Günlük döngü
Günlük döngü, Dünya'nın kendi ekseni etrafında 24 saat süren bir tam tur dönüşü sonucu sürekli tekrar eden döngüye verilen isimdir.[1] Dünya'nın dönüşü gece ve gündüz boyunca yüzey sıcaklık dalgalanmalarına neden olmakla birlikte yıl boyunca hava durumu değişimleri meydana getirir. Günlük döngü esas itibarıyla alınan güneş radyasyonuna dayanmaktadır.[2]
İklim ve atmosfer[değiştir | kaynağı değiştir]
Klimatolojide, günlük döngü günlük sıcaklık ve yağış ile birlikte iklim değişkenliklerinin en temel formlarından biridir.[1] Günlük döngüler ortalama sinüzoidal olabilir veya kesik sinüzoid bileşenleri (Güneş'in doğuşu ve batışı nedeniyle) ve geceleri termal gevşeme (Newton soğuması) bileşenlerini içerebilir.[1] Günlük döngü, fotosentez ve hücre solunumu gibi süreçler nedeniyle atmosferdeki karbondioksit seviyeleri üzerinde de büyük bir etkiye sahiptir.[3]
Biyolojik etkiler[değiştir | kaynağı değiştir]
Işık ve sıcaklığın günlük döngüleri, bitkilerde fotosentez[3] ve insanlarda klinik depresyon gibi biyolojik süreçlerde benzer süreçlere neden olabilir.[4] Bitkilerin çevresel döngülere verdiği tepkiler, azot fiksasyonu da dahil olmak üzere rizosfer mikrobiyal faaliyetlerinde dolaylı döngülere dahi neden olabilir.[5]
Yarı günlük döngü[değiştir | kaynağı değiştir]
Yarı günlük döngü, her on iki saatte bir veya günde yaklaşık iki kez meydana gelen yaklaşık bir döngüyü ifade eder. Genellikle ayın gelgitleriyle ilgilidir, bu durumda ortaya çıkan fark 12 saat 25 dakikaya yakın sürmektedir.
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c Betts, A (2015). "BOUNDARY LAYER (ATMOSPHERIC) AND AIR POLLUTION | Diurnal Cycle". Diurnal Cycle. Encyclopedia of Atmospheric Sciences. 2nd (İngilizce). ss. 319-23. doi:10.1016/B978-0-12-382225-3.00135-3. ISBN 9780123822253. 11 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2024.
- ^ Hartmann, Dennis L. (1994). "The Energy Balance of the Surface". International Geophysics (İngilizce). Cilt 56. ss. 81-114. doi:10.1016/S0074-6142(08)60561-6. ISSN 0074-6142. 19 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2024.
- ^ a b Matthews, Jack S.A.; Vialet-Chabrand, Silvere R.M.; Lawson, Tracy (2017). "Diurnal Variation in Gas Exchange: The Balance between Carbon Fixation and Water Loss". Plant Physiology. 174 (2). ss. 614-623. doi:10.1104/pp.17.00152. ISSN 0032-0889. PMC 5462061 $2. PMID 28416704.
- ^ Wirz-Justice, Anna (2008). "Diurnal variation of depressive symptoms". Dialogues in Clinical Neuroscience. 10 (3). ss. 337-343. doi:10.31887/DCNS.2008.10.3/awjustice. ISSN 1294-8322. PMC 3181887 $2. PMID 18979947.
- ^ G.K., Sims; Dunigan, E.P. (1984). "Diurnal and seasonal variations in nitrogenase activity (C2H2 reduction) of rice roots". Soil Biology and Biochemistry (İngilizce). 16 (1). ss. 15-18. doi:10.1016/0038-0717(84)90118-4. ISSN 0038-0717. 11 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2024.