Dakarbazin sayfasının kaynağını görüntüle

{{Drugbox
| ilaç_adı           = Dakarbazin
| alt                = <!--Clinical data-->
| Drugs.com          = {{drugs.com|monograph|dacarbazine}}
| MedlinePlus        = a682750
| ATC_prefix         = L01
| ATC_suffix         = AX04
| PubChem            = 2942
| DrugBank           = DB00851
| DrugBank_Ref       = {{drugbankcite|correct|drugbank}}
| ChemSpiderID       = 10481959
| ChemSpiderID_Ref   = {{chemspidercite|correct|chemspider}}
| UNII               = 7GR28W0FJI
| UNII_Ref           = {{fdacite|correct|FDA}}
| KEGG               = D00288
| KEGG_Ref           = {{keggcite|correct|kegg}}
| ChEBI              = 4305
| ChEBI_Ref          = {{ebicite|changed|EBI}}
| ChEMBL             = 476
| ChEMBL_Ref         = {{ebicite|correct|EBI}}
| C                  = 6
| H                  = 10
| N                  = 6
| O                  = 1
| smiles             = CN(C)N=Nc1[nH]cnc1C(N)=O
| StdInChI           = 1S/C6H10N6O/c1-12(2)11-10-6-4(5(7)13)8-3-9-6/h3H,1-2H3,(H2,7,13)(H,8,9)/b11-10+
| StdInChIKey        = FDKXTQMXEQVLRF-ZHACJKMWSA-N
| StdInChIKey_Ref    = {{stdinchicite|correct|chemspider}}
| StdInChI_Ref       = {{stdinchicite|correct|chemspider}}
| KEGG2              = C06936
| Verifiedfields     = changed
| Watchedfields      = changed
| verifiedrevid      = 458622631
| image              = Dacarbazine.svg
| width              = 175
| pronounce          = {{IPAc-en|d|ə|ˈ|k|ɑr|b|ə|ˌ|z|iː|n}}
| tradename          = DTIC-Dome, others
| routes_of_administration = [[Intravenous therapy|Intravenous]]
| legal_US           = Rx-only
| legal_status       = Rx-only

<!--Pharmacokinetic data-->| bioavailability    = 100%
| metabolism         = Extensive
| metabolites        = 
| elimination_half-life = 5 hours
| excretion          = [[Kidney]] (40% as unchanged dacarbazine)

<!--Identifiers-->| CAS_number_Ref     = {{cascite|correct|??}}
| CAS_number         = 4342-03-4
| synonyms           = DTIC<ref>{{kitap kaynağı| veditors = Elks J, Ganellin CR |başlık=The Dictionary of Drugs: Chemical Data: Chemical Data, Structures and Bibliographies|tarih=1990|yayıncı=Springer|doi=10.1007/978-1-4757-2085-3|sayfalar=344-| isbn = 978-1-4757-2087-7 }}</ref>

<!--Chemical data-->| IUPAC_name         = 5-(3,3-Dimethyl-1-triazenyl)imidazole-4-carboxamide
}}
'''Dakarbazin''', imidazol karboksamid olarak da bilinir ve DTIC-Dome markası altında satılır. Melanom ve Hodgkin lenfomasının tedavisinde kullanılan bir kemoterapi ilacıdır. [[Hodgkin lenfoma]] tedavisi için sıklıkla vinblastin, [[bleomisin]] ve [[doksorubisin]] ile birlikte kullanılır. İlacın uygulaması damara enjeksiyon yoluyla yapılır.<ref name="AHFS2016">{{web kaynağı|url=https://www.drugs.com/monograph/dacarbazine.html|başlık=Dacarbazine|erişimtarihi=8 Aralık 2016|arşivtarihi=11 Eylül 2017|arşivurl=https://web.archive.org/web/20170911072711/https://www.drugs.com/monograph/dacarbazine.html|yayıncı=The American Society of Health-System Pharmacists|ölüurl=hayır}}</ref>

Dakarbazin'in yaygın yan etkileri arasında iştah kaybı, kusma, düşük beyaz kan hücresi sayısı ve düşük trombosit sayısı bulunur. Diğer ciddi yan etkiler arasında karaciğer sorunları ve alerjik reaksiyonlar yer alır. Hamilelikte kullanımının bebeğe güvenli olup olmadığı net olarak bilinmemektedir. Dakarbazin, alkile edici ajanlar ve purin analogları ilaç sınıflarına aittir.

