide-protein conjugate vaccines for the prevention of Haemophilus influenzae type b disease". The Journal of Pediatrics. 113 (4): 621–631. October 1988. doi:10.1016/S0022-3476(88)80369-X. PMID 3050001.
- ^ World Health Organization model list of essential medicines: 21st list 2019 (PDF). Geneva: World Health Organization. 2019. WHO/MVP/EMP/IAU/2019.06. License: CC BY-NC-SA 3.0 IGO. 5 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Eylül 2023.
- ^ World Health Organization model list of essential medicines: 22nd list (2021). Geneva: World Health Organization. 2021. WHO/MHP/HPS/EML/2021.02.