Dezorganize şizofreni
Dezorganize şizofreni veya hebefreni, 2013'ten önce şizofreninin bir alt tipiydi. Şizofreninin alt tipleri, 2013'te yayınlanan DSM 5'te kaldırıldı. Bozukluk artık Uluslararası Hastalık Sınıflandırmasının (ICD-11) 11. revizyonunda da listelenmemektedir.
Dezorganize şizofreni, uygulamada 1 Ocak 2022'ye kadar[1] ICD-10'daki[2] mevcut sınıflandırmada ruhsal ve davranışsal bir bozukluk olarak sınıflandırıldı, çünkü sınıflandırmanın düzensizliğin aşırı bir ifadesi olduğu düşünüldü.
Tanım[değiştir | kaynağı değiştir]
Bu durum aynı zamanda Yunanca "ergenlik" - ἥβη (hḗbē) - ve muhtemelen Hera'nın kızı olan antik Yunan gençlik tanrıçası Hebe'nin adını taşıyan hebephrenia olarak da bilinir.[3] Terim, bozukluğun ergenlik çağındaki kişilerde görünüşte daha belirgin görünümüne atıfta bulunur.[4]
Bu alt tipin belirgin özellikleri düzensiz davranış ve konuşma, gevşemiş çağrışımlar ve şizofazi ("kelime salatası") ve düz veya uygunsuz duygulanımdır. Ek olarak, psikiyatristler olası herhangi bir katatonik şizofreni belirtisini ekarte etmelidir.
Dezorganize şizofreninin en belirgin özellikleri, paranoid şizofrenide olduğu gibi hezeyanlar ve halüsinasyonlar değildir,[5][6] ancak parçalı sanrılar (sistemsiz ve sıklıkla hipokondriyal) ve halüsinasyonlar mevcut olabilir. Dezorganize şizofrenisi olan bir kişi, duş alma veya yemek yeme gibi günlük aktivitelerini yerine getirme yeteneğini bozabilecek davranışsal düzensizlik yaşayabilir.[7]
Bu tür insanların duygusal tepkileri genellikle garip veya uygunsuz görünür. Bazen, anhedoni (zevk eksikliği) ve motivasyon eksikliği dahil olmak üzere tam bir duygu eksikliği vardır. Bu özelliklerden bazıları diğer şizofreni türlerinde de mevcuttur, ancak en çok dezorganize şizofrenide belirgindir.
Tedavi[değiştir | kaynağı değiştir]
Bu şizofreni formu tipik olarak erken başlangıç (genellikle 15 ila 25 yaş arası) ile ilişkilidir ve negatif semptomların hızlı gelişimi ve sosyal işlevsellikteki düşüş nedeniyle kötü bir prognoza sahip olduğu düşünülmektedir.[8]
Elektrokonvülsif terapi kullanımı önerilmiştir;[9] ancak tedavinin işe yarayıp yaramadığı tartışmalıdır.
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Event Information - Overview". rcpsych.ac.uk Royal College of Psychiatrists. 24 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2021.
- ^ The ICD-10 Classification of Mental and Behavioural Disorders Clinical descriptions and diagnostic guidelines (PDF). World Health Organization. ss. 76, 80-1. 23 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 23 Haziran 2021 – who.int vasıtasıyla.
- ^ Athanasiadis, Loukas (December 1997). "Greek mythology and medical and psychiatric terminology" (PDF). The Psychiatrist. 21 (12): 781-782. doi:10.1192/pb.21.12.781. 17 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Mayıs 2022.
- ^ "The very great majority of cases [of dementia præcox] begin in the second or third decade; 57 per cent, of the cases made use of in the clinical description began before the twenty-fifth year. This great predisposition of youth led Hecker to the name hebephrenia, "insanity of youth," for the group delimited by him; Clouston also, who spoke of an " adolescent insanity," had evidently before everything dementia praecox in view. ... Hecker was even inclined to regard the issue of his hebephrenia just as an arrest of the whole psychic life on the developmental stage of the years of puberty. In fact, we find in silly dementia at least many features which are well known to us from the years of healthy development. Among these there is the tendency to unsuitable reading, the naive occupation of the mind with the "highest problems," the crude "readiness" of judgment, the pleasure in catch words and sounding phrases, also sudden changes of mood, depression and unrestrained merriment, occasional irritability and impulsiveness of action. Further the desultoriness of the train of thought, the half-swaggering, boastful, half-embarrassed, shy behaviour, the foolish laughing, the unsuitable jokes, the affected speech, the sought-out coarseness and the violent witticisms are phenomena which in healthy individuals, as in the patients, indicate that slight inward excitement which usually accompanies the changes of sexual development." From Kraepelin, Emil Dementia praecox and paraphrenia, Chapter IX "Frequency and Causes", Chicago Medical Book. Co., (Text), 1919
- ^ "How Schizophrenia is diagnosed". 11 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2022.
- ^ "Hebephrenic Schizophrenia Diagnostic Criteria". 12 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2022.
- ^ American Psychiatric Association (1994). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (4th edition). Washington, DC. code 295.10 pp314
- ^ "Subtype progression and pathophysiologic deterioration in early schizophrenia". Schizophr Bull. 19 (1): 71-84. 1993. doi:10.1093/schbul/19.1.71. PMID 8451614.
- ^ "Maintenance electroconvulsive therapy (ECT) for treatment-resistant disorganized schizophrenia". Prog. Neuropsychopharmacol. Biol. Psychiatry. 31 (2): 571-3. March 2007. doi:10.1016/j.pnpbp.2006.11.014. PMID 17187911.
