Basel Karnavalı
| Basel Karnavalı Basler Fasnacht | |
|---|---|
 | |
| Türü | Karnaval |
| Sıklığı | Yıllık |
| Konum(lar) | Basel, İsviçre |
Basel Karnavalı (Almanca: Basler Fasnacht ) İsviçre'deki en büyük karnavaldır ve dünyadaki ana Protestan karnavalıdır.[1] Basler Fasnacht her yıl Şubat ve Mart ayları arasında Basel'de gerçekleşir. Avrupa'nın en iyi elli yerel festivalinden biri olarak listelenmiştir.[2]
Basel Karnavalı, 2017 yılından bu yana UNESCO'nun somut olmayan kültürel mirasına dahildir.[3]
Genel Bakış[değiştir | kaynağı değiştir]
| Basel Carnival | |
|---|---|
| Ülke | İsviçre |
| Alan | Sosyal uygulamalar, ritüeller ve bayram etkinlikleri |
| Kaynak | 01262 |
| Bölge | Avrupa ve Kuzey Amerika |
Basel Karnavalı, "Morgestraich" olarak adlandırılan etkinlikle Kül Çarşambası gününden sonraki Pazartesi günü saat tam 4:00'te başlar. Karnaval tam 72 saat sürer ve bu nedenle Perşembe sabahı saat 4.00'te sona erer. Bu süre zarfında Fasnächtler (katılımcılar) sokaklarda ve restoranlarda serbestçe dolaşarak Basel'in merkezindeki eski şehre hakim olurlar. Basler Fasnacht'a genellikle die drey scheenschte Dääg ("en güzel üç gün") adı verilir.
Ren nehrinin diğer şehirlerinde (Köln, Mainz ve Düsseldorf gibi) düzenlenen Karnaval kutlamalarının aksine, Basel Karnavalı, katılımcılar ile sokaklarda sıralanan seyirciler arasında açık ve iyi korunmuş bir ayrıma sahiptir.
Ayrıca 19. yüzyıldan bu yana Basler Fasnacht etkinliği güncel yerel ve küresel olaylara hicivli yorumlar sağlamaktadır.[1]
Fasnacht'ın Bileşenleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Kostümler[değiştir | kaynağı değiştir]
Yaklaşık 18.000 aktif Fasnächtler, aralarında Larve olarak bilinen bir maskenin de bulunduğu çok çeşitli kostümlergiyiyor. Katılımcılar tamamen gizlenir ve geçit sırasında gizli olarak kalmalıdır; maskenin çıkarılmasıyla kendini tanımlamak, resmi geçit araları dışında uygun görülmez ve protokol ihlali olarak kabul edilir. Çeşitli Kliklerin üyeleri, Morgestreich ve Fasnacht Salı günleri dışında, belirli bir temaya uyan kostümler giyerler. Kostümler ve maskeler genellikle politikacılar dahil ünlü kişileri, hatta çizgi roman karakterlerini veya hayvanları temsil eder. Daha geleneksel maskeler, Napolyon askerlerini, soytarıları (Harlekin ), ünlü Waggis'i (Alsas köylülerinin abartılı bir karikatürünü tasvir eden soytarılar) ve üst sınıftan yaşlı bir kadın olan Alti Dante'nin (yaşlı kadın) figürünü anımsatır.
Kortej[değiştir | kaynağı değiştir]
Pazartesi ve Çarşamba öğleden sonra gerçekleştirilen geçit törenlerine Cortège adı verilir ve tanımlanmış iki halka rotası takip edilir: iç halka saat yönünde, dış halka ise saat yönünün tersine çalışır. İki rota, rota haritasındaki renk temsillerinden dolayı bazen mavi ve kırmızı rota olarak da anılır.[4] Geçit törenine katılan Fasnächtler genellikle kalabalığa konfeti atar ve seyircilere şeker ve diğer ikramları dağıtır.
