Gideon Toury
Gideon Toury (6 Haziran 1942 - 4 Ekim 2016[1] ), Tel Aviv Üniversitesi'nde Poetik, Karşılaştırmalı Edebiyat ve Çeviri Çalışmaları profesörü ve İsrailli çeviri araştırmacısıydı. Aynı üniversite'de M. Bernstein Çeviri Kuramı Başkanı olarak görev yaptı. Gideon Toury, Betimsel Çeviri Çalışmalarının öncülerinden biriydi.[2]
Biyografisi[değiştir | kaynağı değiştir]
Gideon Toury, tarihçi Jacob Toury (1915-2004) ve eşi Eve'in ilk çocuğu olarak, İsrail'in Hayfa kentinde doğdu.[3] Liseyi 1960 yılında Hayfa'daki Reali Okulu'nda bitirdi. Liseden sonra askerlik görevini Nahal Tugayı ve Paraşütçü birimlerinde yaptı. Eğitiminin bir parçası olarak çiftçiliğe yardım etmek için bir kibbutz'a gönderildi.[4] Altı yıl orada yaşadı, kibbutz seyir defterinin editörlüğünü yaptı ve kültürel etkinlikler düzenledi. Bu deneyim, sonraları çeviriye ilk adımlarını atacağı bir çocuk dergisi ve ardından da Popular Photography dergisinin İbranice versiyonunda editörlük görevi almasını sağladı.[5]
1970 yılında Tel Aviv Üniversitesi İbrani Dili ve Edebiyatı bölümünden onur derecesi ile mezun oldu. 1977 yılında aynı üniversitede Edebi Kuram üzerine Doktorasını Çeviri Normları ve 1930-45 Yılları Arası İbraniceye Edebi Çeviri konusunda tamamladı. 1980 yılında C. S. Lewis'in Şafak Yıldızının Yolculuğu kitabının İbranice çevirisiyle Hans Christian Andersen Ödülü'nü kazandı.[6] 1989'da Jose Lambert tarafından oluşturulan Çeviri Araştırmaları araştırma programı CETRA'daki ilk başkan profesörü oldu.[7] 1999 yılında Slovakya'daki Comenius Üniversitesi'nde kendisine UNESCO Çeviri Çalışmaları Kürsüsü fahri üyeliği ve[8] 2000 yılında Londra Middlesex Üniversitesi tarafından da fahri doktora unvanı verildi.
1970-1983 yılları arasında Benjamin Harshav, Itamar Even-Zohar ve Menachem Perry ile Edebiyat isimli dergi üzerine çalıştı. 1989 yılında Target, International Journal of Translation Studies dergisini kurdu. Benjamins Translation Library'nin genel editörlüğünü yaptı.[9] Mona Baker'ın İsrail Akademik çevresi boykotu sırasında görevden alınışına kadar, The Translator and The Translation Studies Abstracts'ın yönetim kurulu üyesiydi.[10]
Araştırmaları[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana araştırma konusu, İncil'in günümüze İbranice tercümesinin tarihine vurgu yaparak, çeviri teorisi ve betimleyici çeviri araştırmaları olmuştur.
Toury'ye göre, kuralcı ve tanımlayıcı çalışmalar vardır. Kuralcı yaklaşımlar, belirli bir türde metin üreten herkes tarafından uyulması gereken kuralları formüle etmeyi amaçlar. En uygun veya doğru çözümleri bulmaya odaklanırlar. Açıklayıcı yaklaşımlar, mevcut metinleri incelemek ve takip ettikleri kuralları tanımlamakla ilgilidir.
"Çeviri normları" terimini, esas çevirinin betimleyici gözlemi ile ortaya çıkan ve çoğunluğun kullandığı gizli yöntemler olarak tanımlamıştır. Bu yöntemler, kurallardan ziyade, belirli bir bağlama dayalı normlar olarak nitelendirilmiştir. Bu nedenle, normlar zaman ve kültür ile değişir, çeviri de aynı sorunu tekrar tekrar ziyaret eder.
Yayınları ve Ölümü[değiştir | kaynağı değiştir]
Çeviri kuramı ve karşılaştırmalı edebiyat alanlarında İngilizce ve İbranice olmak üzere üç kitap, bir dizi düzenlenmiş cilt ve çok sayıda makale yayınlamıştır. Makaleleri birçok dile çevrilmiş, yaşamını yaklaşık 30 kitap ve birçok makalenin çevirmeni olarak, 4 Ekim 2016'da İsrail'in Tel Aviv kentinde tamamlayıp, hayata veda etmiştir.
