Gaz tahliye silindiri

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Gaz tahliye silindirinin nasıl çalıştığını gösteren bir animasyon dizisi.
Gaz tahliye silindiri.

Gaz tahliye silindiri[1][2] veya duman boşaltma silindiri (İngilizce: Bore evacuator veya Fume extractor), özellikle tanklarda ve kundağı motorlu obüslerde, ateş ettikten sonra zırhlı savaş aracının silahının namlusunda geriye kalan gazları ve havadaki kalıntıları gideren bir aygıttır. Mermi kovanı namludan çıktıktan sonra silindir, namluda bir basınç farkı yaratarak, itici gazların ve yanma artıklarının çoğunun namludan dışarı atılmasına neden olur. Böylece, yeniden doldurma için namlu kaması içeriden açıldığında, bu gazlar ve artıklar mürettebat bölmesine geri gelmez ve mürettebat için tehlike oluşturmaz.[3]

Tanım[değiştir | kaynağı değiştir]

M1 Abrams tankının topundaki gaz tahliye silindiri

Tahliye silindiri, genellikle namlu yüzeyine kapatılmış silindirik bir basınç haznesi ile çevrili, namluya açılan bir dizi delik halkasından oluşan pasif bir aygıttır. Silah ateşlendiğinde, yanan itici gazın ürettiği yüksek basınç, mermiyi ileri doğru iter. Mermi silindirden namluya açılan delikleri geçtiğinde, itici gazlar hazneye akmak üzere serbest kalır. Mermi silahtan çıktığında namludaki basınç düşer ve haznede depolanan gaz namluya geri akar. Bu deliklerin ileriye doğru yönlendirilmesiyle, bu akış namludaki itici gazlara onları namludan dışarı çekmeye yetecek kadar ileri yönde momentum kazandırır.[4]

Uygulanan çeşitli tasarımlar, temel konsepti çeşitli şekillerde geliştirmeye çalışmaktadır. Yaygın bir değişiklik, her biri gazı yakalamada veya serbest bırakmada verimli olacak şekilde özel olarak tasarlanmış iki delik seti kullanmaktır. Bu durumda ilerideki delik seti, tek delikli örneğe benzer, ancak yüksek basınçlı gazların içeri girmesine izin vermek, ama tekrar dışarı çıkmasını önlemek için kontrol vanaları (tipik olarak bir çukurdaki bilyalı rulmanlar) kullanılarak arkaya doğru ikinci bir delik seti eklenir. Sistem, gazların kovan ona ulaşmadan önce ilerideki deliklerden kaçmasına izin verecek şekilde düzenlenebilir, bu da kovanın hemen arkasında kısmi bir vakum oluşmasına neden olarak boşaltıma yardımcı olur.[4]

En iyi sonucu elde etmek için, gazların ileri momentumu en yükseğe, yani tepe akışına ulaştığında, doldurma kapağı doğru zamanda açılmalıdır. Bu, kovan çıkarıcıların normalde sadece yarı otomatik veya tam otomatik mekanizmalara sahip silahlarda kullanıldığı anlamına gelir; burada kama kapağı açılır ve mermi geri tepme sürecinin bir parçası olarak dışarı atılır.

Tahliye silindiri, patlayıcı itici gazların tarete geri akıp oksijenle karışarak yanmaya neden olma olasılığını azaltır; ancak silindir aygıtı kötü tasarlanmışsa, bakımı yetersizse veya hasar görmüşse bu tehlikeli durumun gerçekleşmesi yine de olasıdır. Dışarıdan gelen mermi darbelerinden zarar gören korumasız namlu tahliye silindirleri, geçmiş çatışmalarda önemli sorunlara neden olmuş, ancak zırh yükseltme çözümleri bu sorunları çözmüştür.

Namlu gaz tahliye silindirleri çoğu modern tankta ve bazı kundağı motorlu topçu silahlarında ortak bir özelliktir. Fransız Leclerc tankı buna bir karşı örnektir; tahliye silindiri sistemi yerine gazları dışarı doğru itmek için iç bölmeden gelen yüksek basıncı kullanır.[5][6]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Sönmez, Ufuk (Mak. Müh.) (Haziran 2009). 2.1.3. K/M Obüslerin Silah sistemleri (PDF). Obüs Namlusu Yanma Odasında Atış Esnasında Ortaya Çıkan Gerilmelerin Matematiksel Modellenmesi Ve Analizi (Tez). Sakarya: T.C. Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. ss. 5-6. 21 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Mart 2024. 
  2. ^ Akbulut, Murat (Mak. Müh.) (Haziran 2016). Namlu ve Kundak Sistemi. Ağır Silah Namlularında Zorlanmış Konveksiyon İle Soğutmanın Sayısal İncelenmesi (Tez). Ankara: T.C. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. s. 22. Erişim tarihi: 21 Mart 2024. 
  3. ^ Perrett, Bryan (1987). Soviet Armour Since 1945 [1945'ten Bu Yana Sovyet Zırhı]. Londra: Blandford Press. ISBN 0-7137-1735-1. [sayfa belirt]
  4. ^ a b "Engineering Design Handbook; Guns Series, Muzzle Devices", [tr: "Mühendislik Tasarımı El Kitabı; Silah Serisi, Namlu Aygıtları"] AD838748, ABD Ordusu
  5. ^ "AMX Leclerc MBT (1990)". tank-afv.com. Tanks Encyclopedia. 23 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2021. 
  6. ^ "European Defence Land Equipment > Main Battle Tanks > Leclerc". armedforces.co.uk. Armed Forces Europe. 1 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2021. 

Konuyla ilgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Woodley, C.R. (Mayıs 2001). Modelling of Fume Extractors [Duman Boşaltıcılarının Modellenmesi] (PDF). 19. Uluslararası Balistik Sempozyumu. Interlaken, İsviçre: RUAG Land Systems. ss. 273-280. Erişim tarihi: 7 Ocak 2014. 
  • Pei, Qing-Xiang; Foo, Richard (Mayıs 2001). Modeling and Simulation of the Gas Charging and Discharging Processes on Gun Bore Evacuator [Top Gaz Tahliye Aygıtında Gaz Doldurma ve Boşaltma İşlemlerinin Modellenmesi ve Simülasyonu] (PDF). 19th International Symposium of Ballistics. Interlaken, İsviçre: RUAG Land Systems. ss. 281-288. Erişim tarihi: 7 Ocak 2014. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Gaz_tahliye_silindiri&oldid=32474650" sayfasından alınmıştır