Buzul morfolojisi
 | Bu madde veya bölüm Buzul jeomorfolojisi adlı maddeye çok benzemektedir ve bu iki maddenin tek başlık altında birleştirilmesi önerilmektedir. Birleştirme işlemi yapıldıktan sonra sayfaya {{Geçmiş birleştir}} şablonunu ekleyiniz. |
Buzul Morfolojisi sıcaklık, yağış, topografya ve diğer benzer faktörlerden etkilenir. Buzul morfoloji iki ana kategoride toplanır ve bunu buz akış altında yatan kaya topoğrafya ile sınırlıdır.
Serbest[değiştir | kaynağı değiştir]
Buzul ve buz tabaka[değiştir | kaynağı değiştir]
Buzul ve buz tabakalar geniş topoğrafi alanları sahiptir, buzul ve buz tabakalar arasındaki temel özellikleri; buzul 50.000 kilometrekare daha az alanı, buz tabakalar ise 50.000 kilometrekareden daha fazla alan.[1]
Buzul kubbeler[değiştir | kaynağı değiştir]
Buz kubbeler daha yüksek irtifa kısımlar bölgesinde bulunmaktadır.
Buzul akışları[değiştir | kaynağı değiştir]
Buz akışları kanaldan hızla denize veya okyanusa akar ve buz raf oluşur. Buz dağlarının kopması ile buz ve deniz arasındaki kenarı buz parçalama gerçekleşir. Buz akışlarının yavaş hareket eden buzlardan sınırlandırmış.[2]
Kısıtlı[değiştir | kaynağı değiştir]
Buz alanı[değiştir | kaynağı değiştir]
Genellikle dağlık arazide geniş bir alanı kapsar. Altta yatan topografya özellikleri veya buz alanı da bu formu etkilemektedir. Zaman zaman Nunataks bacalarının sivriliğinden yüzeyi karıştırır. Buna örnek olarak Kuzey ve Güney Patagonya buz alanı, Şili ve Arjantin ile Kolombiya dağlarında bulunan kanada kayalıkları verebilir.
Son buzul dönem[değiştir | kaynağı değiştir]
Son buzul dönem glasyal buz tabaka kanalından geçen buz kütlelerdir, ana kaya ile iki tarafta kısıtlı olduğu için buz tabakanın içerisinde maruz kalır
Buzul vadisi[değiştir | kaynağı değiştir]
Buzul olarak adlandırılan oluşumların klasik bir biçimidir: Karın üzerine çıkan zirvenin hemen altında besleme havzası görevi yapan buzyalağı ve bir vadinin tüm genişliğini kaplayan ve ırmak şeklinde uzanan bir buzdili ile akarsuya dönüşen buzul cephesi.
Bir vadi buzulu bir veya daha fazla birikme bölgesinden oluşabilir. Komşu buzullarla birleşerek akan buz kütlesi daha da büyüyebilir. buzul vadi örnekler:
- İzlanda'da Vatnajökull buz takkesi,
- Kerguelen Adaları'nda Cook Buzulu (Fransa),
- Svalbard'da Austfonna Buzulu (Norveç).
Dağ eteği[değiştir | kaynağı değiştir]
Bir dağ sırasının eteğindeki düzlüğe ulaşan vadi buzulunun bir çeşididir. Birikme ve hareket bölgesi klasik yapıdadır ancak aşınma bölgesi ya parça parça yayılır ya da tek bir buzul parçası olarak düzlüğü kaplar. Buzul parçasının önünde bir sandur düzlüğü oluşabilir. Bu düzlükte drumlin (hörgüçlü kaya), esker, kama, kazan, eratik blok ve buzultaş gibi buzul oluşumlarına rastlanır. Dağ eteği buzullarına örnekler:
- Alaska'da Malaspina Buzulu,
- İzlanda'da Vatnajökull'un bazı buz dillerinin son kısmı.
Sirk buzullar[değiştir | kaynağı değiştir]
Bir buzyalağının tamamını kaplayan ve burada sabit duran buzul biçimidir. Aslında bir vadi buzulunun birikme bölgesidir. Bir birikme bölgesi, dar bir hareket bölgesi ve aşınma bölgesi bulunur Buzyalağı buzuluna örnekler:
- Fransa'da Arsine Buzulu
- Avusturya - Jochdohle'de Stubaier Buzulu.[3]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Introduction to Glaciers". National Park Service. 29 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2014.
- ^ McIntyre, N.F. (1985). "The Dynamics of Ice Sheet Outlets". Journal of Glaciology. Cilt 31. ss. p. 99-107. Bibcode:1985JGlac..31...99M.
- ^ "What types of glaciers are there? National Snow and Ice Data Center". 19 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2014.
