Güneş enerjili buzdolabı
Güneş enerjili buzdolabı, doğrudan güneş enerjisiyle çalışan buzdolabı'dır ve fotovoltaik veya güneş enerjisini kullanır.
Güneş enerjisiyle çalışan buzdolapları, sıcak iklimlerde et ve süt ürünleri gibi bozulabilir ürünleri serin tutar ve bozulmayı önlemek için çok ihtiyaç duyulan aşıları uygun sıcaklıkta tutmak için de kullanılır.
Güneş enerjili buzdolapları, genellikle şebeke tarafından sağlanan AC gücünün bulunmadığı şebeke dışı yerlerde kullanılır.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
1878'de Paris'teki Exposition Universelle'de Augustin Mouchot, Mouchot'un motorunu sergiledi ve özellikle konsantre güneş ısı enerjisini kullanarak buz üretimiyle ilgili çalışmaları için 54. Sınıfta altın madalya kazandı.[1]
Gelişmekte olan ülkelerde elektrik kaynakları güvenilmez olabileceğinden alternatif soğutma teknolojilerine gerek vardır.[2]
Güneş enerjili buzdolapları, en yaygın alternatifleri olan gazyağıyla çalışan absorpsiyonlu soğutmalı soğutucuların kullanımını azaltmak için gelişen ülkelerde tanıtıldı. Şebeke elektriğinin zayıf olması veya hiç olmaması nedeniyle güvenilir elektrik kaynağı olmayan yerlerde aşıları bozulmaya karşı korumak için ve evlerde kullanılır.[3][4] Absorpsiyonlu buzdolapları, günde bir litreye yakın gazyağı yakar bu nedenle pahalı, kokulu ve çok miktarda karbondioksit çıkaran sürekli yakıt kaynağı gerektirir.[2] Ayrıca ayarlanmaları zordur bu da ilacın donmasına neden olabilir. Gazyağının yakıt olarak kullanılması üç nedenden dolayı çok önerilmez: Yakıt maliyeti, doğru sıcaklığı koruma zorluğu ve yangına neden olma riski.[4]
2019 yılında fırçasız kompresör, lityum pil ve güneş panellerinden oluşan ve güneş enerjisiyle çalışan portatif bir buzdolabı tanıtıldı.[5] Bu ünite, yiyecek ve içecekleri buzsuz olarak soğuk tutmanızı sağlar ve telefonu da şarj eder.[6]
Teknoloji[değiştir | kaynağı değiştir]
Güneş enerjili buzdolabının ısı yalıtımı oldukça kalındır ve DC (AC yerine) kompresör kullanır. Geleneksel güneş enerjili buzdolapları ve aşı soğutucuları içindekilerini soğuk tutmak için bulutlu günlerde ve güneş ışığının olmadığı gecelerde enerji depolamak için güneş panelleri ve kurşun aküleri birlikte kullanır. Bu buzdolapları pahalıdır ve özellikle sıcak iklimlerde bozulmaya meyilli ağır kurşun-asit aküler gerektirir.[2][4] Ayrıca aküler bakım gerektirir, yaklaşık üç yılda bir değiştirilmeli ve kurşun kirliliğine yol açabilecek tehlikeli atıklardan bazılarını içerdiğinden aküler toplanıp geri kazanılmalıdır.[2] Bu sorunlar ve sonuçta ortaya çıkan yüksek maliyetler, gelişmekte olan bölgelerde güneş enerjili buzdolaplarının kullanılmasına engeller.[3][4]
1990'ların ortalarında NASA JSC, kimyasal enerji yerine ısı enerjisini depolamak için akü yerine faz değişim malzemesi (İngilizce: phase change material) kullanan güneş enerjili buzdolabı üzerinde çalışmaya başladı.[7] Geliştirilen teknoloji ticarileştirildi ve artık gıdalar ve aşıların depolanmasında kullanılmaktadır. Direkt güneş enerjili buzdolabında akü yoktur onun yerine termal enerji güneş enerjisine çevirir. Bu buzdolapları, aşıları uzak bölgelerde saklamak için giderek daha fazla kullanılmaktadır.[8]
Kullanımı[değiştir | kaynağı değiştir]
Güneş enerjisiyle çalışan buzdolapları ve diğer güneş enerjili cihazlar, elektrik şebekesinden uzakta yaşayan bireyler tarafından yaygın kullanılır. Şebeke elektriğini kullanmadan yiyecekleri güvenli ve muhafazalı tutma seçeneğidir. Güneş enerjili buzdolapları, yıl boyunca güvenle çalıştırılabildikleri için absorbsiyonlu buzdolabılara alternatif olarak kulübelerde ve kamplarda da kullanılır. Ayrıca bu buzdolapları, tıbbi malzemeleri uzak yerlerde uygun sıcaklıklarda tutmak ve av etlerini av kamplarında geçici olarak depolamada da kullanılır.[9]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Mouchot solar engine". hotairengines.org. 6 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b c d Burton, A (2007). "Solar thrill: using the sun to cool vaccines". Environ Health Perspect. 115 (4): A208-11. doi:10.1289/ehp.115-a208. PMC 1852674 $2. PMID 17450208.
- ^ a b "Pedersen, PH. Maté J. 2006. SolarChill vaccine cooler and refrigerator: a breakthrough technology. Industria Formazione. Special International Issue: Refrigeration and Air Conditioning.No. 300, Suppl. 1(No. 6–2006):17–19" (PDF). 27 Aralık 2008 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2019.
- ^ a b c d "Pedersen, PH., Poulsen, S., Katic, I. (n.d.) SolarChill—a solar PV refrigerator without battery. Danish Technological Institute. Taastrup, Denmark: Solar Energy Centre, 1–4." (PDF). 13 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2019.
- ^ "Off-Grid Cooler Uses the Sun's Rays to Chill Food and Drink". Digital Trends. 7 Mayıs 2019. 7 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Brandon, John (14 Haziran 2019). "Gadgets for summer fun". Fox News. 14 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Solar-Powered Refrigeration System". NASA. 6 Haziran 2013. 24 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2019.
- ^ Ro, Christine (26 Ekim 2018). "Solar-Powered Fridges Make Vaccines Easier to Transport". New York Magazine. 30 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "5 Great Locations For a Solar Freezer - C4P Inc". C4P Inc. Solar Refrigerator & Freezer (İngilizce). 17 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2015.