Centennial Light

Koordinatlar: 37°40′48″K 121°44′22″B / 37.68000°K 121.73944°B / 37.68000; -121.73944
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Livemore'da yer alan "Yüzyıllık ışık"

Centennial Light, (Türkçe: Yüzyıllık ışık) dünyanın en uzun süre yanan ampulüdür. 1901 yılından bu yana yanmaktadır ve neredeyse hiç kapatılmamıştır. Livermore, Kaliforniya'da bulunan 4550 Doğu Bulvarınındaki Livermore-Pleasanton İtfaiye Departmanı tarafından ampulün sürekli olarak açık kalması sağlanmaktadır.[1] Uzun ömürlülüğünden dolayı ampul, Guinness Dünya Rekorları Kitabı,[2] Ripley's Believe It or Not! ve General Electric tarafından kayıtlara geçirilmiştir.[3]

Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

Centennial Light başlangıçta 30 wattlık[4] ışık yayan (veya 60 wattlık[5]) bir ampul olarak üretilmiştir ancak günümüzde etrafı daha az aydınlatmaktadır ve 4 watt'lık bir gece lambası ile aynı ışığı yaymaktadır.[4][6] Cam üfleme tekniğiyle üretilen ve karbon filamana sahip olan ampul 1890'ların sonunda Shelby Electric Company tarafından Shelby, Ohio'da üretilmiştir.[5] "Centennial Light" gibi birçok ampul hâlâ mevcut ve çalışır hâlde bulunabilir.[7] Zylpha Bernal Beck, ampulün 1901'de babası Dennis Bernal tarafından itfaiye departmanına bağışlandığını belirtmektedir.[5] Bernal, Livermore Power and Water Şirketi'nin sahibiydi ve şirketi sattığında ampulü itfaiyeye bağışlamıştı. Bu hikâye o dönemin itfaiyecileri tarafından desteklenmektedir.[8]

Kanıtlar, ampulün en az dört farklı yere asıldığını göstermektedir. Başlangıçta -1901'de- L Street'teki itfaiyeciler tarafından kullanılan bir hortum arabası deposuna asılmıştı.[8] Daha sonra itfaiye ve polis departmanları tarafından kullanılan Livermore şehir merkezindeki bir garaja taşındı.[9] İtfaiye müdürlüğü birleştirildiğinde ise ampul yeni belediye binasına taşındı.

Ampulün olağandışı ömrü ilk kez 1972'de, muhabir Mike Dunstan tarafından fark edildi. Dunstan, tüm hayatları boyunca Livermore'da yaşayan insanlarla haftalar boyu süren röportajlar yaptı ve en sonunda 'Ampul dünyanın en eskisi olabilir' başlıklı yazısını Tri-Valley Herald gazetesinde yayımladı. Dunstan, Guinness Rekorlar Kitabı, Ripley's Believe It or Not! ve General Electric ile temasa geçti ve hepsi de ampulü "en uzun süredir yanan ampul" olarak onadılar. Ampul, Charles Kuralt'ın sunduğu ve CBS-TV'de yayımlanan On the Road with Charles Kuralt programında yer aldı.

A photo of the pendant light at Fire Station #6 in which the bulb is installed.
Ampulün takılı olduğu itfaiye istasyonu #6'daki sarkıt lamba.

1976'da itfaiye departmanı ampulle birlikte, itfaiye istasyonu #6'ya taşındı. Ampulün soket kablosu, ampulün zarar görmemesi için çıkarıldı. Taşınma sırasında ampul, tam 22 dakika sönük kaldı. Ampul, ona özel olarak tasarlanmış kutusu içerisinde ve bir itfaiye aracı eşliğinde taşındı. Ampulün yeni yerine takılması için bir elektrikçi de hazırda beklemekteydi. Ripley's Believe It or Not, ampulün kısa bir süreliğine sönük kalmasının elinde bulundurduğu rekoru etkilemeyeceğini açıkladı. Taşınmasından bu yana, ampul kesintisiz bir güç kaynağında sürekli olarak yanmaya devam etmektedir, öncesinde ise sadece kısa süreli olarak sönmüştür (örneğin 1937'de bir hafta süren bir yenileme çalışması ve beklenmedik elektrik kesintileri).[5] 2001 yılında, ampulün 100. doğum günü bir barbekü partisi ve canlı müzik eşliğinde kutlandı.[5]

