Galyum sayfasının kaynağını görüntüle

{{ek kaynak gerekli|tarih=Ocak 2020}}
{{Element bilgi kutusu2
|ad=galyum
|simge=Ga
|atom_numarası=31
|resim=Gallium crystals.jpg
|altyazı=%99,999 saflıktaki galyum kristalleri
|görünüş=gümüşî mavi
|üst=[[Alüminyum|Al]]
|alt=[[İndiyum|İn]]
|sol=[[çinko]]
|sağ=[[germanyum]]
|kabuk_başına_elektron=2, 8, 18, 3
|erime_noktası_K=302,9146
|erime_noktası_C=29,7646
|erime_noktası_F=85,5763
|kaynama_noktası_K=2673
|kaynama_noktası_C=2400
|kaynama_noktası_F=4352
|kaynama_noktası_kaynak=<ref name=Zhang>{{Akademik dergi kaynağı|doi=10.1021/je1011086|başlık=Corrected Values for Boiling Points and Enthalpies of Vaporization of Elements in Handbooks|url=https://www.researchgate.net/publication/231538496_Corrected_Values_for_Boiling_Points_and_Enthalpies_of_Vaporization_of_Elements_in_Handbooks|author=Zhang Y|yazar2=Evans JRG|yazar3=Zhang S|dergi=J. Chem. Eng. Data|yıl=2011|cilt=56|sayı=2|sayfalar=328-337|dil=İngilizce|erişimtarihi=10 Temmuz 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210710073817/https://www.researchgate.net/publication/231538496_Corrected_Values_for_Boiling_Points_and_Enthalpies_of_Vaporization_of_Elements_in_Handbooks|arşivtarihi=10 Temmuz 2021|ölüurl=hayır}}</ref>
|yoğunluk_ssb=5,91
|yoğunluk_en=6,095
|erime_entalpisi=5,59
|buharlaşma_entalpisi=256
|buharlaşma_entalpisi_kaynak=<ref name=Zhang/>
|molar_ısı_kapasitesi=25,86
|buhar_basıncı_1=1310
|buhar_basıncı_10=1448
|buhar_basıncı_100=1620
|buhar_basıncı_1_k=1838
|buhar_basıncı_10_k=2125
|buhar_basıncı_100_k=2518
|elektronegatiflik=1,81
|iyonlaşma_enerjisi_1=578,8
|iyonlaşma_enerjisi_2=1979,3
|iyonlaşma_enerjisi_3=2963
|iyonlaşma_enerjisi_sayısı=4
|atom_yarıçapı=135
|kovalent_yarıçapı=122±3
|van_der_waals_yarıçapı=187
|kristal_yapı=ortorombik
|ses_hızı_20=2740
|ısı_iletkenliği=40,6
|ısı_geçirgenliği=18
|elektrik_direnci_birim_ön_ek=n
|elektrik_direnci_20=270
|manyetik_düzen=[[Diyamanyetizma|Diyamanyetik]]
|manyetik_alınganlık={{değer|-21,6|e=-6}}
|manyetik_alınganlık_kaynak=&#x20;(290&nbsp;K'de)<ref>{{Kitap kaynağı|başlık=CRC, Handbook of Chemistry and Physics|soyadı=Weast|ad=Robert|yayıncı=Chemical Rubber Company Publishing|yıl=1984|isbn=0-8493-0464-4|yer=Boca Raton, Florida|sayfalar=E110|dil=İngilizce}}</ref>
|young_modülü=9,8
|poisson_oranı=0,47
|mohs_sertliği=1,5
|brinell_sertliği=56,8-68,7
|CAS_numarası=7440-55-3
|adını_aldığı=[[Latince]]de [[Fransa]] anlamına gelen ''Gallia''
|öngören=[[Dmitri Mendeleyev]]
|öngörü_tarihi=1871
|keşif_tarihi=1875
|keşfeden_ve_ilk_izole_eden=[[Lecoq de Boisbaudran]]
|izotoplar={{element bilgi kutusu/izotoplar bozunma |kn=66 |sim=Ga |db=[[yapay radyoizotop|yap]] |yö=9,5&nbsp;sa |bt=[[pozitron emisyonu|β<sup>+</sup>]] |bağlantı1=çinko izotopları |ün=66 |üs=Zn}}
{{element bilgi kutusu/izotoplar bozunma |kn=67 |sim=Ga |db=yap |yö=3,3&nbsp;g |bt=[[elektron yakalanması|ε]] |ün=67 |üs=Zn}}
{{element bilgi kutusu/izotoplar bozunma |kn=68 |sim=Ga |db=yap |yö=1,2&nbsp;sa |bt=β<sup>+</sup> |ün=68 |üs=Zn}}
{{element bilgi kutusu/izotoplar kararlı |kn=69 |sim=Ga |db=%60,11 | n=38}}
{{element bilgi kutusu/izotoplar bozunma2 |kn=70 |sim=Ga |db=yap |yö=21&nbsp;dk |bt1=[[beta bozunması|β<sup>-</sup>]] |bağlantı1=germanyum izotopları |ün1=70 |üs1=Ge |bt2=ε |ün2=70 |üs2=Zn}}
{{element bilgi kutusu/izotoplar kararlı |kn=71 |sim=Ga |db=39.89% | n=40}}
{{element bilgi kutusu/izotoplar bozunma |kn=72 |sim=Ga |db=yap |yö=14,1&nbsp;sa |bt=β<sup>-</sup> |bağlantı1=germanium-72 |ün=72 |üs=Ge}}
{{element bilgi kutusu/izotoplar bozunma |kn=73 |sim=Ga |db=yap |yö=4,9&nbsp;sa |bt=β<sup>-</sup> |bağlantı1=germanium-73 |ün=73 |üs=Ge}}
|QID=Q861
}}
'''Galyum''', kimyasal sembolü '''Ga''', atom numarası 31 olan kimyasal [[element]]tir. Oda sıcaklığında katı halde bulunur, yine oda sıcaklığında insan ile temasında erir. Boksit ve çinkonun saflaştırılması sırasında [[alüminyum]]la beraber elde edilir. En çok kullanılan bileşikleri galyum nitrit ve galyum [[arsenik]]tir. Yarı iletkenlerin yapımında ve kızılötesi alıcılarında kullanılır.

== Özellikleri ==
Galyum metali doğada saf halde bulunmaz. Ancak çok kolay elde edilir. Saf bir galyum, parlak, gümüş renkli cam parçalarına benzer. Metal konteynerlarda ya da cam konteynerlarda dondurularak depo edilir. Doğada %60.11 oranında <sup>69</sup>Ga izotopu, %39.89 oranında <sup>71</sup>Ga izotopu bulunur.

== Tarihi ==
Galyum ([[Latince]]: Gallia, anlamı Galya, [[Fransa]]) ve (Gallus anlamı horoz) ilk olarak [[Lecoq de Boisbaudran]] tarafından 1875'te keşfedilmiştir. Daha sonra [[Dimitri Mendeleyev]] tarafından da periyodik tablodaki yeri belirlenmiştir. Boisbaudran elemente kendi ismini vermek yerine o zamanın kelime oyunundan yararlanarak Fransa'ya verilen latince isim olan galya ya atfen bu ismi vermiş ancak gallusta Lecoq un soyadının Latincesidir ve horoz anlamına gelmektedir.

== Ayrıca bakınız ==
* [[Organogalyum kimyası]]

== Kaynakça ==
{{Kaynakça}}

{{Galyum bileşikleri}}

{{Otorite kontrolü}}

[[Kategori:Galyum| ]]
[[Kategori:Elementler]]
[[Kategori:Zayıf metaller]]