Dahatula
Dahatula (Gürcüce: დახატულა; okunuşu: "dah'at'ula"), tarihsel Klarceti bölgesinde, bugün Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı Pırnallı köyünde, kaya resimleriyle bilinen bir yerdir.[1] Artvin ilinde bilinen tek kaya sanatı örneğidir.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Dahatula, Pırnallı köyünün güneybatısında, Opiza Manastırı ile Hantsta Manastırı arasında yer alır. Gürcüce bir yer adı olan Dahatula, “dahatuli” (დახატული) kelimesinden türemiş olup resimli yer veya resimlenmiş yer anlamına gelir.[2] Dahatula adı, 15-16. yüzyıla ait kaynaklarda da geçer ve bu adın ortaya çıkışı buradaki kaya resimlerine dayanır. Söz konusu eski kaynaklara göre Dahatula, Gürcü Kilisesi’ne bağlı Tbeti Piskoposluğu ile Ança Piskoposluğu arasındaki sınırı oluşturuyordu.[3] 1904 yılında Şavşeti ve Klarceti bölgesini gezen Nikolay Marr da Dahatula adından söz etmiş, ancak burayı görmemiştir.[4] 2010 yılında ise, Gürcü araştırmacılar Dahatula’yı ziyaret etmiş ve buranın Porta-Opiza kavşağından 3,5 km uzaklıkta olduğunu tespit etmiştir.[5]
Resimler[değiştir | kaynağı değiştir]
Dahatula kaya resimleri, doğal yolla lekelenme sonucunda oluşmuş figürler olmayıp insan eliyle beyaz boya kullanılarak yapılmıştır. Zaman içinde zarar görmekle birlikte günümüze ulaşmıştır. Söz konusu resimlerin çizildiği tarih henüz saptanmamıştır. Kaya resimlerinin yaygın olarak mağaralarda bulunduğu göz önüne alındığında, bu resimlerin de eskiden mağara içinde olduğu, bu mağaranın çökmesiyle açığa çıktığı tahmin edilmektedir. Ancak günümüzde mağara izlerine rastlanmamaktadır. Buradaki resimler arasında büyük figür kadına ve küçük figür çocuğa, ayrıca birkaç metre ötedeki iki figür de yılan ve fareye benzetilmektedir.[6]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2017, s. 42. ISBN 978-9941-9470-8-7
- ^ "დახატულა", A Comprehensive Georgian-English Dictionary, 2006, 2 cilt 30 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 0-9535878-3-5
- ^ "Tedo Jordania, Gürcistan Tarihinin Kronikleri ve Başka Kaynakları („ქრონიკები და სხვა მასალა საქართველოს ისტორიისა"), Tiflis, 1892-1967 3 Cilt, II. cilt, s. 53". 30 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2022.
- ^ Nikolay Marr, Şavşeti ve Klarceti Gezi Günlükleri (შავშეთსა და კლარჯეთში მოგზაურობის დღიურები), Batum, 2015 (Birinci basım: 1911, Petersburg, Rusça), s. 331 9 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-434-11-2.
- ^ Klarceti (კლარჯეთი), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 220 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-8969-5.
- ^ Klarceti (კლარჯეთი), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 220-221, 616 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-8969-5.