Fatmalı Kalecik Höyüğü
| Arkeolojik Höyük | |
| Adı: | Fatmalı Kalecik Höyüğü |
| il: | Elazığ |
| İlçe: | Merkez |
| Köy: | Fatmalı |
| Türü: | Höyük |
| Tahribat: | Keban Baraj Gölü altında kalmıştır.[1] |
| Tescil durumu: | |
| Tescil No ve derece: | |
| Tescil tarihi: | |
| Araştırma yöntemi: | Kazı |
Fatmalı Kalecik Höyüğü, Keban Baraj Gölü altında kalmadan önce, Elazığ İl merkezinin yaklaşık 32 km. kuzeybatısında Fatmalı Köyü'nün 4 km. güney-güneydoğusunda bulunan bir höyüktür. Tepenin 60 metre çapında ve 2 metre yükseklikte olduğu belirtilmektedir.[1]
Kazılar[değiştir | kaynağı değiştir]
Keban Baraj Gölü altında kalacak olan arkeolojik yerleşimlerin saptanması amacıyla R. Whallon ve S. Kantman tarafından yapılan yüzey araştırmaları sırasında saptanmıştır. Kazılar, bir test kazısı olarak 1968 yılında yapılmıştır. Tek bir açma olarak yapılan kazıda 10 metreye bir metre boyutlarındaki açmanın bir kenarında 2 x 2 metrelik bir bölüm de kazılmıştır.[1]
Tabakalanma[değiştir | kaynağı değiştir]
Kazıda tepenin kuzeyinde 3,9 metre, güneyinde ise 2,8 metre yükseklikte bir kültür dolgusu saptanmıştır. İlk ve ikinci yerleşme olarak iki tabaka saptanmıştır.[1] Bu tabakalar erken dönem ve geç dönem olarak da adlandırılmaktadır.[2] Kazılarda ele geçen bir bakır parçası ve çok sayıda curufa[1] dayanılarak bu tabakalar Kalkolitik Çağ'a tarihlenmektedir.[3] Kazılarda ele geçen çanak çömlek buluntularına dayanılarak ise ilk yerleşim Erken Kalkolitik Çağ'a,[4] ikinci yerleşim ise Geç Kalkolitik Çağ'a[5] tarihlenmektedir.
Buluntular[değiştir | kaynağı değiştir]
İlk yerleşmeye ilişkin bir mimari buluntuya ulaşılamamıştır. Daha geç evrelerinde taş temelli, kerpiç duvarlı ve çok küçük birimleri olan üç evreli bir mimari ortaya çıkarılmıştır.[1]
İlk yerleşimde el yapımı, minik taş katkılı, koyu kahverengi ve gri renkte, açkılı mala ilişkin parçaları ele geçmiştir. Bunların yayvan kaselere, dışa dönük ağızlı küpe ve süzgeç gibi biçimlere ait olduğu belirtilmektedir. İkinci yerleşimde ise yine el yapımı, kırmızı yüzey renkli ve açkılı mal ile, saman katkılı, krem, kırmızı ve açık kahverengi renkli maldan parçalar bulunmuştur.[1]
Fatmalı Kalecik Höyük'te sadece bakır üretimi değil, gümüş ve kurşun üretiminin de yapıldığı ve madencilik yönünden yüksek düzeyli bir teknoloji ve uzmanlaşma görüldüğü belirtilmektedir.[6]
İlk yerleşimde çakmak taşı obsidiyene göre iki kat fazla iken ikinci yerleşimde obsidiyen kullanımı daha yaygındır.[1]
İlk yerleşimde koyun, keçi, inek ve köpek kemikleri bulunmuştur. İkinci yerleşimde ise ayrıca, domuz, porsuk, tilki ve yaban tavşanı kemikleri görülmektedir.[1]
Değerlendirme ve tarihleme[değiştir | kaynağı değiştir]
Yüzeydeki tahrip olmuş bir ocaktan gelen malzemenin radyokarbon tarihleme yöntemi sonucu MÖ 5230 – 5040 yıllarını vermektedir.[3]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e f g h i TAY – Yerleşme Dönem Ayrıntıları
- ^ "Turizm, Kültür ve Tabiat Varlıkları Sektörü Raporu". 19 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2012.
- ^ a b Savaş Harmankaya, Karşılaştırmalı Tablolara göre Anadolu Kronolojisi 16 Eylül 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ H. Çalışkan, Malatya-Elazığ İlleri Fırat Vadisi Yerleşimleri Çanak Çömlek Malzemesinin İncelenmesi[ölü/kırık bağlantı] Sh.: 34
- ^ H. Çalışkan, Sh.: 32
- ^ A. Erarslan, İ. Aktuğ Kolay, Kentleşme Sürecinin Öncü Kent Dönemi 11 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Sh.: 82