Filistin kefiyesi
Filistin keffiyesi (Arapça: كوفية, romanize: kūfiyya) genellikle boyuna veya başa takılan kareli siyah beyaz bir eşarptır. Bu keffiyeh, Filistin'deki 1936-1939 Arap isyanına kadar uzanan Filistin milliyetçiliğinin bir sembolü haline geldi. Orta Doğu ve Kuzey Afrika dışında, keffiyeh ilk olarak İsrail ile olan çatışmada Filistinlileri destekleyen aktivistler arasında popülerlik kazandı ve Filistin dayanışmasının bir simgesi oldu.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Osmanlı döneminde geleneksel olarak Filistinli çiftçiler tarafından giyilen kefiye, kentsel sınıfların giydiği fesin aksine, kişinin kırsal kesimden geldiğini gösteriyordu.[1]
Her rütbeden Filistinli erkeğin giydiği siyah beyaz keffiye, 1930'lardaki Arap İsyanı sırasında Filistin milliyetçiliğinin sembolü haline geldi.[2][3] Bu durum 1938'de isyan liderlerinin kentli sınıflara geleneksel tarbuş (fes) şapkalarını kefiye ile değiştirmelerini emretmesiyle zirveye ulaştı. Bu hamlenin amacı birlik yaratmak ve isyancıların şehirlere girdiklerinde uyum sağlamalarına olanak tanımaktı.[4]
Önemi 1960'larda Filistin direniş hareketinin başlaması ve Filistinli siyasetçi Yaser Arafat tarafından benimsenmesiyle arttı.[2]
Siyah-beyaz file desenli kefiye daha sonra Arafat'ın sembolü haline gelecek ve nadiren onsuz görülecekti; kendisi sadece ara sıra askeri bir şapka ya da daha soğuk iklimlerde Rus tarzı bir kalpa şapkası takardı. Arafat kefiyesini yarı geleneksel bir şekilde, agal aracılığıyla başının etrafına sararak takardı. Ayrıca askeri kıyafetinin yakasında da benzer desenli bir kumaş parçası vardı. İlk zamanlarda, kefiyesini sadece sağ omzuna atmayı ve Filistin'in hak iddia ettiği toprakların ana hatlarını andıracak şekilde kaba bir üçgen şeklinde düzenlemeyi kişisel markası haline getirmişti.
Bu keffiye takma şekli Arafat'ın bir kişi ve siyasi lider olarak sembolü haline geldi ve diğer Filistinli liderler tarafından taklit edilmedi.[kaynak belirtilmeli]
Keffiyeh ile ilişkilendirilen bir diğer Filistinli figür ise Filistin Halk Kurtuluş Cephesi'nin silahlı kanadının bir üyesi olan Leila Halid'dir. TWA 840 sefer sayılı uçuşun ve Dawson's Field'ın kaçırılmasının ardından Halid'in birkaç fotoğrafı Batı gazetelerinde yayınlanmıştı. Bu fotoğraflarda genellikle Halid'in Müslüman kadın başörtüsü tarzında, başını ve omuzlarını saran bir keffiye taktığı görülüyordu. Keffiye Arap erkekliğiyle ilişkilendirildiğinden bu alışılmadık bir durumdu ve birçok kişi bunun Halid'in Filistin silahlı kuvvetlerindeki erkeklerle eşitliğini ifade eden bir moda ifadesi olduğuna inandı.[kaynak belirtilmeli]
Kefiyedeki dikişlerin renkleri de Filistinlilerin siyasi sempatisiyle belli belirsiz bir şekilde ilişkilendiriliyor. Geleneksel siyah beyaz keffiyeler El Fetih'le ilişkilendirilmeye başlanmıştır. Daha sonra kırmızı ve beyaz kefiyeler FHKC gibi Filistinli Marksistler tarafından benimsendi.[5]
Filistin'de kefiye üretimi[değiştir | kaynağı değiştir]
Bugün Filistin kimliğinin bir simgesi haline gelmiş keffiyeler artık çoğunlukla Çin'den ithal ediliyor. 2000'li yıllarda kefiyenin popülaritesinin artmasıyla birlikte Çinli üreticiler pazara girerek Filistinlileri işin dışına itti.[6] Elli yıl boyunca Yasser Hirbawi, El Halil'deki Hirbawi Tekstil Fabrikası'nda 16 tezgahta kefiye üreten tek Filistinli keffiye üreticisiydi. 1990 yılında fabrikadaki 16 tezgahın tamamı çalışır durumdaydı ve günde yaklaşık 750 keffiye üretiliyordu. 2010 yılına gelindiğinde yalnızca 2 tezgah kullanımda kalmıştı ve haftada yalnızca 300 keffiye üretiliyordu. Hirbawi, Çin üretimi kefiyelerden farklı olarak %100 pamuk kullanıyordu. Hirbawi'nin oğlu İzzet, Filistin sembolünün Filistin'de yaratılmasının önemini belirtti: "Kefiye bir Filistin geleneğidir ve Filistin'de yapılmalıdır. Onu yapan biz olmalıyız." [7]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ William Roseberry; Jay O'Brien (8 Ocak 2021). Golden Ages, Dark Ages: Imagining the Past in Anthropology and History. Univ of California Press. ss. 170-. ISBN 978-0-520-32744-3. 22 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2023.
While the kufiya signified social inferiority (and rural backwardness), the tarbush signaled superiority (and urbane sophistication).
- ^ a b Kim, Kibum (2 Kasım 2007). "Where Some See Fashion, Others See Politics". The New York Times. 12 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Torstrick, Rebecca (2004). Culture and Customs of Israel. Greenwood. s. 117. ISBN 978-0-313-32091-0.
- ^ Ted Swedenburg (Ocak 2021). "Popular Memory and the Palestinian National Past". William Roseberry ve Jay O'Brien (Ed.). Golden Ages, Dark Ages: Imagining the Past in Anthropology and History. Univ of California Press. s. 170. ISBN 978-0-520-32744-3.
In August 1938, at the height of the insurgency, the rebel leadership commanded all townsmen to discard the tarbush and don the kufiya. The order was issued to help the rebels blend in when they entered the cities, but it was also a move in the wider social struggle... Official colonial sources, which noted that the fashion spread with "lightning rapidity," saw this more as the result of a conspiracy than as a manifestation of the spirit of unity (Palestine Post, 2 September 1938). Once the rebellion ended, the effendis of the town reassumed the tarnish, owing in part to British pressure (Morton 1957:98-100).
- ^ Binur, Yoram (1990). My Enemy, My Self. Penguin. s. xv.
- ^ Sonja Sharp (22 Haziran 2009). "Your Intifada: Now Made in China!". Mother Jones. 24 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2023.
- ^ "The Last Keffiyeh Factory In Palestine". Palestine Monitor. 24 Haziran 2010. 27 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.