İngilizce Dilindeki Kitapları[değiştir | kaynağı değiştir]
- I Search of a Theory of Translation. Tel Aviv: The Porter Institute for Poetics and Semiotics, Tel Aviv University. 1980.
- Descriptive Translation Studies and Beyond. Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins. 1995.
Editörlüğünü Üstlendiği Kitaplar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Translation Theory: A Reader.Tel Aviv University: Dyonun. 1980.(English and Hebrew)
- With Itamar Even-Zohar.Translation Theory and Intercultural RelationsThe Porter Institute for Poetics and Semiotics, Tel Aviv University. 1981.
- Translation Across Cultures.New Delhi: Bahri Publications. 1987.
- Introducing Translation Theory: Selected Articles.Tel Aviv University: Dyonun. 1991. 198 pp. (English and Hebrew)
Editörlüğünü Üstlendiği Dergiler[değiştir | kaynağı değiştir]
- Target, International Journal of Translation Studies. Amsterdam: John Benjamins, 1989-. (with José Lambert.)
- TRANSST: An International Newsletter of Translation Studies. 1987-. (with the help of José Lambert)
İbranice'ye Edebi Çevirileri[değiştir | kaynağı değiştir]
- Sheila Burnford. The Incredible Journey. 1970.
- John Masefield. The Midnight Folk. 1971.
- Francis Scott Fitzgerald. The Great Gatsby. 1974.
- Arthur Miller. All My Sons. 1976.
- Günter Grass. Katz und Maus. 1976.
- Ernest Hemingway. A Moveable Feast. (3 Kap.)
- Ford Madox Ford. The Good Soldier. 1977.
- Clive Staples Lewis. The Magician's Nephew. 1978.
- Uwe Johnson. Zwei Ansichten. 1978.
- Clive Staples Lewis. The Voyage of the Dawn Treader. 1979.
- Jerome David Salinger. The Laughing Man. 1979.
- Peter Handke. Die Angst des Tormanns beim Elfmeter. 1979.
- Beverly Cleary. Henry Huggins. 1979.
- Clive Staples Lewis. Prince Caspian. 1980.
- John Cheever. Falconer. 1981.
- Thomas Pynchon. Mortality and Mercy in Vienna. 1981.
- John Steinbeck. The Moon Is Down. 1981.
- Clive Staples Lewis. The Horse and His Boy. 1982.
- Christiane Felscherinow. Wir Kinder vom Bahnhof Zoo. 1982.
- Clive Staples Lewis. The Silver Chair. 1983.
- Mark Twain. A Connecticut Yankee in King Arthur's Court. 1983.
- Clive Staples Lewis. The Last Battle. 1984.
- Heinrich Böll. Das Vermächtnis. 1984.
- John Cheever. Bullet Park. 1985.
- Ernest Hemingway. For Whom the Bell Tolls. 1986.
- Arthur Conan Doyle. The Lost World. 1986.
- Heinrich Mann. Szene. 1987.
- Thornton Wilder. The Bridge of San Luis Rey. 1988.
- Gert Hofmann: Auf dem Turm. 1991.
- Nevil Shute. Pied Piper. 1991.
- Heinrich Böll. Two short stories. 1993.
- Thomas Mann. Königliche Hoheit. 1994.
- Cormac McCarthy. All the Pretty Horses. 1995.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Gideon Toury'nin Sitesi28 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. üzerinden tüm yayınlarının tam listesine ulaşılabilir.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "European Society for Translation Studies: Gideon Toury, translation scholar, died on 4 October 2016 at the age of 74". 19 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2018.
- ^ "Gideon Toury's publications". 1 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2020.
- ^ "Die Bibliothek des israelischen Historikers Jacob Toury (1915-2004)". 18 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2014.
- ^ "My way to translation studies". 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2020.
- ^ YouTube'da Gideon Toury (translation scholar) interviewed in Tarragona, 2008
- ^ "IBBY, IBBY Honour List (1956-1980), April 1980, p.34". 5 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2020.
- ^ "Research Summer School". 29 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2020.
- ^ "Tel Aviv University Webflash 2000". 13 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2020.
- ^ "Bio at Tel Aviv University". 24 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2020.
- ^ "Correspondence with Gideon Toury". 19 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2014.
