Feldenkrais Yöntemi

San Francisco Feldenkrais Uygulayıcı Eğitimi’ndeki öğrenciler Hareketle Farkındalık dersi alıyorlar (1975)

Feldenkrais Yöntemi, hareket yoluyla insan bedeni ve zihni arasındaki işlevsel ilişkiyi geliştirmeyi amaçlayan bir eğitim yöntemidir. 20. yüzyılın ortalarında Moshe Feldenkrais tarafından geliştirilmiştir. Feldenkrais, bu yöntemi, kendi fiziksel sorunları ve judo pratiği sırasında edindiği bilgiler ışığında oluşturmuştur. Yöntem, kişinin hareket alışkanlıklarını keşfetmesi ve daha verimli, acısız bir şekilde hareket etmesini sağlamak için beden farkındalığını artırmayı hedefler. Bu yöntem fiziksel terapi, rehabilitasyon ve kişisel gelişim alanlarında kullanılmaktadır.

Tarihçe

Feldenkrais Yöntemi, kurucusu Moshe Feldenkrais'in kişisel yaşam deneyimlerine ve bilimsel çalışmalarına dayanmaktadır. 1904 yılında Belarus’ta doğan Feldenkrais, ailesiyle birlikte genç yaşta Filistin’e göç etti. Paris’te Sorbonne Üniversitesi’nde fizik eğitimi aldı ve ünlü bilim insanı Marie Curie ile çalışma fırsatı buldu. Feldenkrais, fizik kariyerinin yanı sıra judo sporuyla da ilgilendi ve Avrupa’da judo sporunu tanıtan öncülerden biri oldu. Yönteminin gelişiminde fiziksel, bilimsel ve dövüş sanatı deneyimleri önemli rol oynamıştır.

Feldenkrais’in yöntemini geliştirmesine yol açan en önemli olaylardan biri, 1940’larda yaşadığı ciddi diz sakatlığıydı. Doktorlar, dizine yapılan ameliyatın riskli ve başarı oranının düşük olduğunu belirttiğinde, Feldenkrais bu durumu kendi yöntemleriyle çözmeye karar verdi. Bu süreçte insan hareketleri, sinir sistemi ve beden-zihin ilişkisine yönelik geniş kapsamlı araştırmalar yapmaya başladı. Kendi bedeni üzerinde deneyler yaparak, daha verimli ve acısız hareket yollarını keşfetmeye çalıştı. Bu süreç, Feldenkrais’in beden farkındalığı ve hareket üzerine yaptığı çalışmaların temellerini oluşturdu. Kendi deneyimlerine dayanarak geliştirdiği hareket yaklaşımı, daha sonra Feldenkrais Yöntemi olarak bilinecek sistemin ortaya çıkmasına yol açtı.

1949 yılında Feldenkrais, araştırmalarının ilk sonuçlarını "The Higher Judo" ve "Body and Mature Behavior" adlı kitaplarında yayımladı. Bu eserler, bedensel hareketin öğrenme süreçleriyle ilişkisini ve vücut farkındalığının fiziksel ve zihinsel sağlığı nasıl etkileyebileceğini ele alıyordu. Bu çalışmalar, Feldenkrais Yöntemi'nin teorik temelini attı ve onun hareketin öğrenilebilirliği ve beyin üzerindeki etkileri konusundaki görüşlerini geliştirdi. Feldenkrais'e göre, daha bilinçli ve etkin hareket etmek, hem fiziksel hem de zihinsel gelişimle doğrudan ilişkilidir.

1950'li yıllarda Feldenkrais, yöntemi geliştirmeye ve yaygınlaştırmaya İsrail'de devam etti. İsrail'de bilim insanları, sanatçılar ve politikacılarla çalıştı; bu kişiler arasında İsrail Başbakanı David Ben-Gurion da bulunuyordu. Ben-Gurion, Feldenkrais Yöntemi sayesinde duruşunu düzeltti ve fiziksel sağlığını iyileştirdi. Bu başarısı, yöntemin İsrail'de daha geniş bir çevrede tanınmasına yardımcı oldu.

Feldenkrais Yöntemi’nin yaratıcısı Moshe Feldenkrais, San Francisco’daki bir uygulayıcı eğitim programında Fonksiyonel Entegrasyon tekniğini gösteriyor (1978)

1960'lı yıllarda Feldenkrais Yöntemi, Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa'da tanınmaya başladı. Feldenkrais, bu dönemde hareket bilimi, nöroloji ve beden farkındalığı üzerine verdiği seminerler ve atölye çalışmalarıyla uluslararası bir üne kavuştu. 1970'lerde Amerika'da düzenlediği eğitim programları ve çalıştaylarla yöntemi daha geniş kitlelere ulaştırdı. Feldenkrais Yöntemi, özellikle fiziksel terapistler, dansçılar, sporcular ve sanatçılar arasında ilgi gördü. Feldenkrais, 1972'de San Francisco'da dört yıllık bir eğitim programı başlattı. Bu program, yöntemin uygulanabilirliğini artırmak ve yeni Feldenkrais eğitmenleri yetiştirmek amacıyla tasarlandı.

