Ayla-Axum amforaları

Yemen'de bulunan amforalardan bir örnek

Ayla-Axum amforaları, antik Kızıldeniz ticaretinde kullanılmış, Etiyopya kökenli olduğu bilinen bir amfora çeşididir.

1990'lardan bu yana yapılan araştırmalar, bu amfora tipinin Bizans ya da erken İslam dönemine has olabileceği şüphesini de uyandırmaktadırlar. Bu sebeple literatürde bazen "Akabe Amforaları" olarak da geçer. Bu tip amforalar Alman Etiyopya Araştırma Seferi dahilinde Eritre, Matara ve Etiyopya, Aksum'da kayda geçirilmiştir. Adulis'te bulunan örneklerin bazıları Asmara Ulusal Müzesinde sergilenmektedir.

Diğer buluntu yerleri arasında kesin bir biçimde 5. yüzyıla tarihlenen Mısır, Berenike buluntuları ve bir batıkta ele geçen Ürdün, Akabe buluntuları sayılabilir. Akdeniz'de de tabakalar halinde İspanya ve Kartaca ele geçen amforalar özellikle Türkiye'de 6. yüzyıl İskandil Burnu batığında gün yüzüne çıkartılmışlardır. En büyük buluntu topluluğu ise Yemen'de bulunmaktadır.

Literatür

• Anfray, F. 1990. Les Anciens Ethiopiens: Siecles d'Historie. Paris: Armand Colin Editeur.
• Hayes, J. W. 1996. "The Pottery", in S. E. Sidebotham and W. Wendrich (eds.) Preliminary Report of the Excavations at Berenike (Egyptian Red Sea Coast) and Survey of the Eastern Desert, pp. 147–178. Leiden: School of Asian, African, and Amerindian Studies.
• Keay, S. J. 1986. Late Roman Amphorae in the Western Mediterranean. BAR International Studies, volume 196.
• Melkawi, A. – Khairah, ʿA. – Whitcomb, D. 1994. "The Excavation of two Seventh Century Pottery Kilns at Aqaba," Annual Dept. Ant. Jordan 38, 447–468.
• Paribeni, R. 1907. "Richerche Nel Luogo Dell'Antica Adulis", in Monumenti Antichi, volume XVIII. Milan: Reale Accademia dei Lincei.
• Pedersen, R. K., & Brandmeier, R. (2016). "Nabataean Seafaring and the Search for Shipwrecks in the Red Sea." In N. I. Khairy (Ed.), Studies on the Nabataean Culture II (pp. 11–24). Amman, Jordan: Deanship of Academic Research, University of Jordan.
• Pedersen, R.K. 2008. "The Byzantine-Aksumite period shipwreck at Black Assarca Island, Eritrea". Azania XLIII: 77-94
• Pedersen, R. K. 2000. ‘Under the Erythraean Sea: An Ancient Shipwreck in Eritrea’, The INA Quarterly 27.2/3: 3-12. Institute of Nautical Archaeology.
• Raith, M. – Hoffbauer, R. – Euler, H. – Yule, P. – Damgaard, K.2013. "The View from Ẓafār –An Archaeometric Study of the Aqaba Late Roman Period Pottery Complex and Distribution in the 1st Millennium CE", Zeitschrift für Orient-Archäologie, 6, 320–350, 978-3-11-019704-4.
• Yule, P. (ed.), 2013. "Ẓafār, Capital of Ḥimyar, Rehabilitation of a ‘Decadent’ Society, Excavations of the Ruprecht-Karls-Universität Heidelberg 1998–2010 in the Highlands of the Yemen", Abhandlungen Deutsche Orient-Gesellschaft, vol. 29, Wiesbaden 2013, ISSN 0417-2442, 978-3-447-06935-9.
• Zahn, R. 1913. "Die Kleinfunde", in D. Krencker (ed.) Deutsche Aksum Expedition, volume 2, pp. 199–231. Berlin: Georg Reimer.