Benefşe
| Benefşe Μονεμβασία | |
|---|---|
Monemvasya | |
 | |
| Ülke | Yunanistan |
| Bölge | Mora |
| Bölgesel birim | Lakonya |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 949.3 km² |
| Rakım | 15 m |
| Nüfus (2011) | |
| • Toplam | 21.942 |
| Alan kodu | 27320 |
Monemvasya (Yunanca: Μονεμβασία), Osmanlı döneminde Menevşiye/Benefşe/Menekşe,[1] Mora Yarımadası'nın Lakonya iline bağlı Monemvasia belediyesinde bir kasabadır. Kasaba Mora'nın doğusunda, kıyıya yakın bir noktadaki ada üzerinde yer almaktadır.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Avarlar ve sonrasında Slav akınlarına karşı 583 yılında İmparator Mauricius tarafından yaptırılan kale ile savunma surları içerisinde yerleşimden oluşmaktaydı. Daha sonra metropolitlik ve imparatorluğun batısında ileri karakol vazifesi görmesiyle önemi artmaya başladı. 1147'de Norman akınlarına karşı koyan kale, Dördüncü Haçlı Seferi sırasında Konstantinopolis'un Latin İmparatorluğu egemenliğine geçmesiyle Bizans ardıllarının batı bölgesinde kalan ender topraklarından biri oldu. Ancak üç yıllık bir kuşatma sonucunda 1248 yılında Franklar tarafından ele geçirildi.
1259 yılında Makedonya Bölgesindeki Pelagonia'da meydana gelen savaşta İznik İmparatorluğu Latin güçlerini yenilgiye uğratmış ve Ahaya Prensi William Villehourdin'de esir alınmıştır. 1261 yılında Latinler'in İstanbul'dan çıkarılması ve VIII. Mihail'in Bizans İmparatoru olarak taç giymesini takip eden süreçte esir tutulan Prens William Villehourdin'in fidyesi karşılığında 1262 yılında yeniden Bizans idaresine girdi. Bu tarihten itibaren Bizans'ın Ahaya Prensliği'ne ve Venedik ticaretine saldırıların izinli olarak yapıldığı korsanlık faaliyetlerine üs oldu. Şehrin piskoposluk makamının tüm Mora bölgesini idare edecek metropolitlik derecesine yükseltilmesi, vergi muafiyeti ve serbest ticaret hakkının tanınması ile önemi daha da artmaya başladı. Yerleşim 1292 yılında Aragon Krallığı'na bağlı kuvvetlerce yağmalandı. Bizans'ın 1453'te yıkılması sonrasında bir süre despotlar idaresinde kalan yerleşim, sonrasında burayı savunamayacağını düşünen Despot Thomas tarafından Papalık Devleti'ne satıldı. Ancak yaşayanların Papalık idaresinden memnun olmaması nedeniyle 1464'te yerleşim Venedik Cumhuriyeti'nin egemenliğine girdi. 1499-1503 Osmanlı-Venedik Savaşı sırasında Osmanlılar'a karşı başarıyla savunuldu ve yapılan barış antlaşmasıyla da Venedik idaresi devam etti. Kara bağlantısı Osmanlı topraklarında kalan yerleşim, 1499-1503 Osmanlı-Venedik Savaşı sonrasında ise Osmanlı idaresine bırakıldı.[2]
Osmanlı egemenliği dönemi kayıtlarında yerleşimden; Menekşe, Menefşe ya da Benefşe adlarıyla bahsedilmiştir.[1] 1540-1570 yılları arasında Mora sancağına bağlıyken, bu tarihten sonra Mistra sancağına bağlanmıştır. 1583 tarihli Osmanlı kaynaklarına göre yerleşimde tamamı Gayri Müslim 320 hane kaydedilmiştir. Daha sonraki yıllarda yerleşimde Müslüman nüfusta önemli artış yaşanmıştır. Osmanlı-Kutsal İttifak Savaşlarının devamında 12 Ağustos 1690 yılına gelindiğinde 300'ü silahlı olmak üzere 1200 Türk'ün teslim olmasıyla yeniden Venedik egemenliğine katmıştır.[3] 1715 yılındaki Mora Seferi ile Osmanlılar kasabayı yeniden topraklarına katılmıştır. Yunan İsyanı esnasında 1821 yılında Yunanlar tarafından ele geçirilmiş ve sonrasında yeni kurulan Yunanistan Krallığı'na bağlamıştır.
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Yerleşimin bulunduğu ada, 375 yılında meydana gelen deprem sonucu ana karadan ayrılmasıyla oluşmuştur. Eski yerleşim ve kale deniz seviyesinden 100 m kadar yükseklikte yer alan platoda yer almaktayken, günümüz yerleşimi adanın güneydoğusunda denizden 15 m yükseklikteki yamaçta kuruludur. Ayrıca adanın batısında küçük bir yerleşim bulunmaktadır.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Monemvasia the Gibraltar of Greece8 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Benefşe (Menekşe)". TDV İslâm Ansiklopedisi. 24 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Akyay, B., "EVLİYÂ ÇELEBİ SEYAHATNAMESİNE GÖRE BENEFŞE (MENEKŞE) ". Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi". Sayı: XI/2, Yıl: Kış 2011. URL:http://tdid.ege.edu.tr/files/B%C3%BClentAkyay.pdf 8 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Erişim: 2017-04-07
- ^ Setton, Kenneth Meyer (1991). "Venice, Austria, and the Turks in the Seventeenth Century" (İngilizce). Philadelphia: The American Philosophical Society. ISBN 0-87169-192-2.