1984 yılında Moshe Feldenkrais'in vefat etmesine rağmen, onun öğrencileri ve eğitim verdiği uygulayıcılar yöntemi yaygınlaştırmaya devam etti. 1980'ler ve 1990'larda Feldenkrais Yöntemi, dünya genelinde sağlık merkezlerinde, rehabilitasyon programlarında ve kişisel gelişim kurslarında kullanılmaya başlandı. Bugün Feldenkrais Yöntemi, başta Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa ve Avustralya olmak üzere, dünya genelinde yüzlerce eğitmen tarafından uygulanmaktadır. Kronik ağrı yaşayan kişilerden atletlere, yaşlılardan sanatçılara kadar geniş bir kitle, yöntemden faydalanmaktadır.

Feldenkrais Yöntemi'nin gelişimi, Moshe Feldenkrais'in beden-zihin ilişkisine dair disiplinler arası bilgi birikimi ve kendi bedeninde yaptığı deneylerden elde ettiği sonuçlar üzerine kuruludur. Yöntem, sadece fiziksel sağlığı iyileştirmekle kalmayıp, aynı zamanda kişinin hareket bilincini ve genel yaşam kalitesini artırmaya yönelik bütünsel bir yaklaşımdır.

Temel ilkeler

Yöntemin temel ilkelerinden biri, beden ve zihin bütünlüğüdür. Feldenkrais'e göre, beden ve zihin ayrılmaz bir bütündür ve hareketler sadece fiziksel bir olay değil, zihinsel bir süreçtir. Beyin, hareketi yönlendiren ve kontrol eden ana organ olduğundan, hareketlerin kalitesini artırmak, zihinsel farkındalıkla mümkündür. Zihin ve bedenin koordineli çalışması, kişinin hem fiziksel hem de duygusal farkındalığını geliştirir. Bu bütüncül yaklaşım, hem bedensel hareketlerin daha doğru ve verimli olmasını sağlar hem de zihinsel süreçleri olumlu yönde etkiler.

Yöntemin bir diğer temel ilkesi, nöroplastisite ve beynin öğrenme kapasitesidir. Feldenkrais Yöntemi, beynin yeni hareket kalıplarını öğrenme ve eski alışkanlıkları değiştirme yeteneği olan nöroplastisite üzerine kuruludur. Feldenkrais'e göre, insanlar her yaşta yeni hareket becerileri kazanabilir ve mevcut kalıplarını değiştirebilir. Yanlış ya da verimsiz hareket alışkanlıkları, doğru hareket kalıplarıyla yer değiştirilebilir. Beynin yeni hareket kalıplarını öğrenme ve bu süreçleri pekiştirme kapasitesi, kişinin fiziksel kabiliyetlerini artırır ve hareketlerini daha rahat ve etkili bir hale getirir. Bu süreç, kişisel gelişimi destekler ve sürekli bir öğrenme süreci sağlar.

En önemli ilkelerden biri de farkındalık yoluyla gelişimdir. Feldenkrais Yöntemi'nde farkındalık, kişinin hareketlerini daha bilinçli bir şekilde gerçekleştirmesi anlamına gelir. Feldenkrais, "farkındalık yoluyla hareket" (Awareness Through Movement - ATM) adını verdiği yöntemle, hareketlerin dikkatle izlenmesini ve hissedilmesini teşvik eder. Kişi, nasıl hareket ettiğini fark ettikçe, bedenini daha iyi anlar ve hareketlerin kalitesini artırır.

Son olarak, minimum çabayla maksimum verim ilkesine dayanır. Bu ilke, hareketlerin gereksiz güç ve enerji harcamadan yapılmasını savunur. Feldenkrais'e göre, bedeni doğru bir şekilde kullanmak, daha az çabayla daha fazla verim elde edilmesini sağlar. Gereksiz kas gerilimi ya da yanlış duruşlar gibi unsurlar, hareketin kalitesini düşürür ve vücutta yorgunluğa yol açar. Bu yüzden Feldenkrais Yöntemi, bedenin doğal hareket yollarını keşfederek, en az çabayla en iyi sonuçları elde etmeyi amaçlar.

Ayrıca bakınız

• Yoga
• Kraniosakral terapi