Sujet[değiştir | kaynağı değiştir]
Grupların çoğu Fasnacht için bir Sujet (Fransızca: Tema ) seçer. Bu Konular genellikle son olaylarla ilgilidir ve oldukça hicivlidir. Bu Sujetler, Morgenstreich sırasında fenerlerin üzerinde ve kortej sırasında Klik üyelerinin giydiği kostümlerde görülebilir. Çoğu Klik ayrıca Zeedel'i (ironik ayetler içeren el ilanları) dağıtır.
Räppli (Konfeti)[değiştir | kaynağı değiştir]
Basel Almancası lehçesinde konfetilere Räppli adı verilir. Bazı yerel tarihçilere göre konfeti atmak Basel'den gelen ve daha sonra dünyanın geri kalanına yayılan tipik bir gelenek. Bu teoriyi destekleyen bir kanıt olmasa da Basler Fasnacht'ta kullanılan konfeti miktarı diğer karnavallara göre oldukça fazla.
Başlangıçta, konfeti (İngiliz şekerlemesine benzer bir İtalyan adı) olarak bilinen küçük şeker topları şeklindeki tatlılar, geçit töreni sırasında kalabalığa dağıtılır veya atılırdı. 19. yüzyılda bu uygulamanın yasaklanmasının ardından, yerine küçük kağıt parçaları kullanılmaya başlandı. 20. yüzyılın ikinci yarısında yasaklanana kadar konfeti yerine saman kullanmak da yaygındı, bazı şehir ve bölgelerde hala bazen buğday samanı atılıyor.
Basel'de yalnızca tek renkli Räppli ( konfeti) satın alınılabilir. Räppli mümkün olan tüm renklerde mevcuttur, ancak asla karıştırılmaz. Bu, bölgesel konfeti üreticileri tarafından bir zamanlar yaygın olan "kullanılmış" konfetilerin yeniden satılması uygulamasını önlemek için karar verilmişti. Karışık konfeti atmak çok kötü bir biçim olarak görülüyor, çünkü sokaktan toplanmış olabilir ki bu açıkça hijyenik olmayan bir uygulamadır.
Seyirciler için, konfeti atan Waggis'in arkadan saldırıya uğrama tehlikesi her zaman mevcut, özellikle de Blaggeddeolarak bilinen (Fransız ve İngiliz dinleyiciler için plaket'e benzeyen) bir Karnaval rozeti takmıyorlarsa. Maskeli ve/veya kostümlü katılımcıların konfeti saldırılarına maruz kalmaması yazılı olmayan bir yasadır.
Akşam olduğunda Cortège'in yolları ayak bileklerine kadar konfeti ile kaplanmaktadır. Buna rağmen, Basel'in temizlik departmanı bu karışıklığı gece boyunca iki saat içinde temizlemeyi başarıyor, dolayısıyla ertesi sabah, önceki gün yaşanan olaylara dair çok az kanıt kalıyor.
Gruplar[değiştir | kaynağı değiştir]
Basel Karnavalı'nda beş büyük katılımcı grubu var.
Klikler[değiştir | kaynağı değiştir]
En eski formasyonlardan biri olan Klikler, eski şehir boyunca pikolo ve basler davulu çalarak geçerler. Bir Klik genellikle bir Vortrab (ön kısım), Pfeifer (flütçüler), Tambourmajor (davul şefi) ve Tambouren (davulcular) içerir. Cortège dışında, Klikler sabit rotaları takip etmezler, bu nedenle farklı Klikler'in yollarının kesişmesi çok yaygındır. Bu durumda, bir Klik durur ve diğer Klik'in geçmesine izin verir. Diğer yandan, seyirciler, Vortrab tarafından nazikçe rotadan yönlendirilirler.
Gugge (pirinç bant)[değiştir | kaynağı değiştir]
Guggenmusik çalan bandolar, Karnaval sırasında mevcut olan başka bir oluşumdur. Guggemusik grupları Morgestreich'e katılmasa da Pazartesi günü Cortège'den başlayarak Fasnacht boyunca yürüyüp çalarlar ve Salı gecesi Guggekoncerts'teçeşitli yerlerde performans sergilerler.
