Churchill Savaş Hükûmeti
Churchill savaş Hükûmeti, 10 Mayıs 1940'tan 23 Mayıs 1945'e kadar İkinci Dünya Savaşı'nın çoğunda Birleşik Krallık'ın koalisyon hükûmetiydi. Neville Chamberlain'in istifasının ardından Kral VI. George tarafından Başbakan olarak atanan Winston Churchill tarafından yönetildi.
Başlangıçta Churchill, Konseyin Lord Başkanı olarak Chamberlain, Lord Privy Seal ve daha sonra Başbakan Yardımcısı olarak Clement Attlee, Dışişleri Bakanı olarak Vikont Halifax ve portföyü olmayan bir bakan olarak Arthur Greenwood'u içeren beş kişilik bir Savaş Kabinesi kurdu. Orijinal savaş kabinesi beş üye ile sınırlı olmasına rağmen, pratikte hizmet şefleri ve bakanlar tarafından kabine genişletildi. Kabine, savaş ilerledikçe boyut ve üye olarak değişti, ancak daha sonra 1940'ta Churchill, önemli eklemeler yaptı; Dışişleri Bakanı olarak Anthony Eden Washington DC'ye ABD büyükelçisi olarak gönderilen Halifax'ın yerine; Lord Beaverbrook, Uçak Üretim Bakanı olarak, Kasım ayında ölen Chamberlain'in yerine Maliye Bakanı olarak Sir Kingsley Wood ve Konsey Lord Başkanı olarak Sir John Anderson görevlendirildi.
Koalisyon, Almanya'nın nihaî yenilgisinin ardından, İşçi Partisi'nin genel seçimlere hazırlanmak için çekilmeye karar vermesiyle, Mayıs 1945'te feshedildi. Muhafazakâr Parti'nin lideri olan Churchill'den Kral tarafından yeni bir hükûmet kurması istendi. Kurulan hükûmet Geçici Churchill Hükûmeti olarak biliniyordu ve o yıl 26 Temmuz'da genel seçimlerin tamamlanmasına kadar ülkeyi yönetti.
Arka plan[değiştir | kaynağı değiştir]
1935 genel seçimleri, Muhafazakarların önemli bir çoğunlukla kazandığı zaferle sonuçlandı ve Stanley Baldwin Başbakan oldu. Mayıs 1937'de Baldwin emekli oldu ve yerine Baldwin'in Alman, İtalyan ve Japon saldırganlığı karşısında yatıştırma dış politikasını sürdüren Neville Chamberlain geçti. 1938'de Hitler ile Münih Anlaşması'nı imzalayan Chamberlain, diktatörün devam eden saldırganlığı karşısında alarma geçti ve Mart 1939'da, saldırıya uğraması halinde Polonya'ya İngiliz desteğini garanti eden İngiliz-Polonya askeri ittifakını imzaladı. Chamberlain, 3 Eylül 1939'da Almanya'ya karşı savaş ilanını yayınladı ve Amiralliğin Birinci Lordu olarak Winston Churchill'i içeren bir savaş kabinesi kurdu. [1]
Almanya'nın Norveç'i işgal etmesinden sonra 1940 baharında Chamberlain'in liderliğinden duyulan memnuniyetsizlik yaygınlaştı. Buna karşılık, Avam Kamarası Norveç Tartışmasını 7-9 Mayıs tarihleri arasında düzenledi. İkinci günün sonunda, İşçi muhalefeti, aslında Chamberlain'e karşı bir bir güvensizlik önergesi sundu. Chamberlain için sarsıcı bir darbe oldu. [1]
9-13 Mayıs 1940: Yeni bir hükûmetin kurulması[değiştir | kaynağı değiştir]
9 Mayıs - Chamberlain seçeneklerini değerlendiriyor[değiştir | kaynağı değiştir]
9 Mayıs Perşembe günü, Chamberlain bir Ulusal Koalisyon Hükûmeti kurmaya çalıştı. Downing Street'te Vikont Halifax ve Churchill ile yaptığı görüşmelerde, İşçi Partisi'nin böyle bir hükûmete girmesi gerekiyorsa istifaya oldukça hazır olduğunu belirtti. İşçi Partisi lideri Clement Attlee ve yardımcısı Arthur Greenwood daha sonra toplantıya katıldılar ve sorulduğunda, önce partilerinin Ulusal Yürütme Komitesine (daha sonra parti kongresine hazırlanmak için Bournemouth'a) danışmaları gerektiğini belirttiler, ancak bu pek olası değildi. Chamberlain liderliğindeki bir hükûmet; muhtemelen başka bir Muhafazakarın altında hizmet edebilecekti.[2]
10 Mayıs - Churchill, Chamberlain'in yerini aldı[değiştir | kaynağı değiştir]
