Haşıllama

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Haşıllama, dokuma öncesi yapılan bir dokuma hazırlık işlemidir. Çözgü ipleri dokuma sırasında sürtünmeye ve gerilime maruz kalır. İpliklerin direncini artırmak için haşıllama işlemi gereklidir. Haşıllamadaki amaç, dokuma sırasındaki yıpratıcı etkilerden iplikleri korumaktır. Haşıl, kumaşa sert bir tutum verir ve kumaşı hidrofoblaştırır

Kullanılan maddeler[değiştir | kaynağı değiştir]

Haşıl maddeleri film oluşturabilen belirli bir yapışma ve tutunma yeteneğine sahiptir. Doğal ve yapay mollokülü yapışkan özelikli maddelerdir.

  • Doğal haşıl maddeleri: Nişasta, modifiye nişasta, kalibeksi, metil selüloz, jelatin ve tutkal.
  • Yapay haşıl maddeleri: Polivinilalkol, poliakrilat, asit esterleri.

Uygulanışı[değiştir | kaynağı değiştir]

Dokuma işletmesinde, çözgü ipliklerine haşıl uygulamanın ana amacı düşük kopuşlu optimum çalışma şartları sağlamaktır. Ancak etkili bir pişirme ve dolayısıyla düzgün bir boyama ve / veya baskı eldesi için dokuma sırasında uygulanan bu haşılın iyi bir şekilde sökülmesi gerekir. Bu amacı sağlamak üzere birçok haşıl karışımları kullanılmaktadır. Haşıl seçiminde maliıl sökme için bakteri, pankreas veya malt esaslı amilazlar kullanılır. Fakat bakteri esaslı amilazlarla haşıl sökme genellikle hakimdir. Enzimatik haşıl sökme kesikli ve kesiksiz yöntemlerle uygulanabilir. Ancak en yaygın uygulama şekli kumaşı yakma işleminden sonra haşıl sökme maddesi ve bir ıslata maddesi / deterjan ihtiva eden çözeltiyle emdirip, sonra sıcaklığa bağlı olarak saate 12 saate kadar - çoğu kez roliklerde bekletmektedir, daha sonra sıcak yıkama uygulanır. Enzimatik haşıl sökmenin bir dezavantajı bu işlemin müstakil bir işlem olmasıdır. PH ' bağımlılığı yüzünden diğer proseslerle kombine edilemez. Oysa oksidatif haşıl sökme kontinü pişirme ve ağartma prosesleri ile kombine edilebilir. Oksidatif haşıl sökmenin uygulandığı bu kombine prosesler zaman, su, buhar ve yardımcı maddelerde tasarruf sağlar. Ayrıca enzimatik yolla tatminkar şekilde haşıl sökmenin mümkün olmadığı durumlar da vardır. Genellikle haşılın yüksek miktarda yağ ihtiva etmesinden, parçalanamayan tapioka nişastası kullanılmasında ve haşıla küflenmeyi önleyici maddelerin ilavesinden kaynaklanan böyle durumlarda oksidatif haşıl sökme tavsiye edilir. Bugün oksidatif haşıl sökme hemen hemen sadece kontinüemdirme metoduyla yapılmaktadır. Uzun yıllardan beri en çok bilinen oksidatif haşıl sökme maddesi persülfatlardır. Ancak persülfatların nişastayı parçalama yanında selülozu da parçalayabilecekleri unutulmamalı ve bu risk minumuma indirilmedikçe ya da tamamıyla elimine edilmedikçe oksidatif haşıl sökme uygulanmalıdır. Yeni tip oksidatif haşıl sökme maddelerinin geliştirilmesiyle lifin çürüme riskinin önüne geçilmiştir. ( Bu tür maddeler, aktif oksidatif bir madde ile seçilmiş anyonik / noniyonik yüzey aktif maddelerin kombinasyonlarıdır. ) Persülfatlardan başka H2O2 de oksidatif haşıl sökme maddesi olarak önerilmiştir ve özellikle İngiltere'de kullanılmaktadır. Ancak, tecrübeler, H2O2 ile nişasta parçalanmasının ağartmayı da içine alan birçok muamele basamağından sonra elde edildiğini göstermektedir. Bu nedenle metot sadece tam beyazlık istenen hallerde uygundur.