Genetik bariyer
Genetik bariyer, aynı popülasyon içerisinde yaşayan farklı türler arasındaki genetik izolasyon mekanizmasıdır. Bu düşünceye göre dünya üzerinde yaşamış ve yaşamakta olan tüm canlıların genetik yapısını koruyan bir mekanizma vardır. Bu sayede türler, kendi soyuna ait kalıtım bilgisini, nesiller boyunca sağlıklı bir şekilde aktarabilmişlerdir. Paleontolojik bulgularda karşılaşılan neredeyse hiç değişlik görülmeyen canlıların arkasında yatan genetik mekanizmanın da "genetik bariyer" olduğu düşünülmektedir (örneğin 445 Milyon yıl yaşında, Atnalı yengeci fosili[1]) G.Mendel'in kalıtım kanununa göre canlılar, ebeveynlerden gelen genlerin çaprazlanması ile tür içerisinde çeşitlenirler. Birden fazla farklı türün yaşadığı aynı popülasyonda ise türler arası gen transferi doğal yollarla pek mümkün olmaz. Farklı türlerin üremesini engelleyen çeşitli engeller mevcuttur.
Günümüzde yapılan genetik çalışmalarında, yapay yollarla türler arasında gen transferi yapmak mümkün olabilmiştir; fakat gen aktarımı sonrasında çeşitli sorunlarla karşılaşılmıştır. Bunlar:[2]
- Üreme hücrelerindeki uyumsuzluk: Farklı türlere ait sperm hücresi, dişinin yumurta hücresini hiç dölleyemez (örneğin denizkestaneleri)
- Hibrit zigot yaşayamaz : Hibrit (melez) canlı zigotu oluşur fakat embriyo yaşamaz ya da sağlıklı gelişim gözlenmez (örneğin bazı semender türleri)
- Kısırlık: Hibrit canlı doğar; fakat genelde kısır olur (örneğin dişi eşek ile erkek at çiftleşmesinden oluşan katır kısırdır)
- Nesil bozulması: ilk hibrit sağlıklıdır üreyebilir fakat sonraki nesillerde genetik bozukluklar görülür (örneğin bazı pirinç türleri)
Biyolojide türleşmenin önündeki engeller arasında genetik bariyerler vardır. Çünkü canlı türleri kendi bariyerlerinin dışına çıkılarak, farklı bir türün genleri nakledildiğinde çeşitli uyumsuzluklar oluşmaktadır. Özellikle meyve sineklerinde yapılan denemelerde tür içerisindeki genler ile yakın türler arasında uyumsuzluklar (gene conflict) görülmüştür. Örneğin D. mauritiana ve D. simulans birbirine yakın iki meyve sineği türüdür. Yapılan genetik çalışmaları sonucunda üretilen hibrit erkek yavru kısırdır.[3]
Diğer bir çalışma hamur mayası olarak bilinen Saccharomyces cinsine ait S. cerevisiae ve S. sensu stricto maya türleri arasında yapay gen nakli sonucunda melez nesillerde genetik sorunlar oluşmuş ve üreme devam edememiştir.[4]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ https://www.sciencedaily.com/releases/2008/02/080207135801.htm 2 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.>
- ^ Campbell Biology, 9th edition, p.489-491
- ^ Ting, C. T., Tsaur, S. C., Wu, M. L. & Wu, C. I. A rapidly evolving homeobox at the site of a hybrid sterility gene. Science 282, 1501–1504 (1998)
- ^ https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4067053 [yalın URL]