Diplodus vulgaris

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Diplodus vulgaris
Korunma durumu

Asgari endişe altında (IUCN 3.1)[1]
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem: Animalia
Şube: Chordata
Sınıf: Teleostei
Takım: Perciformes
Familya: Sparidae
Cins: Diplodus
Tür: D. vulgaris
İkili adlandırma
Diplodus vulgaris
Sinonimler
  • Sargus vulgaris (Geoffroy Saint-Hilaire, 1817)
  • Sparus aldrovandi (Nardo, 1827)
  • Sargus salviani (Valenciennes, 1830)

Diplodus vulgaris, yaygın adlarıyla karagöz veya iki şeritli çipura; çipura ve levrek içeren Sparidae familyasına ait ışın yüzgeçli bir deniz balığı türüdür. Bu tür kuzeydoğu Atlantik Okyanusu ve Akdeniz'de bulunur. Balıkçılık açısından önemli bir tür olup, su ürünleri yetiştiriciliğinde de yetiştirilmektedir.[2]

Taksonomi[değiştir | kaynağı değiştir]

Diplodus vulgaris ilk kez 1817'de Fransız doğa bilimci Étienne Geoffroy Saint-Hilaire tarafından Sparus vulgaris olarak tanımlanmış ve tip lokasyonu Mısır açıklarındaki Akdeniz olarak verilmiştir.[3] Diplodus cinsi içinde bu tür, Yeşil Burun Adaları'nda onun yerini alan D. duansis ile en yakından akrabadır ve bunlar, D.sargus türü ile bir dal oluşturur.[4] Diplodus cinsi, Fishes of the World kitabının 5. baskısında Spariformes takımının Sparidae familyasına dahil edilmiştir.[5]

Etimoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Diplodis vulgaris'in özel adı vulgaris'tir, bu "ortak" anlamına gelir; bu, Geoffroy Saint Hilaire tarafından açıklanmayan bir imadır, ancak Mısır'daki Arapça ortak adı olan "deniz faresi" anlamına gelen chargouch'a bir referans olabilir.[6]

Tanım[değiştir | kaynağı değiştir]

Diplodus vulgaris, orta derecede etli dudaklı, hafif çıkıntılı bir ağza sahip, oval şekilli, derin, sıkıştırılmış bir gövdeye sahiptir. Her çenenin ön kısmında 8 adet ince, kahverengi renkli kesici diş bulunur; üst çenede 3 ila 5 sıra arası azı benzeri dişler ve alt çenede 2 ila 4 sıra arası benzer dişler bulunur. Azı dişleri, kesici dişlerin arkasında bulunur ve her çenenin yanları boyunca uzanır. Sırt yüzgeci 11 veya 12 diken ve 13 ila 16 yumuşak ışın tarafından desteklenirken, anal yüzgeci destekleyen 3 diken ve 12 ila 15 yumuşak ışın vardır. Genel renk gri, yeşilimsi veya kahverengimsi olup alt gövdede daha soluktur. Ense üzerinde göğüs yüzgeçlerinin tabanına ve solungaç kapağının arka kenarına kadar uzanan koyu bir bant vardır; ikinci bir koyu bant, sırt ve anal yüzgeçlerin en arkadaki yumuşak ışınlarının hemen arkasında kuyruk sapını çevreler. Genç bireylerde bu daha az kapsamlı olabilir. Göğüs kemiğinin tabanında siyah bir nokta var. Çatallı kuyruk yüzgeci koyu renklidir, arka kenara doğru kararır, diğer yüzgeçler ise grimsi olup kenarlarına doğru koyulaşır.[7] Yaygın iki bantlı çipuranın yayınlanmış maksimum toplam uzunluğu 45 cm'dir (18 inç), ancak 22 cm (8,7 inç) daha tipiktir ve maksimum yayınlanmış ağırlığı 1,3 kg'dır (2,9 lb).[8][9]

Dağılım ve yaşam alanı[değiştir | kaynağı değiştir]

Diplodus vulgaris, Kanarya Adaları ve Madeira'dan Biskay Körfezi'ne kadar kuzeydoğu Atlantik Okyanusu'nda ve Akdeniz ile Karadeniz boyunca bulunur.[10] Biscay Körfezi'nde tür kuzeye yayılmaya devam ediyor ve şu anda Kanal Adaları ve Normandiya kadar kuzeyde gözlemlenebiliyor.[11] Yaygın olarak kullanılan iki bantlı çipura, 0 ila 160 m (0 ila 525 ft) arasındaki derinliklerde bulunan, okyanusodromlu, euryhalin, bentopelajik bir balıktır, ancak tipik olarak 50 m'den (160 ft) daha az derinlikteki suda, kayalık ve kumlu yüzeylerde bulunur. Genç balıklar deniz çayırı yatakları arasında yaşarken bulunabilir.[8]