10 Mayıs Cuma sabahı Almanya Hollanda, Belçika ve Lüksemburg'u işgal etti. Chamberlain başlangıçta böyle bir zamanda hükûmet değişikliğinin uygunsuz olacağını hissetti, ancak İşçi Partisi'nin onun altında hizmet etmeyeceğine dair düşünüyordu, Savaş Kabinesine istifa etme niyetini açıkladı.[3] Tartışmayı açmasının üzerinden henüz üç gün geçmeden Chamberlain, Başbakanlıktan istifa etmek için Buckingham Sarayı'na gitti. Başbakan olarak istifa etmesine rağmen, Muhafazakar Parti'nin lideri olmaya devam etti. Kral'ın bariz aday olduğunu düşündüğü Halifax'ın [4] neden Başbakan olmak istemediğini Krala açıkladı. Kral daha sonra Churchill'i çağırdı ve ondan yeni bir hükûmet kurmasını istedi; Churchill'e göre, bir koalisyon hükûmeti olması gerektiğine dair bir şart yoktu. [5]
10 Mayıs saat 21:00'de Chamberlain, Başbakan değişikliğini BBC üzerinden duyurdu. Ardından Churchill, söz verdiği destek için teşekkür etmek için Chamberlain'e yazdı. Daha sonra Attlee ve Greenwood'un yardımıyla koalisyon kabinesini kurmaya başladı. Görüşmeler Cumartesi gününün erken saatlerine kadar devam etti ve İşçi Partisi'nin onayına bağlı olarak yeni savaş kabinesinin oluşumu konusunda geniş bir anlaşmaya vardılar. Attlee ve Greenwood, Churchill'in bazı kilit görevler de dahil olmak üzere İşçi Partisi üyelerine hükûmet pozisyonlarının üçte birinden fazlasının teklif edileceğine söz verdikten sonra Cumartesi günü bunu güvence altına alacaklarından emindiler. [6] [7]
11/12 Mayıs – Hükûmetin kurulması[değiştir | kaynağı değiştir]
11 Mayıs Cumartesi günü, İşçi Partisi Churchill'in önderliğinde bir ulusal hükûmete katılmayı kabul etti ve savaş kabinesini onayladı. [1] İşçi Partisi lideri Clement Attlee, Lord Privy Seal olmak için Muhalefet Lideri olarak resmi rolünden vazgeçti. İşçi Partisi genel başkan yardımcısı Arthur Greenwood, portföyü olmayan bir bakan olarak atandı. [1]
11 Mayıs 1940'tan Attlee 23 Mayıs 1945'te görevine devam edene kadar fiili bir Muhalefet Lideri yoktu. İşçi Partisi, fiilen ulusal hükûmetin bir üyesi olmasına rağmen, görevi Avam Kamarası'nın sürekli işlevselliğini sağlamak olan bir Muhalefet Lideri vekili atadı. Avam Kamarası'ndaki yasal süreç, fiili bir muhalefet olmasa bile birinin, hatta bir hükûmet üyesinin o rolü doldurmasını gerektirmektedir.[8]
Churchill'in Başbakan olduğu sırada asıl sorunu, Muhafazakar Parti'nin lideri olmaması ve desteğine ihtiyaç duyduğu için Chamberlain'i savaş kabinesine dahil etmek zorunda kalmasıydı. Başlangıçta Churchill, Chamberlain'i hem Avam Kamarası Lideri hem de Maliye Bakanı olarak atamayı önerdi. Attlee itiraz etti ve Churchill Chamberlain'i Konseyin Lord Başkanı olarak atamaya karar verdi . Savaş kabinesinin beşinci üyesi, Dışişleri Bakanı olarak görevini sürdüren Halifax'tı. [1] Chamberlain yerine Sir Kingsley Wood Şansölye oldu.[1]
Churchill kendisini Avam Kamarası Lideri olarak atadı (1942'ye kadar Avam Kamarası'ndaki bir başbakanın Meclis'i yönetmesi normal bir prosedürdü) ve kendisine Savunma Bakanı olarak yeni bir rol yarattı, böylece Avam Kamarası'nın daimi başkanı olacaktı. [7] [9] Anthony Eden Savaştan Sorumlu Devlet Bakanı oldu; İşçi Partisi'nden AV Alexander, Churchill'in yerine Deniz Kuvvetleri Komutanlığının İlk Lordu oldu ve Liberal Parti lideri Sir Archibald Sinclair Havadan Sorumlu Devlet Bakanı oldu. [7]
13 Mayıs - Churchill'in Başbakan olarak ilk konuşması[değiştir | kaynağı değiştir]
13 Mayıs Pazartesi günü, üst düzey hükûmet kadrolarının çoğu doldu. O gün Whit Pazartesi günüydü, normalde bir banka tatiliydi ama gelen hükûmet tarafından iptal edildi. Avam Kamarası özel olarak toplandı ve Churchill ilk kez Başbakan olarak konuştu:[10]
