Bedřich Smetana
Bedřich Smetena | |
|---|---|
 Bedřich Smetena | |
| Doğum | 2 Mart 1824 Litonmyschl, Bohemya, Çekya |
| Ölüm | 12 Mayıs 1884 (60 yaşında) Prag |
| Diğer ad(lar)ı | Friedrich Smetana |
| Meslek | Müzisyen, Besteci, Piyanist, Orkestra şefi |
| İmza | |
 | |
Bedřich Smetena, (ya da Friedrich Smetana) (2 Mart 1824, Litonmyschl, Bohemya – ö. 12 Mayıs 1884, Prag) Çek müziğinin kurucusu kabul edilen piyanist, orkestra şefi, besteci. Müzik tarihindeki ilk milliyetçi bestecilerden birisidir.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]İlk müzik eğitimini kemancı olan babasından aldı. Prag’daki bir okula yazıldıysa da şehirdeki konserleri takip etmeyi ve arkadaşları için küçük eserler yazmayı tercih ettiğinden okulu ihmal etti ve babası onu Pilsen’deki başka bir okula yazdırmak zorunda kaldı. 1843’de Prag’a yerleşti ve geçimini öğretmenlik ile sağladı. Kont Leopold Thun’un evine yerleşerek bu aristokrat aileye müzik dersleri verdi ve kendisi de Josef Proksch’dan dersler aldı.
1847’deki konser piyanisti olma girişimi başarısız olunca Franz Liszt’in özendirmesiyle Prag’da bir müzik okulu açmaya karar verdi. Tahttan indirilen İmparator Ferdinand’a düzenli olarak çalarak ve özel ders vererek geçimini sağladı ve 1849’da Pilsen günlerinden bu yana tanıdığı piyanist Katerina Kolárová ile evlenebildi.
1854 ile 1856 arasındaki yıllarda Smetana bir dizi kişisel darbeye maruz kaldı. Temmuz 1854'te ikinci kızı Gabriela tüberküloz 'dan öldü. Bir yıl sonra, dört yaşında müzikal erken yaşama belirtileri gösteren en büyük kızı Bedřiška kızıl ateş yüzünden öldü.[1] Smetana, Piyano Üçlüsünü Sol minör olarak onun anısına bir övgü olarak yazdı; 3 Aralık 1855'te Prag'da icra edildi ve besteciye göre Liszt övse de eleştirmenler tarafından "sert bir şekilde" karşılandı.[2] Smetana'nın üzüntüleri devam etti; Bedřiška'nın ölümünden hemen sonra dördüncü kızı Kateřina doğdu ama o da Haziran 1856'da öldü. Bu sırada Smetana'nın karısı Kateřina'ya da tüberküloz teşhisi kondu.[1]
Smetena, 1856'da Göteborg'de piyano öğretmenliği yapma fırsatı bulunca İsveç'e gitti. İsveç'te, piyanist, öğretmen ve şef olarak başarılı bir kariyer yaptı ve Liszt'den etkilenerek senfonik şiirler yazdı. Eşinin sağlık sorunları nedeniyle 1859'da ülkesine dönmek için yola çıktı ancak eşi yolda, Dresden'de öldü. Göteburg'da iki yaz daha geçirdi ve bu arada Bettina Ferdinandová ile ikinci evliliğini yaptı.
Macaristan'ın Avusturya'yı yenmesinin ardından doğmaya başlayan Çek milliyetçiliğinde aktif bir rol oynamak için ülkesine geri dönen Smetena, başlangıçta Prag'da eskisinden daha başarılı olamayarak hayal kırıklığına uğradı. 1866'da ilk operası Brandenburglar Bohemya'da sahneleninceye kadar ülkesinde fazla ilgi görmedi. Bunu, ikinci operası Satılmış Nişanlı izledi, daha sonra Dalibor ve İki Dul operalarını yazdı. 1866-1874 arasında Çek Ulusal Operasını yönetti ve 42 opera daha besteledi. Libuše adlı operası 1881'de Prag Ulusal Tiyatrosu'nun açışında sahnelendi. Bu operadan sonra Vatanım başlıklı senfonik şiirler besteledi. 1876'da Hayatımdan isimli, yaşamını anlattığı yaylı çalgılar dörtlüsünü yazdı.