Dakarbazin, 1975 yılında [[Amerika Birleşik Devletleri]]'nde tıbbi kullanım için onaylanmıştır ve [[Dünya Sağlık Örgütü]]'nün Temel İlaçlar Listesi'nde yer almaktadır.<ref name="WHO23rd">{{kitap kaynağı|başlık=The selection and use of essential medicines 2023: web annex A: World Health Organization model list of essential medicines: 23rd list (2023)|tanıtıcı=WHO/MHP/HPS/EML/2023.02|yer=Cenevre|yayıncı=World Health Organization|yıl=2023|vauthors=((World Health Organization))|hdl=10665/371090|yazarbağı=World Health Organization|hdl-access=ücretsiz}}</ref>
== Tarihçe ==
1959 yılında dakarbazin, Alabama'daki Southern Research'te ilk kez sentezlenmiştir. Araştırma, bir ABD federal hibesi tarafından finanse edilmiştir. Dakarbazin, Mayıs 1975'te DTIC-Dome olarak FDA onayı almıştır. İlacın ilk pazarlama satış hakkı [[Bayer AG]] ilaç firmasına verilmiştir.
== Tıbbi kullanım ==

2006'nın ortalarından itibaren, dakarbazin genellikle metastatik melanomanın tedavisinde<ref>{{dergi kaynağı|başlık=Dacarbazine-based chemotherapy for metastatic melanoma: thirty-year experience overview|tarih=March 2000|sayı=1|sayfalar=21-34|dergi=Journal of Experimental & Clinical Cancer Research|cilt=19|pmid=10840932|vauthors=Serrone L, Zeuli M, Sega FM, Cognetti F}}</ref><ref>{{dergi kaynağı|başlık=Treatment of metastatic melanoma: an overview|tarih=May 2009|sayı=6|sayfalar=488-496|dergi=Oncology|cilt=23|pmc=2737459|pmid=19544689|vauthors=Bhatia S, Tykodi SS, Thompson JA}}</ref> tek başına kullanılır ve Hodgkin lenfomasını tedavi etmek için ABVD [[kemoterapi]] şemasının bir parçası olarak uygulanır. Ayrıca MAID şemasında sarkom tedavisinde de yer alır.<ref>{{dergi kaynağı|başlık=Mesna, doxorubicin, ifosfamide, dacarbazine (MAID) regimen for adults with advanced sarcoma|tarih=April 1990|sayı=2 Suppl 4|sayfalar=41-49|dergi=Seminars in Oncology|cilt=17|pmid=2110385|vauthors=Elias A, Ryan L, Aisner J, Antman KH}}</ref><ref>{{dergi kaynağı|başlık=Mesna, doxorubicin, ifosfamide, and dacarbazine (MAID) chemotherapy for gynecological sarcomas|tarih=2001|sayı=6|sayfalar=745-748|dergi=International Journal of Gynecological Cancer|cilt=12|pmid=12445253|doi=10.1046/j.1525-1438.2002.01139.x|vauthors=Pearl ML, Inagami M, McCauley DL, Valea FA, Chalas E, Fischer M|s2cid=25246937}}</ref> Dakarbazin, Almanya'da çocuklarda Hodgkin lenfoması üzerine yapılan bir denemede, benzer kimyasal yapıya sahip başka bir ilaç olan prokarbazin ile aynı derecede etkili olduğunu kanıtlamıştır, ancak teratojenik etkileri bulunmamaktadır. Bu nedenle, COPDAC, çocuklarda TG2 ve TG3 tedavisi için eski COPP şemasının yerini almıştır.<ref>{{dergi kaynağı|başlık=Procarbazine-free OEPA-COPDAC chemotherapy in boys and standard OPPA-COPP in girls have comparable effectiveness in pediatric Hodgkin's lymphoma: the GPOH-HD-2002 study|tarih=August 2010|sayı=23|sayfalar=3680-3686|dergi=Journal of Clinical Oncology|cilt=28|pmid=20625128|doi=10.1200/jco.2009.26.9381|vauthors=Mauz-Körholz C, Hasenclever D, Dörffel W, Ruschke K, Pelz T, Voigt A, Stiefel M, Winkler M, Vilser C, Dieckmann K, Karlén J, Bergsträsser E, Fosså A, Mann G, Hummel M, Klapper W, Stein H, Vordermark D, Kluge R, Körholz D|doi-access=ücretsiz}}</ref>