Schnitzelbank şarkıcıları[değiştir | kaynağı değiştir]
Schnitzelbank şarkıcısı, Basel'den veya dünyanın çeşitli yerlerinden güncel olaylar hakkında hicivli mısralar söyleyen bir ozandır. Mısralar İsviçre Almancası'nda söylenir ve şarkıcı mevcut mısrayı göstermek için Helge (resimler) kullanır. Benzer mısralar, farklı Cliques tarafından Zeedel adı verilen broşürlerde de dağıtılır.[5] Şarkıcılar Pazartesi ve Çarşamba geceleri düzenli olarak restoranlarda ve barlarda, Salı günü ise kliklerde (yerel Klik toplantı salonları) görünürler.
Standlar[değiştir | kaynağı değiştir]
Kortej sırasında süslü römorklara sahip çok sayıda kamyon veya traktör var. Bu büyük römorklarda (Waage ) genellikle Waggiler kalabalığa (veya kalabalığa) portakal, şeker, çiçek veya diğer ikramları fırlatır. Waggis ayrıca çevredekilere bol miktarda konfeti yağdırır. Waggiler, uzak geçmişte ürünlerini satmak için düzenli olarak Basel pazarlarına giden Alsaslıçiftçilerin sevgi dolu bir taklididir. Bazı kamyonlar Pazartesi gecesinden Çarşamba sabahına kadar Kasernenareal'de sergileniyor.
Waage'a benzer olarak, sadece 2-4 kişinin atıştırmalıklar dağıttığı daha küçük araçlar (Chaise / Schäse) bulunur. Araçlardaki çoğu insan genellikle Waggis'ten daha az kaba olup, yaşlı kadın kıyafetleri giyer ve Alti Tante olarak anılır. Bu onlara neredeyse kraliyet hissi verir.
Schyssdräggziigli[değiştir | kaynağı değiştir]
Klik olmayan pek çok kişi ve Schyssdräggziigli olarak bilinen küçük gruplar da sokaklarda dolaşıyor. Klikler gibi pikolo ve davulla müzik çalıyorlar.
Fasnacht sırasındaki olaylar[değiştir | kaynağı değiştir]
Morgestraich[değiştir | kaynağı değiştir]
Pazartesi sabahı Morgestraich (Basel ağzında, Yüksek Almancada Morgenstreich) Basel Karnavalı'nın başlangıcını işaret eder. Saat tam 4'te Basel'in eski şehrindeki tüm ışıklar söndürülür ve Industrielle Werke Basel (Basel'in kamu hizmeti kuruluşu) sokak lambalarını kapatır. Geriye kalan tek ışık, Kliklerin fenerlerinden gelir. İki ana türde fener vardır: büyük Zugslaterne (geçit fenerleri), Kliklerin önünde tekerlekli veya 2 ila 4 kişi tarafından taşınan; ve her katılımcının taktığı baş fenerleri Kopflaterne. Bazı Kliklerin standart Kopflaternen'i vardır, ancak geleneksel olarak Morgestraich sırasında Klik üyeleri standart kostümler giymezler. Bu çeşitli kıyafetlenmeye "Charivari" denir.
"Morgestraich, vorwärts marsch!" ("Morgestraich, ileri marş!") Davul majörlerinden, tüm Klikler yürümeye ve enstrümanlarıyla aynı marş olan "Morgestraich"i çalmaya başlarlar. Morgestraich sırasında hiçbir Guggenmusik çalınmaz.
4'ten itibaren Pazartesi sabahı, eski şehirdeki birçok restoran ve bar kapılarını açıyor ve sonraki 72 saat boyunca açık kalıyor. Burada un çorbası, Zwiebelkuchen ve Käsewähe (kiş benzeri bir fırın yemeği) gibi geleneksel Basler karnavalı spesiyalitelerinin tadına bakmak mümkündür.
Gugge konserleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Salı akşamı, Marktplatz, Barfüsserplatz ve Claraplatz çevresinde bulunan alanlar, Guggemusik grupları tarafından düzenlenen Guggekonzert'lere adanmıştır. Gruplar, özel olarak yapılmış sahnelerde sırayla büyük kalabalıklara çalmak için gösteri yaparlar. Marktplatz'taki ana Guggekonzert binlerce izleyici çeker ve yerel TV kanalı Telebasel tarafından canlı olarak yayınlanır. Geleneksel Clique'ler, pikolo ve Basler davulları çalarak yürüyen gruplar, yan sokaklara geri çekilirler. Guggemusik grupları şehir merkezinden geçer, sonra dört ila beş şarkı çalmak için durur ve devam ederler. Bazı Guggemusik grupları, konukları serenat etmek için kafeler ve restoranlara davet edilirler.
