Hayvanları Koruma Kanunu
| Hayvanları Koruma Kanunu | |
|---|---|
| Türkiye Büyük Millet Meclisi | |
Tam ad
| |
| Mevzuat metni | Hayvanları Koruma Kanunu |
| Bölgesel kapsam | Türkiye |
| Kabul eden | Türkiye Büyük Millet Meclisi |
| Kanun numarası | 5199 |
| Kabul tarihi | 24 Haziran 2004 |
| Yayımlanma tarihi | 1 Temmuz 2004 |
| Yürürlük tarihi | 1 Temmuz 2004 |
| Yöneten kurum | Bakanlar Kurulu |
| Değiştiren kanun(lar) | |
| |
| Durum: Yürürlükte | |
Hayvanları Koruma Kanunu, Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından 24 Haziran 2004'te kabul edilen ve 1 Temmuz 2004'te T.C. Resmî Gazete'de yayımlanan yasadır.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Türkiye'de hayvanların korunmasına yönelik yasa yapma çalışmalarının geçmişi 1980'lere dayanmaktadır. 1995'te iki farklı kanun tasarısı hazırlanmış ise de bu tasarılar yasalaşmadı.[1] Türkiye, 1999'da imzaladığı Ev Hayvanlarının Korunmasına Dair Avrupa Sözleşmesi'ni 2003'te onayladı.[2] Hayvanları Koruma Kanunu 24 Haziran 2004'te Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından kabul edildi ve 1 Temmuz 2004'te T.C. Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.[3]
Kanunda hayvanların mal olarak kabul edilmesi ve hayvanlara zarar verenlere uygulanan cezalar nedeniyle hayvan hakları savunucaları kanunu 2007'den beri eleştirmekteydi.[4] Kanun değişikliğine ilişkin ilk olarak 2011'de hazırlanan tasarı 2014'te askıya alındı. İleriki yıllardaki benzer girişimler de sonuçsuz kaldı.[5] Bu doğrultudaki kanun değişikliği Temmuz 2021'de gerçekleştirildi.[6]
Değişiklikler
[değiştir | kaynağı değiştir]Hayvanları Koruma Kanunu ilk olarak 2008'de değiştirildi. Bu değişiklikler uyarınca kanunun üç maddesi yürürlükten kaldırılırken bir maddesi değişikliğe uğradı.[7] Kanundaki ikinci değişiklik 2010'da gerçekleşti ve kanunun bir maddesi yürürlükten kaldırıldı.[8] 2021'de kanunun on bir maddesi değiştirilirken kanuna beş madde eklendi.[9] Bu değişikliklere göre hayvanlara yönelik öldürme ve cinsel saldırı eylemlerine hapis cezası getirildi; petshoplarda kedi ve köpek satışı yasaklandı, sahipli kedi ve köpeklere dijital kimlik zorunluluğu getirildi; tehlikeli kabul edilen hayvanların sahiplenilmesi yasaklandı; sirk ve yunus parklarının açılması yasaklandı.[10]
2024 yılı değişikliği
[değiştir | kaynağı değiştir]2024 yılında Türkiye'de sokak köpeği sorunu tartışmaları sonrası kanunda değişiklik yapılması gündeme geldi. Kanun teklifi 12 Temmuz 2024'te Adalet ve Kalkınma Partisi TBMM Grup Başkanlığınca Meclis Başkanlığına sunuldu. Teklif ile kanunun on yedi maddesinin değiştirilmesi önerildi.[11] Kanun teklifi 23 Temmuz 2024'te Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonunda kabul edildi, 30 Temmuz 2024'te TBMM Genel Kurulunda kabul edilerek yasalaştı ve 2 Ağustos 2024'te T.C. Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.[12][13][14][15]
Türk Veteriner Hekimleri Birliği yasa çıksa bile köpekleri öldürmeyeceklerini açıklamıştır.[16][17] Ankara Barosu Hayvan Hakları Merkezi, 31 maddeden oluşan Toplumsal, Hukuki ve Etik Bağlamında Sokak Hayvanları Raporu adında rapor hazırlamıştır. Ankara Barosu Hayvan Hakları Merkezinin hazırladığı bu raporda öldürme seçeneğinin yaşam hakkı ihlali olduğunu yazmıştır. Yapılması gereken insancıl seçeneğin ise kısırlaştırma olduğunu tekrar dikkat çekerek rapora yazmıştır.[18] Türkiye Psikiyatri Derneği sokak hayvanlarının öldürülmemesi gerektiğini sebepleri ile açıklamıştır.[19] Türkiye Barolar Birliği Hayvan Hakları Komisyonu, yaptığı hukuki değerlendirme sonucunda kanun teklifine karşı çıktı, teklifi "kara bir leke" olarak niteledi ve teklifin geri çekilmesi yönünde çağrı yaptı.[20][21]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Akbulut, Onur; Çobanoğlu, Nesrin (2020). "Türk Hukukunda Hayvanların Korunmasına İlişkin Yasal Mevzuat ve Bu Mevzuata Göre Hayvanların Hukuki Durumları". Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 36. s. 14. 8 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2021.
