Avlonya Limanı
| Avlonya Limanı | |
 Günbatımında Avlonya Limanı (2017) | |
| Konum | |
|---|---|
| Ülke: |  Arnavutluk
|
| Yer: | Avlonya, Arnavutluk |
| Koordinatlar: | 40°27′1″K 19°29′0″D / 40.45028°K 19.48333°D |
| Detaylar | |
| UN/LOCODE: | ALVOA |
| Rıhtım sayısı: | 9 |
| Su çekimi derinliği: | 11 metre |
| İstatistikler | |
| Yıllık kargo tonajı: | 34.768 ton (2018) |
| Yolcu trafiği: | 152.744 kişi (2019) |
Avlonya Limanı, Arnavutluk'un Avlonya şehrinde bulunan tarihi bir limandır. Ülkedeki ikinci en büyük liman olan Avlonya; kuru yük taşımacılığı, petrol transferi ve balıkçılık için ayrılmış olan üç farklı limandan oluşur. Lungomare Master Planı kapsamında Avlonya'ya bir yat limanı inşa edilerek şehrin Trans-Balkan Rotasına entegre edilmesi planlanmaktadır.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
15. yüzyıl[değiştir | kaynağı değiştir]
Avlonya Limanı, özellikle de Sultan II. Bayezid döneminde yabancı ülkelerden istihbarat toplaması için görevlendirilen casusların İtalya'ya geçmeden önce uğradıkları bir üs olarak kullanıldı. Merkezden yola çıkıp Dubrovnik üzerinden Avlonya'ya gelen casuslar, dönüşte de ilk durak olarak buraya uğrayıp topladıkları bilgileri ilk defa Avlonya'da rapor etmekteydiler. Sırasıyla Rodos, Savoie ve Roma'da yaşayan Cem Sultan'ın 1495'teki ölümünü takiben cenazesinin Bursa'ya getirilmesiyle alakalı sürdürülen ve nihayetinde 1499'da sonuçlandırılan müzakerelerin bir kısmı da Avlonya Limanı'nda yapıldı.[1]
17. yüzyıl[değiştir | kaynağı değiştir]
1645-1669 Osmanlı-Venedik Savaşı'nın patlak vermesinden birkaç yıl önce, 1638 yılının yazında, Ali Beçinoğlu komutasındaki yaklaşık on altı Osmanlı gemisi Girit'ten başlayarak Calabria ve Loreto bölgelerindeki kıyı yerleşimlerini yağmaladı. Osmanlıların Adriyatik'teki eylemlerinden rahatsız olan Venedikli Antonio Marino Cappello ise Avlonya Limanı'na demirlemiş olan korsanları bölgeden uzaklaştırmak üzere bir filo hazırlatarak Avlonya'ya yönlendirdi. 1 Temmuz-7 Ağustos 1638 tarihleri arasında Venedikliler tarafından ablukaya alınan liman; Osmanlı İmparatorluğu'nun bölgeye yardımcı kuvvet sevk ettiğinin öğrenilmesi üzerine topa tutuldu. Olay sonucunda limanda demirli olan on altı Osmanlı gemisinin on beşi batarken bir tanesi ise zafer hediyesi olarak Venedik’e gönderildi.[2]
20. yüzyıl[değiştir | kaynağı değiştir]
Adriyatik Denizi'nin İyon Denizi ile birleştiği kritik bir noktada bulunan Avlonya Limanı, yirminci yüzyılda da jeopolitik önemini koruyan noktalardan biri oldu. Otranto Boğazı'nın 60 kilometre açığında, Sazan Adası ve Karaburun Yarımadası'nı çevreleyen bir körfez üzerine kurulu olan liman; söz konusu yüzyılın başlarında Adriyatik'i bir iç deniz haline getirmek isteyen İtalya[3] ile bölgenin diğer bir güçlü devleti olan Avusturya-Macaristan İmparatorluğu arasındaki rekabette kilit rol oynadı.