Elba bölgesinde bir örnek

Diplodus vulgaris etoburdur; Adriyatik Denizi'ndeki beslenmeleri üzerine yapılan bir çalışma, kabuklular, yumuşakçalar, poliketler, balık yumurtaları ve deniz kestaneleri ile avlandıklarını ve en önemli avın zooplanktonik kopepodlar ve karındanbacaklılar olduğunu ortaya çıkardı. Ayrıca, balıklar büyüdükçe, esas olarak zooplanktonla beslenen daha küçük balıklarla ve bentik omurgasızlarla beslenen daha büyük balıklarla birlikte av tercihlerinin değiştiğini de buldular.[12] Güneybatı Portekiz açıklarında yapılan bir başka araştırma, bu canlıların yılan yıldızı, polychaeta, amfipodları ve deniz kestanelerini avladığını ortaya çıkardı.[13] Yaygın iki bantlı çipura, protandrik bir hermafrodittir. Tunus'taki Gabis Körfezi'nde yapılan bir araştırma, cinsiyet oranının her erkeğe 1,66 kadın olduğunu buldu. Ayrıca yumurtlama mevsiminin ekim ayından şubat ayına kadar sürdüğünü ve aralık ve ocak aylarında zirveye ulaştığını da tespit etti. Nüfusun yarısının cinsel olgunluğa ulaştığı toplam uzunluk, kadınlarda yaklaşık 14,14 cm (5,57 inç), erkeklerde ise 13,57 cm (5,34 inç) idi.[14] Ege Denizi'ndeki işçiler yumurtlama mevsiminin Eylül'den Mart'a kadar sürdüğünü ve Aralık ayında zirveye ulaştığını ve popülasyonun %50'sinin cinsel olgunluğa ulaştığı boyutun erkeklerde 18,35 cm (7,22 inç) ve kadınlarda 20,37 cm (8,02 inç) olduğunu buldu. Dişilerde 10.727 ila 316.730 arasında, ortalama 73.000 civarında oosit sayısına sahip olduğu bulundu.[15]

Ⲛⲁⲛⲉ / Ⲛⲟϥⲣⲓ - İyi
Diplodus vulgaris türünün bir fotorafı.

Balıkçılık[değiştir | kaynağı değiştir]

Diplodus vulgaris, Akdeniz'in Sicilya, Adriyatik Denizi ve Mısır gibi bazı bölgelerinde yarı endüstriyel balıkçılığa maruz kalırken, diğer bölgelerde esas olarak amatör balıkçılığın yanı sıra rekreasyonel balıkçılığı da hedef almaktadır. Bu tür, Akdeniz'deki pazarlarda yaygın olarak bulunabiliyor ve eti pek beğenilmese de taze, dondurulmuş veya tuzlanmış olarak satılıyor. Balıklar, Kanarya Adaları'ndaki tuzaklarda, menzil boyunca kullanılan ağlar ve oltaların yanı sıra zıpkınla yakalanır. Diplodus çipuraları, karaya çıkarılmalarının önem açısından 13'üncü, ticari değer açısından ise 1'inci olduğu Portekiz'de çok önemlidir. Bazı bölgelerde bu balıkları beslemeyi sevenlerden ve etinin verimli olmamasından dolayı avlanmaması gerektiği üzerine fikirlerde vardır.