1870'ten sonra işitme yetisini kaybetmeye başlayan Smetena, buna rağmen beste yapmaya bir süre daha devam etti. Ruhsal çöküntü içinde nöbetler geçirmeye ve dengesizlik belirtileri göstermeye başlayınca Prag'da bir akıl hastanesine yatırıldı. 12 Mayıs 1884'te bu hastanede öldü.
Seçilmiş eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Operalar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Braniboři v Čechách (Bohemya'da Brandenburglu) (1862–1863, prömiyer 1866)
- Dalibor (1866–1867, prömiyer 1868)
- Prodaná nevěsta (Satılmış Nişanlı)) (1864–1866, prömiyer 1866)
- Libuše (1872, prömiyer 1881)
- Dvě vdovy (İki Dul) (1873–1874, prömiyer 1874)
- Hubička (Öpücük) (1875–1876, prömiyer 1876)
- Tajemství (Gizli) (1877–1878, prömiyer 1878)
- Čertova stěna (Şeytanın Duvarı) (1880, prömiyer 1882)
- Viola – Bitmemiş (1872–1884)
Senfonik eserler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Symphonie triomphale (1854)
- Švédské písně (İsveç şarkisi) - Richard III, senfonik şiir (1858)
- Le Camp de Wallenstein, senfonik şiir (1859)
- Hakon Jarl, (1861)
- Má Vlast (Vatanım), 6 bölum senfonik şiir (1879) Vltava (Moldau)
Oda müziği
[değiştir | kaynağı değiştir]- Piyano Trios op.15 piyano, keman ve viyolonsel,
- Kuartetler
- Yaylı çalgılar kuarteti No. 1 (De ma vie) (1876)
- Yaylı çalgılar kuarteti No. 2 (1883)
- Antik Zamanlar müziği (1884) Bitmemiş
Piyano müziği
[değiştir | kaynağı değiştir]- Sonate (1846)
- Polka Fa-diyez minör
- Polka La minör
- Polka Fa majör
- Polka Si-bemol majör
- Furiant
- Slepička
- Oves
- Medvěd
- Cibulička
- Dupak
- Hulán
- Obkročák
- Sousedská
- Skocna
- Souvenirs de Bohême en forme de Polka: op.12 No.2
- Souvenirs de Bohême en forme de Polka: op.13 No.1
- Souvenirs de Bohême en forme de Polka: op.13 No.2
- Polka poétique op.7 n°2
- Polka de salon op.7 n°1
- Rêves
- Am Seegestade, concert study op. 17
- Freundliche Landschaft (skizzen op.5 No.3)
- Macbeth und die Hexen
- Sehnsucht (Charactkterstrücke op. 1 No.4)
- Hirtenweise (Charakterstrücke op. 1 No.3)
- Lied (op. 2)
Değerlendirme
[değiştir | kaynağı değiştir]Smetena operaları ve senfonik şiirleri ile ülkesinin efsanelerini, tarihini, kahramanlarını orijinal bir müzik tarzı ile anlatmış ve ülkesinde ulusal kahraman olmuştur. Operaları içinde Satılmış Nişanlı bir başyapıt olarak kabul edilir. En çok bilinen ve sevilen eseri ise Bohemya'daki bir nehrin kaynağında doğuşundan denize dökülene kadarki öyküsünü anlattığı senfonik şiiri Moldau'dur (6 senfonik şiirden oluşan Vatanım'ın içinde yere alır). Smetana, Antonín Dvořák ve Leoš Janáček gibi sonraki kuşak Çek bestecileri için de ilham kaynağı olmuştur.
Dipnotlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- İngilizce Wikipedia "Bedřich_Smetana" maddesi 14 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) (Erişme:30.10.2010)
- IMSLP werbsitesi "Smetana,_Bedřich" maddesi 10 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.(İngilizce) (Erişme:30.10.2010)