5 Aralık 1912'de Avlonya Limanı'na demirleyen Yunan savaş gemileri şehri bombalayarak Birinci Balkan Savaşı'nın sınırlarını Adriyatik kıyılarına genişletti.[4] İkinci Balkan Savaşı sonrasında Türklerin bölgedeki hakimiyetini tamamen kaybetmesi üzerine 17 Nisan 1913 tarihinde İstanbul'a dönmek amacıyla yola koyulan Resneli Niyazi Bey, Avlonya Limanı'nda kendisine düzenlenen bir suikast sonrasında öldürüldü.[5] Halihazırda La Spezia, Taranto, Brindisi ve Venedik'te üsleri olan İtalyan donanması ise I. Dünya Savaşı öncesinde Osmanlı İmparatorluğu'nun kontrolünden çıkarak yeni bağımsız olmuş Arnavutluk'un idaresine bırakılan Avlonya Limanı'na çıkarma yaparak bölgeyi ele geçirdi ve Adriyatik'te Yunanistan ile Avusturya-Macaristan İmparatorluğuna karşı ezici bir güç elde etti.[6]
Yunan-İtalyan Savaşı esnasında İtalyan ordusu tarafından üs olarak kullanılan liman, İngiliz Kraliyet Hava Kuvvetleri tarafından bombalandı. Olay sonrasında liman kullanılamaz hale gelirken etrafta konuşlanmış olan on yedi İtalyan tümeninden beş tanesi ağır zayiata uğradı. Ülkedeki sayıları o dönem üç yüz bine kadar ulaşan İtalyan askerlerini tahliye etmek için geriye sadece Dıraç Limanı işlevsel durumda kalmıştı.[7]
21. yüzyıl[değiştir | kaynağı değiştir]
Kıta Avrupa'sındaki göçmen ve mültecilerin hareketliliklerini inceleyen UNITED for Intercultural Action tarafından 2012 yılında yayımlanan istatistiklere göre Arnavutluk'tan AB üyesi ülkelere doğru gerçekleştirilen yasadışı göçlerin merkezlerinden birisi de Avlonya Limanı oldu. Limandan ayrılıp İtalya kıyılarına ulaşmaya çalışırken farklı sebeplerden hayatını kaybeden çok sayıda göçmen kayıtlara işlendi.[8]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Nicolas Vatin (2010). Couto, Dejanirah (Ed.). Harp ve Sulh: Avrupa ve Osmanlılar. Tekeli, Şirin tarafından çevrildi. İstanbul: Institut Français D'Etudes Anatoliennes. ss. 169-185. doi:10.4000/books.ifeagd.1624. ISBN 978-605-105-061-4. 26 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2024.
- ^ Mikail Acıpınar (Temmuz 2015). "Kriz ve Savaş Arasında 1641 Tarihli Venedik Ahidnamesi", 1. Cihannüma. ss. 177-178. 26 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2024.
- ^ Suat Zeyrek; Metin İlhan (Haziran 2016). "İtalya'nın Milli Birlik Sonrasında Osmanlı Devleti ve Balkan Siyaseti". Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi. 5 (2). Karabük Üniversitesi. s. 64. doi:10.7596/taksad.v5i2.516. Erişim tarihi: 26 Mart 2024.
- ^ Balkan Harbi Kronolojisi (PDF). Ankara: Genelkurmay Başkanlığı. 1999. s. 84. ISBN 975-409-132-3. Erişim tarihi: 26 Mart 2024.
- ^ Kadir Girit (Mayıs 2017). "Dönemin Olayları Işığında Resneli Ziya Bey" (PDF). Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. ss. 102-107. 26 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Mart 2024.
- ^ Ozan Tuna (Şubat 2023). "The Impact of the Port of Valona in the Context of the Italian Navy's Domination of the Adriatic Sea in the First World War" [İtalyan Donanmasının Birinci Dünya Savaşı’nda Adriyatik Denizi’ndeki Hakimiyeti Bağlamında Avlonya Limanı’nın Etkisi] (PDF) (İngilizce). 15 (1). History Studies. ss. 83-93. doi:10.9737/hist.2023.1117. 26 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Mart 2024.
- ^ "Radyo Gazetesi" (PDF). Halkın Sesi. 1 Aralık 1940. 27 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Mart 2024.
- ^ "Avrupa yolunda ölümleri belgelenmiş 16.264 sığınmacı ve mültecinin listesi" (PDF). UNITED for Intercultural Action. 13 Haziran 2012. 27 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Mart 2024.