20 Mayıs 2013 akşamı ampul, web kamerası aracılığıyla kamuoyuna yayın yaparken söndü. Ertesi gün bir elektrikçi çağırıldı. Uzatma kablosu kullanılarak kesintisiz bir güç kaynağı sağlanınca ampulün sönmediği ve sorunun güç kaynağında olduğu tespit edildi. Ampul 7 saat boyunca sönük halde kaldı.[10]

117 yıldır yanan ampul; Livermore-Pleasanton İtfaiye Departmanı, Livermore Miras Loncası, Lawrence Livermore Ulusal Laboratuvarları ve Sandia Ulusal Laboratuvarları iş birliğince kurulan Centennial Light Bulb Committee tarafından koruma altına alındı. Livermore-Pleasanton İtfaiye Departmanı, ampulün yaşam süresine bakmadan ömrünün sonuna kadar barındırmayı ve korumayı planlamaktadır. Ampul ömrünü doldurduğunda ise onunla ne yapacaklarına dair bir planları yoktur ancak Ripley's Believe it or Not! ampulü ömrünü bitirdikten sonra müzelerinde yer alması için talep etmektedir.[5] Ampulün uzun ömrü; düşük enerji yaymasıyla, neredeyse sürekli olarak yanmasıyla ve özel güç kaynağıyla ilişkilendirilmektedir.[11]

Tanıtım[değiştir | kaynağı değiştir]

Ampul, 1972 yılında Guinness Dünya Rekorları Kitabı'nda, Fort Worth, Texas'taki başka bir ampulün yerine "en dayanıklı ışık" olarak listelenmiştir. Ampul, kitabın daha sonra yayımlanan 16 baskısında da listelenmiştir. 1988-2006 yılları arasında belirtilmeyen bir nedenden dolayı listelenmemiştir, 2007'den sonraysa tekrar listelenmeye başlanmıştır.[12]

Planlanan eskime temalarını işleyen 2010 yapımı Fransız-İspanyol belgeseli The Light Bulb Conspiracy, Centennial Light'ın üzerinde kapsamlı bir şekilde durmuştur.[13]

Ampul, çeşitli dergilerin ve gazetelerin makalelerinde yer aldı.[14] Ampul, NBC, ABC, Fox, CBS,[15] WB, CNN ve NPR dahil olmak üzere Amerika Birleşik Devletleri'ndeki birçok büyük haber kanalı[14] tarafından ziyaret edilmiş ve haberi yapılmıştır.[1] Ampul; Shelby, Ohio şehrinden[16] Alameda İlçe Denetleme Kurulundan,[17] California Eyalet Meclisi'nden,[18] California Eyalet Senatosu'ndan,[19] Kongre Üyesi Ellen Tauscher'dan,[20] Senatör Barbara Boxer'dan[21] ve Başkan George W. Bush'dan[22] uzun ömürlü olmasını tanıyan ve kutlayan mektuplar aldı. Ampul, MythBusters'ın 13 Aralık 2006'da yayımlanan bir bölümünde,[23][24] PBS belgeseli Livermore'da, 99% Invisible'ın bir bölümünde,[25] 17776 adlı web dizisinde[26][27] ve Warehouse 13'in birinci sezonunda yer alan "Regrets" adlı bölümünde yer almıştır.[28]

