Hasan Fehmi Bey
Hasan Fehmi (1874 - 6 Nisan 1909), Osmanlı gazetecisi.
Yazı işleri müdürü ve başyazarı olduğu Serbesti Gazetesi’ndeki yazılarında İttihat ve Terakki yönetimini sert bir dille eleştiren gazeteci, 6 Nisan 1909 günü vurularak öldürülmüş ve Türkiye'de ilk basın şehidi olarak tarihe geçmiştir. Öldürülmesinden sonra gelişen olaylar, İttihat ve Terakki yönetimine karşı gelişen 31 Mart Ayaklanması’nı tetikledi. Öldürüldüğü 6 Nisan günü, Türkiye’de “Öldürülen Gazeteciler Günü” olarak kabul edilir.
Yaşam öyküsü[değiştir | kaynağı değiştir]
1874 yılında dünyaya geldi. İstanbul’da Mülkiye Mektebi’ndeki öğreniminin ardından Paris’e gitti. Paris’te Prens Sabahattin ve çevresi ile tanıştı. Ardından Mısır’a gitti[1].
II. Meşrutiyet’in ilanından sonra İstanbul’a döndü. Serbesti Gazetesi’nde yazılar yazmaya başladı. Dönemin radikal yazarlarından birisiydi[1]. Yazılarında İttihat ve Terakki yönetimine karşı sert eleştirilerde bulunuyordu. Yazıları, gazeteye tehdit mektuplarının gönderilmesine sebep oldu ancak o, eleştirilerine devam etti.
6 Nisan 1909 gecesi arkadaşı Ertuğrul Şakir Bey ile Beyoğlu’ndan Sirkeci’ye giderken öldürüldü. Cinayet aydınlatılamadı. 8 Nisan günü, İttihatçı muhaliflerin bir gövde gösterisine dönüşen büyük bir cenaze töreninin ardından II. Mahmut Türbesi’ne defnedildi.
31 Mart Vakası[değiştir | kaynağı değiştir]
Hasan Fehmi Bey’in öldürülmesini İttihat ve Terakki yönetimine mal eden muhalefet, olaya büyük tepki gösterdi. Cenazede Hukuk Fakültesi öğrencileri Mülkiye öğrencileri ile birleşerek Bab-ı Ali’nin kapısında Sadrazam Hüseyin Hilmi Paşa’dan katillerin bulunmasını istediler. Başlangıçta küçük olan topluluk, Sultanahmet'te bulunan Meclis-i Mebusan binası önüne gelinceye kadar 50bine ulaştı[2]. 31 Mart Ayaklanması, cenazedeki bu gövde gösterisinden beş gün sonra, henüz Hasan Fehmi’nin katledilmesinin etkisi geçmeden ortaya çıktı[3]. Bu nedenle Hasan Fehmi’nin öldürülmesi, 31 Mart Ayaklanmasının yakın nedeni olarak görülür[4].
Öldürülen Gazeteciler Günü[değiştir | kaynağı değiştir]
Gazeteci Hasan Fehmi Bey’in bir suikasta kurban gittiği 6 Nisan günü, 1996’da Türkiye Gazeteciler Cemiyeti tarafından “Basın Şehitleri Günü” olarak kabul edildi; 2005’ten bu yana ise bu anma gününün adı “Öldürülen Gazeteciler Günü” olarak değiştirildi[5]. Anma günü vesilesiyle her 6 Nisan’da bazı etkinlikler gerçekleştirilir.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b Portreler: Hasan Fehmi Bey (1874-1909) , Saidnursi.de sitesi, 20.04.2007
- ^ Avni Özgürel, Gazeteci Neden Kurban Seçilir? , Radikal Gazetesi, 21.01.2007
- ^ Kemal Kızıktoprak, 31 Mart Ayaklanması'nda Ulemanın Karşı Çabası OlarakCemiyet-i İlmiye-i İslâmiye'nin Beyannameleri, Köprü Dergisi, 78. Sayı, Bahar 2002
- ^ "31 Mart Vakası, Tarihibakis.com sitesi, Erişim tarihi:27.07.2011". 12 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2011.
- ^ Basın Şehitleri Yerine Öldürülen Gazeteciler, Milliyet Gazetesi, 27.10.2005