| Bu Meclisin, ulusun Almanya ile savaşı muzaffer bir sonuca varmak için kovuşturma konusundaki birleşik ve katı kararlılığını temsil eden bir Hükûmetin kurulmasını memnuniyetle karşıladığını belirtmek isterim. |
|---|
Beş üyeden oluşan bir Savaş Kabinesi'nin ulusun birliğini temsil etmek için kurulduğunu ve üç ana parti liderinin de Savaş Kabinesinde veya yüksek yürütme ofisinde hizmet vermeyi kabul ettiğini açıkladı. Churchill, tüm bakanlık atamalarını ayın 14'ünün sonuna kadar tamamlamayı umuyordu. Churchill'in konuşması en ünlülerinden biri haline geldi çünkü şu niyet beyanıyla sonuçlandırdı:[11]
| Meclise, bu Hükûmete katılanlara söylediğim gibi, "kan, zahmet, gözyaşı ve terden başka sunacak bir şeyim yok" derdim. Önümüzde en acıklı türden bir imtihan var. Önümüzde çok, çok uzun aylar süren mücadele ve ıstırap var. Politikamız nedir diye soruyorsunuz. Ben derim ki: Tanrı'ın bize verebileceği bütün kuvvet ve kuvvetle denizde, karada ve havada savaşmaktır; karanlık, içler acısı insan suçları kataloğunda asla geçilemeyen korkunç bir tiranlığa karşı savaş açmak. Politikamız budur. Soruyorsun, amacımız ne? Tek kelimeyle cevap verebilirim: Zaferdir, ne pahasına olursa olsun zafer, tüm teröre rağmen zafer, yol ne kadar uzun ve zor olursa olsun zafer; çünkü zafer olmadan hayatta kalmak olmaz. Görevimi umutla üstleniyorum. Şu anda herkesin yardımını istemeye hakkım olduğunu hissediyorum ve "Gelin o zaman, birleşik gücümüzle birlikte ilerleyelim" diyorum. |
|---|
Buna cevaben, Muhalefet Lideri vekili olarak Hastings Lees-Smith, İşçi Partisi'nin ülkeyi birleşik bir siyasi cepheye güvence altına alma hareketine onay vereceğini duyurdu.[12] David Lloyd George ve Stafford Cripps de dahil olmak üzere diğer bazı üyeler konuştuktan sonra, Mecliste 381 üye hükûmet lehinde "evet" oyu verdi ve savaş koalisyonu oybirliğiyle kabul edildi.[13]
.svg){kind=small}
.svg)
Kaynaklar[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e f Jenkins 2001.
- ^ quoted in Gilbert, as from The Diaries of Sir Alexander Cadogan O.M 1938–45. Londra: Cassel. 1971. s. 280 (diary entry for 9 May 1940). ISBN 978-03-04937-37-0.
- ^ War Cabinet No. 119 of 1940, 4.30 p.m. (there were three War Cabinet meetings that day): Cabinet papers 65/7 cited in Gilbert.
- ^ Wheeler-Bennett 1958.
- ^ Churchill 1968.
- ^ Gilbert 1983.
- ^ a b c d Hermiston 2016.
- ^ "Ministers of the Crown Act 1937". Modern Law Review. Blackwell Publishing. 1 (2): 145-148. 1937. doi:10.1111/j.1468-2230.1937.tb00014.x. ISSN 0026-7961.
- ^ "War Cabinet and Cabinet: Defence Committee (Operations): Minutes and Papers (DO Series)". Kew, Richmond: The National Archives. 3 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2021.
- ^ "His Majesty's Government – Churchill". Hansard, House of Commons, 5th Series, vol. 360, col. 1501. 13 Mayıs 1940. 20 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2019.
- ^ "His Majesty's Government – Churchill". Hansard, House of Commons, 5th Series, vol. 360, col. 1502. 13 Mayıs 1940. 20 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2019.
- ^ "His Majesty's Government – Lees-Smith". Hansard, House of Commons, 5th Series, vol. 360, cols 1504–1505. 13 Mayıs 1940. 20 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2019.
- ^ "His Majesty's Government – Division". Hansard, House of Commons, 5th Series, vol. 360, col. 1525. 13 Mayıs 1940. 20 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2019.