- ^ "Ev Hayvanlarının Korunmasına Dair Avrupa Sözleşmesinin Onaylanmasının Uygun Bulunduğu Hakkında Kanun". T.C. Resmî Gazete. 22 Temmuz 2003. 14 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2021.
- ^ "Hayvanları Koruma Kanunu". T.C. Resmî Gazete. 1 Temmuz 2004. 11 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2021.
- ^ Dirini, İlden. "Hayvan hakları yasasının 16 yılı". Fikritakip. 14 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2021.
- ^ İnan, Ali Özgür (25 Ekim 2018). "Çıktı, çıkacak derken bir türlü çıkmayan yasa". Sözcü. 8 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2021.
- ^ "Hayvanları Koruma Kanunu TBMM'den geçti". Sözcü. 9 Temmuz 2021. 8 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2021.
- ^ "Temel Ceza Kanunlarına Uyum Amacıyla Çeşitli Kanunlarda ve Diğer Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun". T.C. Resmî Gazete. 8 Şubat 2008. 4 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2021.
- ^ "Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu". T.C. Resmî Gazete. 13 Haziran 2010. 6 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2021.
- ^ "Hayvanları Koruma Kanunu ile Türk Ceza Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun". T.C. Resmî Gazete. 14 Temmuz 2021. 14 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2021.
- ^ Sarıoğlu, Bülent; Erdem, Umut (10 Temmuz 2021). "Hayvanları Koruma Yasası nihayet yasalaştı! Artık 'mal' değil 'can'lar". Hürriyet. 8 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2021.
- ^ "Hayvanları Koruma Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi" (PDF). TBMM. 12 Temmuz 2024. 13 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2024.
- ^ "Sokak hayvanları yasa teklifi komisyonda kabul edildi". Euronews. 24 Temmuz 2024. 2 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2024.
- ^ "Tartışmalı sokak hayvanları kanun teklifi TBMM'de kabul edildi". Euronews. 30 Temmuz 2024. 2 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2024.
- ^ "Sokak hayvanları düzenlemesi Meclis'ten geçerek yasalaştı, CHP kanunu Anayasa Mahkemesi'ne götürecek". BBC. 28 Temmuz 2024. 29 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2024.
- ^ "Hayvanları Koruma Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun". T.C. Resmî Gazete. 2 Ağustos 2024. 2 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2024.
- ^ Oksijen, Gazete (24 Mayıs 2024). "Türk Veteriner Hekimleri Birliği'nden yasa teklifine tepki: Yasa çıksa da ötanazi yapmayacağız". gazeteoksijen.com. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2024.
- ^ "YASALAR ÖLDÜRMEZ, YAŞATIR, MESLEK YEMİNİMİZE BAĞLI KALACAĞIZ, YAŞATACAĞIZ! Basın Yansımaları". Türk Veteriner Hekimleri Birliği. 30 Mayıs 2024. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2024.
- ^ Büro, Ankara (31 Mayıs 2024). "Ankara Barosu, sokak hayvanları raporunu AKP'ye iletti: "Uyutma yaşam hakkı ihlali, insancıl seçenek kısırlaştırma"". Medyascope. 31 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2024.
- ^ "Sokak Hayvanları Yasası Hk. | TÜRKİYE PSİKİYATRİ DERNEĞİ". psikiyatri.org.tr. 6 Ocak 2024. 3 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2024.
- ^ "Hayvanları Koruma Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifine İlişkin Hukuki Değerlendirme". Türkiye Barolar Birliği. 21 Temmuz 2024. 22 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2024.
- ^ "Sahipsiz Hayvanların Ölüm Fermanı Olan Yasa Teklifi Derhal Geri Çekilmelidir". Türkiye Barolar Birliği. 13 Temmuz 2024. 18 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2024.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Mevzuat.gov.tr'de Hayvanları Koruma Kanunu