Çocuklar ve Aile Fasnacht[değiştir | kaynağı değiştir]
Çocuklar ve Aile Fasnachtı Salı günüdür. Bu gün, şehirde birçok geçit var, ancak bu sefer, katılanlar Klikler değil, çocuklarıyla birlikte ailelerdir. İnsanlar farklı Kliklerden geliyorsa, karışık kostüm ve maskelerle gruplar görmek yaygındır.
Çocukların, özellikle de küçüklerin geleneksel ağır maskeleri takması beklenmiyor.
Fener Sergisi[değiştir | kaynağı değiştir]
Tüm fenerler Pazartesi akşamından Çarşamba sabahına kadar Münsterplatz'da (Basel Münster'in önündeki meydan) sergileniyor ve akşamları yakılıyor. Fener sergisi dünyanın en büyük açık hava sanat sergisi olarak anılıyor.
Fasnacht çevresindeki olaylar[değiştir | kaynağı değiştir]
Fasnacht'ın öncesinde ve sonrasında meydana gelen birçok olay var. Bu tam bir liste değil, daha büyük veya daha önemli olayların bir özetidir.
Fasnacht öncesi etkinlikler[değiştir | kaynağı değiştir]
Fasnacht başlamadan önce çeşitli etkinlikler (Vorfasnachtsveranstaltungen) gerçekleşir. Bunlardan bazıları, Fasnacht konusuyla deneyler yapmak için kullanılır, örneğin Fasnachts-Müzikalleri veya geleneksel Fasnacht enstrümanları ile "klasik" enstrümanların kesişimlerini içeren konserler. Bu etkinliklerin çoğu ayrıca Schnitzelbank'ları veya diğer hicivsel unsurları da içerir.
Vorfasnachtsveranstaltungen olarak adlandırılanlardan bazıları şunlardır:
- Mimösli, Häbsetheater'da
- Offizielles Preistrommeln und -pfeifen (davulcular ve flütçülerin resmi yarışması)
- Pfyfferli Fauteuil Tiyatrosu'nda
- Volkshaus'taki Charivari
- Rheinpark'ta Räppli-Serenade (2005'ten beri iptal edildi)
- Restoran Atlantis'teki Stubete
- Basel Tiyatrosu'nda Kinder-Charivari
- Monstre -Trommelkonzert (aka Drummeli), eskiden Messe Basel'de, 2011 itibarıyla Basel Müzikal Tiyatrosu'nda
- Fasnachtsbändeli (çocuklar ve aileler için), Arlecchino Tiyatrosu
- Badischer Bahnhof'taki Helmut Förnbacher Tiyatro Topluluğu'nda S Alay
- Zofingia Basel öğrenci topluluğu tarafından 125 yılı aşkın süredir düzenlenen en eski fasnacht öncesi etkinliği olan Basel Kongre Merkezi'ndeki Zofingerconzärtli .[6]
Fener Boruları[değiştir | kaynağı değiştir]
Fener boruları (Ladärne yynepfyffe), Fasnacht'tan önceki Pazar akşamı gerçekleşir. Fenerler, çoğu hala kendi atölyelerinden teslim alındıkları şekilde sarılı olarak, şehir merkezindeki geçidin başladığı yere getirilir. Onların varışı, henüz kostüm veya maskeleri olmayan boru çalanlar eşliğinde gerçekleşir, davulcular ise davullarını evde bırakırlar.
Fener veda[değiştir | kaynağı değiştir]
Fenerle veda töreni (Ladärne Verabschiide ), Fasnacht'ın son akşamında, normalde saat 4:00'te başlayarak Klikler tarafından gerçekleştirilir. Perşembe günleri daha erken başlayabilmektedir. Her Kliğin veda için özel bir ritüeli vardır; bunların çoğu, fenerleriyle bir daire oluşturmayı ve belirli bir müzik bestesini söylemeyi içerir. Popüler besteler Wettsteinmarsch, Tagwacht, Retraite, Basler Marsch ve "le Lancier"dir. Bu ilahiler sırasında fenerler yavaş yavaş söndürülür.
