Buhara'nın bombalanması
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Nisan 2023) |
| Buxoroning bombalanishi: ' | |
| Sanatçı | Vyacheslav Okhunov |
|---|---|
| Yıl | 1987 |
| Tür | Triptik |
| Konum | Özbekistan Devlet Sanat Müzesi |
Buhara'nın Bombalanması, ressam Vyacheslav Okhunov tarafından 1987 yılında yapılmış bir triptiktir. Tablo ilk kez 2 Eylül 1988'de Londra'daki Ağa Han Vakfı'na ait "Zamon" galerisinde sergilenir. Bu eser Buhara'nın 1 Eylül 1920'de Türkistan Cephesi komutanı Frunze tarafından 1 Eylül 1920 tarihinde bombardıman edilerek Sovyetler ordusu tarafından işgal edilmesine ithaf edilmiştir.[1][2] Eleştirmenler, resmin duygusal olarak Arkady Plastov'un "Uçan Nazi" ve Pablo Picasso'nun "Guernica" tablosundan daha iyi olduğunu söylemiştir.[3]
Fotoğrafın tarihi ve Özbekistan'a dönüşü
[değiştir | kaynağı değiştir]Vyacheslav Okhunov tabloyu 1987'de yapmıştır. Vyacheslav Okhunov öğrencilik günlerinde "Voyna v peskax. Materiali po istorii grajdanskoy voyni" (Kumdaki savaş. İç Savaş Tarihi Üzerine Materyaller) eseri vasıtasıyla Buhara'nın bombalanması konusunda bilgi sahibi olmuştur.[4] Buharalı ünlü sanatçı Zelimkhan Saidjanov, Buhara'nın bombalanmasından sonra çekilen fotoğrafları arşivden bulup Okhunov'a göstermiştir. Tablonun sergilenmesinden sonra düzenlenen sanat konseyinde, sanatçı ciddi şekilde eleştirilip yanlış bilgi yaymakla suçlanınca, yaşlı bilim adamı Lazar Rempel Okhunov'un haklı olduğunu savunur ve Buhara'nın gerçekten de bombalandığını söyler.
Tablo önce Londra'da, sonraysa ABD'nin New York şehrindeki özel bir koleksiyonda saklanır. Tablonun Özbekistan'a getirilmesinde önemli iş yapanlardan biri de sivil toplum kuruluşu olan YUZUK'un başkanı Dilbar Gaffarova'dır.[4][5] Resimin Özbekistan'a getirilmesinden Özbekistan Cumhurbaşkanı'nın kızı Saida Mirziyoeva'nın katkısı olduğu söylenir.[6] 25 Mart 2023'te Taşkent'e getirilen tablo, Vyaçeslav Okhunov'un 1984 yılında yaptığı Çolpon portresi ile birlikte Özbekistan Devlet Sanat Müzesi'ne teslim edilir.[7] Ancak bilinmeyen bir nedenle Buhara bombalamasının gösterilmesine izin verilmez. Sanatçı Vyacheslav Okhunov, müze başkanı Vasila Fayziyeva tarafından müzenin sergi salonuna tablonun asılmasına izin verilmediğini özel röportajında anlatmıştır.[4][8] Tablonun Özbekistan'a getirilmesinde Dışişleri Bakanlığı, Frankfurt'taki Özbekistan Başkonsolosluğu, Özbekistan Kültürel Miras Ajansı, Sanat ve Kültür Fonu ve Özbekistan Havayolları Şirketi katkıda bulunmuştur.[6]
YUZUK teşkilatı başkanı Dilbar Ghafarova, bu durumla ilgili görüşlerini şu şekilde dile getirmiştir:
Tablonun son durağı Buhara'da açılacak olan Cedidler Müzesi olmalıdır. Sanat eseri bu müzeye dahil değildir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ ""Kichik qiyomat". Bundan 101 yil avval Buxoro amirligi vahshiyona tugatilgan edi". 5 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2023.
- ^ "Бухоро қандай бомбаланган эди ёки музей директори нега қочди?". 5 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2021.
- ^ Бобожон/Озодлик (1 Eylül 2020). "Buxoroning Rossiya "Qizil armiyasi" tomonidan ishg'ol etilgani 100 yilligi O'zbekistonda eslanmadi". Озодлик радиоси (Özbekçe). 5 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2023.
- ^ a b c Бобожон/Озодлик (31 Mart 2023). ""Бухоронинг бомбаланиши" ёки Путин сояси тушган кўргазма". Озодлик радиоси (Özbekçe). 5 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2023.
- ^ "Dilbar G'afforova: Rauf Parfiga haykalni uning muxlislari o'rnatdi". 5 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2023.
- ^ a b "Saidaning bombasi". 5 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2023.
- ^ "Rauf Parfi haykali Toshkentda". 5 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2023.
- ^ Рао/Ро (3 Nisan 2023). "Дар Тошканд ба намоиши "Бомбаборони Бухоро" иҷозат надоданд". Радиои Озодӣ (Tacikçe). 4 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2023.