== Yan etki ==
Birçok kemoterapi ilacı gibi, dakarbazin de normal hücre büyümesini ve kanser hücre büyümesini etkilediği için çeşitli ciddi yan etkilere neden olabilir. En ciddi olası yan etkiler, tedavi sırasında veya tedavi sırasında oluşan doğumsal kusurlar, kalıcı olabilecek kısırlık veya bağışıklık baskılanması (enfeksiyon veya hastalıkla mücadele yeteneğinin azalması) olabilir.

Dakarbazin, yüksek derecede kusmaya neden olabilen bir ilaç olarak kabul edilir ve çoğu hasta önceden dekzametazon ve 5-HT3 antagonistleri (örneğin, [[ondansetron]]) ve/veya NK1 reseptör antagonistleri (örneğin, aprepitant) gibi antiemetik<ref>{{dergi kaynağı|başlık=Difference in the emetic control among highly emetogenic chemotherapy regimens: Implementation for appropriate use of aprepitant|tarih=January 2013|sayı=1|sayfalar=41-46|dergi=Molecular and Clinical Oncology|cilt=1|pmc=3956247|pmid=24649120|doi=10.3892/mco.2012.15|vauthors=Aoki S, Iihara H, Nishigaki M, Imanishi Y, Yamauchi K, Ishihara M, Kitaichi K, Itoh Y}}</ref> ilaçlarla tedavi edilir. Diğer önemli yan etkiler arasında baş ağrısı, yorgunluk ve zaman zaman ishal yer alır.

== Etki mekanizması ==
Dakarbazin, karaciğer mikrozomal enzimleri tarafından monometil triazeno imidazol karboksamid (MTIC) adlı alkile edici bir bileşiğe dönüştürülür. DNA'nın metilasyonuna, modifikasyonuna ve çapraz bağlanmasına neden olarak DNA, RNA ve protein sentezini inhibe eder.<ref>{{kitap kaynağı|başlık=LiverTox: Clinical and Research Information on Drug-Induced Liver Injury [Internet]|kısım=Dacarbazine|yayıncı=National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases|yıl=2012|pmid=31644220}}</ref>

== Sentez ==
5-aminoimidazol-4-karboksamide'ye nitroz asit eklenerek 5-diazoimidazol-4-karboksamide elde edilir. Bu bileşen, dakarbazini vermek üzere dimetilamin ile reaksiyona girer.<ref>{{kitap kaynağı|başlık=Synthesis of Essential Drugs|kısım=30 - Antineoplastics|sayfalar=389-418|yıl=2006|isbn=9780444521668|doi=10.1016/B978-044452166-8/50030-3|vauthors=Vardanyan RS, Hruby VJ}}</ref>
[[Dosya:Synthesis_of_dacarbazine.png|bağlantı=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Synthesis_of_dacarbazine.png|orta|küçükresim|upright=2.27]]

== Ayrıca bakınız ==
* [[Lenfoma]]
* [[Hodgkin lenfoma]]
* [[Kanser]]

== Kaynaklar ==
{{kaynakça}}

[[Kategori:Kanser tedavisi]]
[[Kategori:Antineoplastik ilaçlar]]