Kehrausball[değiştir | kaynağı değiştir]
Fasnacht'tan sonraki Cumartesi günü, Kehrausball (veya yerel lehçede Kehruss ) olarak bilinen birçok maskeli balo vardır. Pek çok Kliğin, klik mahzenlerinde kendi maskeli baloları vardır.
Pazar günleri yürüyüşleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Fasnacht'ı doğrudan takip eden üç Pazar gününden herhangi birinde ( Bummelsonntage veya "Pazar günleri gezmek" olarak bilinir), tüm Klikler ve Guggenmusik grupları Fasnacht'ın son perdesine katılır. Seçtikleri gün (gruba bağlı olarak 1., 2. veya 3. Bummelsonntag) boyunca gruplar, genellikle bir restoran ziyaretini içeren Basel dışında bir yerde küçük bir geziye çıkarlar. Akşamın ilerleyen saatlerinde gruplar normal sokak kıyafetleriyle (kostüm veya maske olmadan) Basel'e dönüyor ve şehrin içinde, özellikle de şehrin ana caddesi Freie Strasse boyunca son bir kez geçit töreni yapıyor.
Organizasyon[değiştir | kaynağı değiştir]
1901'den bu yana Fasnacht'ın organizasyonu, Fasnacht ile ilgili tüm soru ve endişelerin resmi irtibat noktası olarak hareket eden Fasnachts-Comité tarafından düzenlenmektedir. Comité ayrıca Fasnacht rozetlerini (Blaggedde ) da dağıtır. Bunlar dört versiyonda satılır ve fiyatı 9 ila 100 İsviçre frangı arasında değişir ve gelirler Fasnacht gruplarına gidiyor. Grupların kendilerini finanse etmeye devam edebilmeleri için ziyaretçilerin rozet satın alması zorunlu olmamakla birlikte talep edilmektedir. Şöyle bir söz vardır: "Rozeti olmayan, Fasnacht'a zarar verir."
Rakamlarla Fasnacht[değiştir | kaynağı değiştir]
2004 yılında Fasnachts-Komite'ye 480'den fazla birim kaydedildi: 141 Klik, organizasyon ve grup, 141 platform ve antrenör, 61 Gugge müzik grubu, 86 boru ve davul grubu ve 55 bireysel maske ve küçük grup. Toplamda, düzenli gruplarda yer alan 12.000'den fazla Fasnächtler vardı. Ayrıca, yaklaşık 6.000 "vahşi" Fasnächtler (Schyssdräggzygli) vardı. Toplamda, 185 geçit feneri taşındı veya mobil çerçeveler üzerinde itildi.
Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]
Diğer birçok karnaval geleneğine benzer şekilde, Basel karnavalının kökleri Kelt ve Germen geleneklerine, özellikle atalara saygı, kışı sonlandırmak ve doğurganlık ritüelleriyle ilgili uygulamalara dayanır.[1]
Basler Fasnacht'ın spesifik tarihi, karnavalla ilgili tüm belgelerin 1356'daki yıkıcı depremde yok olması nedeniyle bilinmemektedir. Basel Karnavalı ile ilgili günümüze ulaşan en eski belge 1376 yılına kadar uzanmaktadır.[1]
Reformasyon döneminde bazı kutlamalar kısıtlandı, hatta zaman zaman yasaklandı. Buna karşılık, Basel karnavalı yavaş yavaş otoriter baskıya karşı bir direniş biçimine dönüştü. Ek olarak, geçit töreninin temaları, belirgin bir şekilde hicivsel bir doğa benimseyerek siyasi konulara doğru kaydı.[1]
Karnavalın Basel'de neden İsviçre veya Almanya'daki diğer yerlere göre bir hafta daha geç başladığı hala belirsizliğini koruyor.[1]
Yaygın açıklama, 1520'deki Reformasyondan sonra Basel'in Fasnacht'ı kutlamaya devam ederken diğer bölgelerin resmi olarak durmasıdır. Fasnacht'ın Katolik geleneklerinden farklı olarak 1529'dan itibaren bir hafta sonraya planlandığı söyleniyor. Bu döneme ait bu teoriyi destekleyen hiçbir belge yoktur ve 1529 tarihli kararlardan 200 yıl sonrasına kadar alıntı yapılmamıştır.
