Devletin Alkol Politikalarını İzleme Platformu
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Eylül 2022) |
 | Bu maddede birçok sorun bulunmaktadır. Lütfen sayfayı geliştirin veya bu sorunlar konusunda tartışma sayfasında bir yorum yapın.
|
Devletin Alkol Politikalarını İzleme Platformu, Türkiye’de alkollü içkilere yönelik kamu politikalarını izleyen; alkollü içkilere dair üretilen kamu politikalarının kısıtlayıcı doğasına karşı özgürlükçü bir bakış açısıyla kamuoyunu bilgilendiren ve farkındalık artırmaya çalışan sosyal bir girişimdir.[1]
Türkiye’de alkollü içki politikaları ve bu politikaların etkinliği üzerine çalışan ilk sivil girişim olan Devletin Alkol Politikalarını İzleme Platformu, merkezi Ankara’da bulunan Freedom Research Association’ın bir projesidir.[2] Türkiye’de son yıllarda artan kısıtlayıcı alkollü içki politikaları ile alkollü içkilerden alınan astronomik vergiler, kaçak içki tüketimindeki artış ve sahte içki kaynaklı ölümler arasındaki ilişkiyi inceleyerek kamuoyunu bilgilendirmeyi amaçlamaktadır.[3] Alkolpolitikaları.org[ölü/kırık bağlantı] adresinde 2021 yılında yayına başlamıştır. Kurucusu İsrafil Özkan’dır.
Geçmiş[değiştir | kaynağı değiştir]
Platformu kurma fikri Dünya Sağlık Örgütü’nün bir halk sağlığı önceliği olarak aşırı alkol tüketiminin önlenmesine yönelik küresel stratejisini etkin bir şekilde uygulamak için hazırladığı eylem planında (2022-2030) yer alması öngörülen tedbirlere yönelik itirazların sonucunda ortaya çıkmıştır. DSÖ bu eylem planında üye devletlere alkollü içkiler üzerindeki vergilerin artırılmasını, gerekli başka fiyat yükseltici tedbirlerin alınmasını ve alkollü içki reklamlarının tamamen yasaklanmasını tavsiye etmektedir. Sadece aşırı alkol tüketiminin değil, tüm dünyada alkol tüketimin azaltılmasının gerekliliğini vurgulamaktadır. Vergilendirme de dahil piyasaya yönelik yapılacak tüm bu devlet müdahalelerinin alkollü içki karaborsası üzerinde yaratacağı etkilere ise değinilmemektedir.[4]
Covid-19 pandemisi ile birlikte Türkiye’de çeşitli şekillerde uygulanan alkol satış yasakları döneminde bu yasaklara karşı yürütülen ulusal sosyal medya kampanyasının liderliğini üstlenen Platform, düzenli olarak yayınladıkları kayıt dışı alkol tüketim verileri ile adından sıkça söz ettirmiştir.[5]
Yöntem[değiştir | kaynağı değiştir]
Devletin Alkol Politikalarını İzleme Platformu, Sağlık Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü, Sayıştay gibi kamu kurumları ile alkollü içki üreticisi özel şirketler, yeme içme ve mutfak kültürüne yönelik içerik üreten kuruluşların uzmanlık alanına giren farklı verileri tek bir çatı altında toplamıştır. Platform kendine özgü verileri hazırlamak için ise yıl boyunca yerel ve ulusal basından 500’ü aşkın gazete ve internet sitesine yansıyan haberleri analiz etmektedir. Bünyesinde bulundurduğu uzmanlarla bu verileri esas alarak yorumlar ve politika metinleri hazırlamaktadır.
Hazırlanan veriler Üç Aylık Kayıt Dışı Alkol Tüketim Verileri ve Yıllık Kayıt Dışı Alkol Tüketim Verileri adıyla paylaşılmaktadır. Hazırlanan grafiklerde şu verilere yer verilmektedir:
- Alkolden Alınan Vergi Miktarı (Avrupa) Sıralaması, - Kişi Başı Tüketilen Alkol Miktarı (Avrupa) Sıralaması, - Türkiye’de En Çok Tüketilen Alkollü İçki, - Alkollü İçkilerden Alınan Vergi Oranı (70 cc’lik rakı), - Toplam Kayıt Dışı Alkol Operasyonu Sayısı, - Ele Geçirilen Kayıt Dışı Alkol Miktarı, - Hakkında Adli İşlem Başlatılan Kişi Sayısı, - Alkol Dışında En Çok Ele Geçirilen Ürünler, - Kayıt dışı Alkol Kaynaklı Can Kaybı Sayısı,[6] - İllere Göre Operasyon Sayısı,
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Devletin Alkol Politikalarını, İzleme Platformu. "Hakkımızda". 8 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2022.
- ^ Özgürlük Araştırmaları, Derneği. "Hakkımızda". Özgürlük Araştırmaları Derneği. 9 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2022.
- ^ Al-Monitor, com. "Turkey cracks down on bootleg alcohol ahead of New Year celebrations". 27 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2022.
- ^ World Health, Organization. "Global strategy to reduce the harmful use of alcohol". World Health Organization. 17 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2022.
- ^ Devletin Alkol Politikalarını, İzleme Platformu. "Basında Biz". Devletin Alkol Politikalarını İzleme Platformu. 8 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2022.
- ^ TELE1. "Bir yılda 109 can kaybı: Sahte içki kaynaklı ölümler nasıl önlenebilir? İsrafil Özkan yanıtlıyor". 8 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2022.