Bitik Adam
| Der Untergeher | |
| Yazar | Thomas Bernhard |
|---|---|
| Çevirmen | Sezer Duru |
| Ülke | Avusturya |
| Dil | Almanca |
| Konu | Klasik müzik |
| Türler | Roman, monolog |
| Yayım | 1983; Türkçede 2000 |
| Yayımcı | Yapı Kredi Yayınları |
| Sayfa | 119 |
Bitik Adam (Almanca özgün adı: Der Untergeher), Avusturyalı yazar Thomas Bernhard'ın 1983 tarihli romanı. Roman, anlatıcının konservatuvarda tanıştığı Glenn Gould üzerinden kusursuzluk çabası üzerine yoğunlaşan bir monologdur. Bitik Adam, yazarın 1983-85 arasında yazdığı "Trilogie der Künste" (Sanat Üçlemesi) adlı serisinin müziği konu eden ilk romanıdır; bu romanların arkasından Odun Kesmek (tiyatro) ve Eski Ustalar (resim) gelmiştir.
Romanın konusu[değiştir | kaynağı değiştir]
Roman geçmişte yaşanan olaylar anlatılmaktadır. Kitabın üç ana karakteri anlatıcı; elli bir yaşında ölen Glenn Gould; ve Gould'dan kısa bir süre sonra intihar eden Wertheimer'dır. Roman bu üç karakter arasındaki ilişkiye dair hatıralar ve düşünceler üzerinden ilerler. Anlatıcı ve Wertheimer, 1953'te Salzburg'daki Mozarteum'da öğrenciyken Vladimir Horowitz'in verdiği bir piyano dersinde Kanadalı genç bir piyano virtüözüyle tanışırlar.
Romanın özeti[değiştir | kaynağı değiştir]
1953 yılında Salzburg kentindeki Mozarteum'da öğrenim gören anlatıcı ve arkadaşı Wertheimer, Goldberg Varyasyonları'nı kusursuz bir şekilde çalabilen Kanadalı bir piyano dehasıyla (Glenn Gould) tanıştıklarında bu kişinin dersi veren ünlü Vladimir Horowitz'ten daha iyi bir piyanist olduğunu, hatta anlatıcının romanın ilk cümlesinde dile getirdiği gibi "yüzyılın en önemli piyano virtüözü" olduğunu çok geçmeden fark ederler.
Gould ile yollarının kesişmesi bu iki kişinin hayatını sonraki otuz yıl boyunca derinden etkiler. Gould'un yeteneği ve dehası, iki meslektaşını intihar düşüncelerine sürükleyecek kadar güçlüdür; ikisi de bu kusursuzluğa erişemeyeceğini fark ederler. Anlatıcı müziği tamamen terk ederek felsefeyle ilgilenir ve ömrünün büyük bir kısmını Glenn Gould'a dair asla tamamlamadığı bir deneme yazmaya harcar. Aslında gelecek vadeden bir virtüöz olan Wertheimer da müziği bırakır. Davranışları giderek dengesizleşen Wertheimer tüm arkadaşlarını çevresinden uzaklaştırmaya, onu çok seven kız kardeşine despotluk etmeye başlar. Onu "bitik adam" olarak niteleyen ilk kişi Gould'dur. Kendisine yakıştırılan bu ismin doğruluğunu fark eden Wertheimer, gerçekle olan bağını yitirmeye başlar.[1]
Gerçek olaylara atıflar[değiştir | kaynağı değiştir]
Bernhard, Gould ile hiç tanışmamıştır; ancak Gould Salzburg'da iki konser vermiştir: 10 Ağustos 1958'de Dimitri Mitropoulos ile Bach'ın Re Minör Konçerto'sunu icra etmiş; 25 Ağustos 1959'da bir Sweelinck-Schönberg-Mozart-Bach resitali vermiştir. Gould, Salzburg'da Horowitz'den ders almamıştır. Aynı zamanda öldüğünde 51 yaşında değil, 50 yaşındadır; romanda betimlendiği gibi piyanosunun başında ölmemiştir.
Türkçe baskılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Thomas Bernhard, Bitik Adam, çev. Sezer Duru, Yapı Kredi Yayınları, 2000.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "ARCHIVED - Events - Further Research - The Glenn Gould Archive - Library and Archives Canada". www.collectionscanada.gc.ca. 22 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2022.