Tarihçiler, Katolik karnaval tarihinin 1091'de Benevent Konseyi'nde altı gün önce yeniden planlandığını, çünkü Pazar günlerinin Paskalya'dan önceki 40 günlük oruç döneminin dışında tutulduğunu ve Kül Çarşambasının Lent'in ilk günü olduğunu belirtiyorlar. O zamandan 16. yüzyıla kadar iki karnaval tarihi mevcuttu. Kül Çarşambası'nda sona eren ilki, Herren- veya Pfaffenfasnacht (lortların veya rahiplerin karnavalı) olarak biliniyordu ve toplumun üst kademelerinin üyeleri tarafından gözlemlendi. İkincisi, bir hafta sonra, eski zamanlarda Bauernfasnacht (çiftçi karnavalı) olarak biliniyordu. Daha sonra Basel'de yalnızca bu ikinci karnaval kutlandı.
Bugün Basel Karnavalı'nın "dünyadaki tek Protestan karnavalı" olduğu söyleniyor.
UNESCO, 2017 yılında Basel Karnavalını Somut Olmayan Kültürel Miras listesine ekledi.[7]
Dikkate değer olaylar[değiştir | kaynağı değiştir]
2002 yılında Industrielle Werke Basel (IWB ) sokak ışıklarını çok erken saat 3:59 kapattı. Yine de Fasnacht Perşembe günü saat 4:00'e kadar devam etti. Bu nedenle 2002 Fasnacht'ı normalden bir dakika daha uzun sürdü.
Morgestraich 2006'dan önceki gece yaklaşık birkaç saat içinde düşen 50 santimetre kar, Basel şehrinin iç kısımlarını kapattı. Şehri kardan kurtarmak ve Fasnacht'ın gerçekleşmesini sağlamak büyük çaba gerektirdi. Daha önce hiçbir Fasnacht bu kadar karla, özellikle de yeni yağan karla kutlanmamıştı. Bu 50 cm kar, Basel'de şimdiye kadar kaydedilen en yüksek üçüncü kar seviyesi ve şehirde 24 saat içinde düşen en yüksek taze kar seviyesi oldu.[8]
2020 ve 2021'de karnaval, COVID-19 salgını nedeniyle iptal edildi. 2022 yılında karnaval sınırlı bir biçimde yeniden gerçekleşti.[9]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e f "This is Basel: The history of the Carnival in Basel". Basel.com. 15 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2024.
- ^ The 50 best festivities of Europe Webarşiv şablonunda hata:
|url=value. Boş.. - ^ "Iintangible cultural heritage: Basel Carnival". UNESCO. 7 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2021.
- ^ Route map of the Cortège Webarşiv şablonunda hata:
|url=value. Boş.. - ^ "Archiv · Schnitzelbank-Comité". 28 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Kanton Basel-Stadt und Stadt Basel - Vorfasnachtsveranstaltungen". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2015.
- ^ "UNESCO - Basel Carnival". ich.unesco.org. 15 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2019.
- ^ 50cm fresh-fallen snow (german) - Baslerstab Newspaper, 7/8 March 2006[ölü/kırık bağlantı]
- ^ swissinfo.ch/SRF/sb. "Basel's Fasnacht carnival lights up the city again". SWI swissinfo.ch (İngilizce). 7 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2022.
Ekstra Bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Official Organisational Unit (page in German)
- Basel Fasnacht - Life in Basel (English)
- Basler Fasnacht Online (partly English)
- Fasnachts-Comité
- Dossier "Die Basler Fasnacht" at altbasel.ch (page in German)
- Private picture gallery of the Morgenstraich and the Monday Cortège 2006
- Webcams Fasnacht