2012'de Fransız sanatçı Maxime Bondu, Centennial Light'ın el yapımı bir kopyasını yaptı ve onu, sürekli olarak yanmasını sağlayacak bir batarya sistemine bağladı.[29]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b "Century Light Bulb". National Public Radio. 10 Haziran 2001. 14 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2007. 
  2. ^ Longest burning light bulb, Guinness World Records, 6 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 24 Nisan 2020 .
  3. ^ "The Little Bulb That Could... and Does" (article), VIA, 3 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 27 Ocak 2007 .
  4. ^ a b Benca, Jeanine (6 Şubat 2011), "Tests shine light on the secret of the Livermore light bulb", Contra Costa Times, 18 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 24 Nisan 2020 
  5. ^ a b c d e f "Facts". Livermore: Centennial Light. 1 Ağustos 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2007. 
  6. ^ "Centennial bulb", USA Today, 2 Nisan 2003, 29 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 27 Ocak 2007 
  7. ^ Steve's Shelby Collection, Centennial Bulb, 31 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 20 Ocak 2007 .
  8. ^ a b Light Bulb May Be World's Oldest, Centennial Bulb, 13 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 14 Ekim 2009 .
  9. ^ Livermore timeline, Public Broadcasting Service, 9 Aralık 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 24 Nisan 2020 .
  10. ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2020. 
  11. ^ Light Bulb Methuselahs, Roadside America, 1 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 24 Nisan 2020 .
  12. ^ Guinness page, Centennial Bulb, 8 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 24 Nisan 2020 .
  13. ^ Documentary 12 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. by Cosima Dannoritzer, The Light Bulb Conspiracy, 2010. (Online 27 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.)
  14. ^ a b "Articles". Livermore: Centennial Light. 31 Temmuz 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2020. 
  15. ^ "Eternal Light Bulb". Vanderbilt Television News Archive. CBS Evening News. 23 Mart 1972. 17 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2020. 
  16. ^ "Proclamation: Livermore/Pleasanton California Centennial Light". City of Shelby. 6 Haziran 2001. 17 Ağustos 2001 tarihinde kaynağından (JPEG) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2007. 
  17. ^ "Resolution: Congratulations Livermore's Centennial Light, 1901–2001". Board of Supervisors, County of Alameda, State of California. 8 Haziran 2001. 17 Ağustos 2001 tarihinde kaynağından (JPEG) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2007. 
  18. ^ "Certificate of Recognition". California State Assembly. 17 Ağustos 2001 tarihinde kaynağından (JPEG) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2007. 
  19. ^ "Certificate of Recognition". State of California Senate. 8 Haziran 2001. 20 Şubat 2002 tarihinde kaynağından (JPEG) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2007. 
  20. ^ "Letter of congratulations". 8 Haziran 2001. 24 Temmuz 2002 tarihinde kaynağından (JPEG) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2007. 
  21. ^ "Letter of congratulations". 8 Haziran 2001. 17 Ağustos 2001 tarihinde kaynağından (JPEG) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2007. 
  22. ^ "Letter from the President". 1 Haziran 2001. 24 Temmuz 2002 tarihinde kaynağından (JPEG) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2007. 
  23. ^ "Mythbusters Interview". Livermore's Centennial Light. 3 Ocak 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2020. 
  24. ^ Mythbusters episode guide, Discovery Channel, 23 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 18 Aralık 2006 .
  25. ^ "99% Invisible Episode 144: There Is a Light That Never Goes Out". 17 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2020. 
  26. ^ "17776 Chapter 17: No no no no no no. (Video)". 12 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2020. 
  27. ^ "17776 Chapter 18: Livermore, California". 14 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2020. 
  28. ^ "Closed captions from Warehouse 13, Season 1, Ep. 9 Regrets, @00:04:21". 15 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2020. 
  29. ^ "The Bulb of Livermore – Maxime Bondu" (Fransızca). 15 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2019. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Centennial_Light&oldid=30300230" sayfasından alınmıştır