Bebr Mehmed Paşa
Bebr Mehmed Paşa (? – 1623), bostancıbaşı ve beylerbeyi görevlerinde bulunmuş Osmanlı devlet adamıdır.
Akademik yayınlarda lakabı; Bebr, Biber, Büber, Sofu, Pir olarak geçmektedir. Mehmed Paşa’nın Bosna’dan geldiği[1] ya da Arnavut kökenli[2] olduğu yönünde görüşler bulunmaktadır. Bostancılıktan yetişmiş ve bostancıbaşılığa kadar yükselmiştir.
Venedik balyosu da 1621 yılı görüşmelerinden yola çıkarak, bostancıbaşı görevindeki Bebr Mehmed’e, Padişah II. Osman nezdinde herkesten daha çok sevgi ve güven duyulduğunu belirtmiştir.[3] Tûğî Hüseyin Çelebi risalesinde; II. Osman döneminde bostancıbaşı olan Bebr Mehmed Paşa’nın, padişahı tebdil-i kıyafet (tanınmamak için kıyafet değiştirmek) dışarıya çıkarttığı, baskınlar düzenleyerek meyhaneler ve benzeri yerlere gitmesi yasak olan yeniçeri ve sipahilerden burada bulunanların tutuklanmasına ve çeşitli cezalar almasına sebep olduğu yazılmıştır. Bununla birlikte yeniçeri isyanında öldürülmemesinin sebebi olarak da, baskınlarda yakalanan çoğu sipahi ve yeniçeriyi padişahın cezalandırma talimatına rağmen gizlice affetmesi olarak ifade edilmiştir.[4] İsyanda yeniçerilerin I. Mustafa’ya biat etmesi üzerine 19/20 Mayıs 1622’de II. Osman, yeni sadrazam Ohrili Hüseyin Paşa ve Bebr Mehmed’i alarak Ağa Kapısına gitmiş, yeniçeri ağasının gayretlerine rağmen II. Osman yeniçeriler tarafından tutuklanmış, yeniçeri ağası ile sadrazam Hüseyin Paşa öldürülmüş ise de Bebr Mehmed serbest bırakılmıştır.[5]
Mehmed Paşa; 5 Mart 1622'de Mısır beylerbeyi olmuş, aynı yılın 16 Temmuz'unda da bu görevinden alınmıştır. 1623 yılı Eylül ayı başında Şam beylerbeyi olarak görülmektedir.[1] 1623 yılı Eylül ayı sonuna doğru Budin beylerbeyi olmuştur.[2] Ancak bu görevi de kısa sürmüş, Sadrazam Kemankeş Kara Ali Paşa tarafından yerinde gözü olduğu gerekçesiyle 5 Ekim 1623’de kafası kesilmek suretiyle idam edilmiştir.[1][6]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c Gévay, Antal (1841). A' budai pasák. 24 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2015.
- ^ a b Kılıç, Orhan (2019). "Budin ve Tımışvar Eyaletlerinin Paşaları: Karşılaştırmalı Bir Analiz". OTAM, 49. DergiPark. s. 211. 15 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2022.
- ^ Çiçek, Fikri (2014). "An examination of daily politics and factionalism at the Ottoman imperial court in relation to the regicide of Osman II (r.1618-22)" (PDF). Istanbul Sehir University Repository-Yüksek Lisans Tezi. acikbilim.yok.gov.tr. ss. 34-36. 27 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Nisan 2023.
- ^ Yaşaroğlu, Hasan (2013). "Osmanlı'da Bir Darbe ve Tahlili: Genç Osman Örneği" (PDF). Turkish Studies. 8 (7). www.arastirmax.com/. ss. 705-732. 10 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Nisan 2023.
- ^ Buttanrı, Müzeyyen (2009). "Yeni Türk Edebiyatı-Tarih İlişkisi Bağlamında Türk Tiyatro Eserlerinde Genç Osman Vak'ası". Turkish Studies. 4 (1-2). www.turkishstudies.net. ss. 1765-1806. doi:10.7827/TurkishStudies.600. 11 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2023.
- ^ Gül, İsmail (2006). "Osmanlı Devleti'nde Sultan IV. Murad Dönemi Yeniçeri İsyanları (1623–1640)" (PDF). T.C. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü-Yüksek Lisans Tezi. acikerisim.sakarya.edu.tr. s. 21. 27 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Nisan 2023.