Batyar
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Mart 2023) |
Batyarlık veya Batyar (ukr. batyar pol. baciar ) - XIX'in ortasından XX yüzyılın ortasına kadar var olan Lviv alt kültürü.[1]
Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]
Alt kültürün adı, "haydut", "maceracı" anlamına gelen Betyar (Macarca: betyár) kelimesinden gelir ve İran dillerinden gelir.[2] Lviv, 19. yüzyılda Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun bir parçası olduğu için, şehirlerinin bir kısmı Macar nüfusuna sahipti ve terimi ana dillerinden yerel lehçeye getirdiler.[3] Ian Lyam'a göre terim, "düzensiz yaşayan, ihmalkâr, kirli, sarhoş, hor görülen bir kişi" anlamında tanımlanmıştır.[4] Lviv'de batyar, riskli şakalar yapabilen cesur bir adam olarak tanımlanırdı. Batyarların çoğu, tavernalarda ve bahçelerde toplanan banliyö yerleşim yerlerinin (özellikle Lychakov ve Podzamche) sakinleriydi.[1]
Batyarlar, bazıları hala Lviv'de kullanılan Lehçe, Ukraynaca, Almanca ve İbranice kelimelerin karışımı olan özel bir argo kullandılar. 1933'te, sunucuları Tonko ve Szczepcho ile birlikte Lviv'de "Mutlu Lviv Dalgası" radyo programı yayınlandı ve bu, batyar alt kültürünü Polonya'nın diğer bölgelerinde daha da popüler hale getirdi.[1] Batyarizm, Lviv Polonya batyar folklorunun kanıtladığı gibi, esas olarak Polonyalılar arasında yaygındı.[5] Doğu Polonya'nın 1939'da Sovyetler Birliği tarafından işgalinden sonra ve yine 1945'te Ukrayna SSC'nin bir parçası olarak Sovyetler Birliği'ne dahil edildiğinde geriledi. Sovyet yetkililer, Polonyalıların çoğunu sınır dışı etti ve yerel Polonya kültürünü baskı altına aldı.[6]
Kültürel etki[değiştir | kaynağı değiştir]
Müziği besteci Henrik Vars'a, sözleri Emanuel Schlechter'e ait olan " Only in Lviv " şarkısı Batyarların marşı olarak kabul edildi.[1]
Lviv Kent Konseyi'nin 1 Mayıs 2008 tarihli kararına göre kentte her yıl Batyar Günü kutlanıyor.[7] Lviv'de Batyar Günü, bir Sovyet tatili olan 1 Mayıs Uluslararası İşçi Bayramı'nın yerini aldı.[8]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d "День Батяра у Львові стане щорічним". BBC Ukrainian (Ukraynaca). 1 Mayıs 2008. 1 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2021.
- ^ „mint a kulonbozo arnyalata „tarsas-csavargo” kifejezesek” (tłum. Lehçe: są to wszystko odcienie/barwy tego samego słowa): harnaś, batjar, kuruc, portasz, ferens, martahus, hajduk, tołhaj, opryszek, pandur [w:] Magyar nyelvőr. Magyar Tudományos Akadémia. 1954. t. 78. s. 229.
- ^ "Betyár". Encyclopedia Britannica (İngilizce). 23 Ekim 2006. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2021.
- ^ Chłędowski Kazimierz. Pamiętniki. Galicja (1843–1880). Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, Wrocław 2006. 83-04-04877-9. s. 304.
- ^ "Національна мозаїчність Львова". ZAXID.NET (Ukraynaca). 1 Şubat 2008. 14 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2021.
- ^ "Creative Marketing". dikart.com.ua. 7 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2023.
- ^ "Вместо Дня солидарности трудящихся во Львове отметят День батяра". Корреспондент.net (Rusça). 10 Nisan 2008. 1 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2021.
- ^ "Batiar Day celebrated in Lviv (by Channel 5 on May 1, 2009)". 27 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Witold Szolginia, Batiar ve balağı 1 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.(Lehçe) )
- "Pan Yurko mikroskobu" altından Homo leopolensis denemesi(Ukraynaca) )
- Encyclopædia Britannica'ya göre Betyar'ın Tanımı 2 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.(İngilizce) )
- "UkrInform" tarafından Batiar Günü raporu(Ukraynaca) )
- Lwow'un "knajpa" fenomeni(Lehçe) )
- Agencja Artystyczna'dan Biesiady i Combry (Ta-joj, Europo! - Biesiada Lwowska) (Lehçe) )
- Ukraynalı Lviv'in Batiarları 25 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.(Ukraynaca) )