Diplodus vulgaris türünün iki bireyi suda yüzüyor.
Diplodus vulgaris türünün iki bireyi sığ bir alanda geziniyor.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Russell, B., Buxton; C.D., Pollard, D.; Carpenter, K.E. (2014). "Diplodus vulgaris". IUCN Tehdit Altındaki Türlerin Kırmızı Listesi. 2014: e.T170261A1304171. doi:10.2305/IUCN.UK.2014-3.RLTS.T170261A1304171.en Özgürce erişilebilir. Erişim tarihi: 25 Ocak 2024. 
  2. ^ "WoRMS - World Register of Marine Species - Diplodus vulgaris (Geoffroy Saint-Hilaire, 1817)". www.marinespecies.org (İngilizce). 31 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2024. 
  3. ^ Nelson, Joseph S.; Grande, Terry; Wilson, Mark V. H.; Wilson, Mark V. (2016). Fishes of the world. Fifth edition. Hoboken, New Jersey: John Wiley & Sons. ISBN 978-1-118-34233-6. 
  4. ^ Summerer, M.; Hanel, R.; Sturmbauer, C. (Aralık 2001). "Mitochondrial phylogeny and biogeographic affinities of sea breams of the genus Diplodus (Sparidae)". Journal of Fish Biology (İngilizce). 59 (6): 1638-1652. doi:10.1111/j.1095-8649.2001.tb00227.x. ISSN 0022-1112. 24 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2024. 
  5. ^ Nelson, Joseph S.; Grande, Terry C.; Wilson, Mark V. H. (22 Şubat 2016). Fishes of the World. 1 (İngilizce). Wiley. doi:10.1002/9781119174844. isbn 978-1-118-34233-6. lccn 2015037522. oclc 951899884. ol 25909650m. |doi= değerini kontrol edin (yardım). ISBN 978-1-118-34233-6. 27 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2024. 
  6. ^ SCHARPF, CHRISTOPHER (12 Eylül 2017). "Typhliasina Whitley 1951, an unneeded replacement name for Typhlias Hubbs 1938 (Ophidiiformes: Dinematichthyidae)". Zootaxa. 4319 (2). doi:10.11646/zootaxa.4319.2.6. ISSN 1175-5334. 
  7. ^ Kent E. Carpenter (2016). "Sparidae". In Carpenter, K.E. and De Angelis, N. (eds.). The living marine resources of the Eastern Central Atlantic Volume 2 Bony fishes part 2 (Perciformes to Tetradontiformes) and Sea turtles 19 Kasım 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi." (PDF) FAO Species Identification Guide for Fishery Purposes. Rome: FAO. pp. 2567–2620. ISBN 978-92-5-109267-5
  8. ^ a b "Diplodus vulgaris, Common two-banded seabream : fisheries, gamefish, aquarium". fishbase.mnhn.fr. 24 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2024. 
  9. ^ "Karagöz Balığı Türleri ve Özellikleri". www.baliklar.gen.tr. 24 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2024. 
  10. ^ Fricke, Ronald; Golani, Daniel; Appelbaum-Golani, Brenda (2016). "Diplodus levantinus (Teleostei: Sparidae), a new species of sea bream from the southeastern Mediterranean Sea of Israel, with a checklist and a key to the species of the Diplodus sargus species group". Scientia Marina. 80 (3): 305–320. doi:10.3989/scimar.04414022B.
  11. ^ "Sea Breams". www.glaucus.org.uk. 25 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2024. 
  12. ^ Krstulović Šifner S; Šantić M. (2023). "Diet and feeding of juvenile common two-banded sea bream, Diplodus vulgaris (Teleostei: Sparidae), in the eastern central Adriatic Sea". Journal of the Marine Biological Association of the United Kingdom. 103: e36. doi:10.1017/S0025315423000267.
  13. ^ Pita, C.; Gamito, S.; Erzini, K. (Nisan 2002). "Feeding habits of the gilthead seabream (Sparus aurata) from the Ria Formosa (southern Portugal) as compared to the black seabream (Spondyliosoma cantharus) and the annular seabream (Diplodus annularis)". Journal of Applied Ichthyology. 18 (2): 81-86. doi:10.1046/j.1439-0426.2002.00336.x. ISSN 0175-8659. 
  14. ^ Hadj Taieb, Aymen; Ghorbel, Mohamed; Hamida, Nader Ben Hadj; Jarboui, Othman (Ağustos 2013). "Reproductive biology, age and growth of the two-banded seabream Diplodus vulgaris (Pisces: Sparidae) in the Gulf of Gabès, Tunisia". Journal of the Marine Biological Association of the United Kingdom (İngilizce). 93 (5): 1415-1421. doi:10.1017/S0025315412001737. ISSN 0025-3154. 
  15. ^ Ismen, Ali; Daban, Ismail Burak; Ihsanoglu, Mukadder Arslan; Yıgın, Cahide Cigdem; Cabbar, Koray; Atak, Sibel (Ekim 2019). "Age, Growth and Reproductive Biology of the Common Two-Banded Seabream (Diplodus vulgaris Geoffroy Saint-Hilaire, 1817) from the Northern Aegean Sea, Turkey". Thalassas: An International Journal of Marine Sciences (İngilizce). 35 (2): 679-688. doi:10.1007/s41208-019-00165-z. ISSN 0212-5919. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Diplodus_vulgaris&oldid=31738385" sayfasından alınmıştır