Asalet imtiyazları

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Kraliçe Anne ve etrafındaki Lordları tasvir eden bir tablo.

İngiliz soylularının dokunulmazlığı, İngiliz soylular sınıfının üyelerine ait olan özel meclis dokunulmazlıkları grubudur. İngiltere Birleşik Krallığı ve Kuzey İrlanda Meclisi, Meclis oturumu öncesi ve sonrasında oturum halinde ve kırk günde olurken, bu grup Meclise ait dokunulmazlıklardan farklıdır ve bu yalnızca Lordlar Kamarası ve Avam Kamarası üyelerine hizmet veren o İngiliz soylularına uygulanır.

Meclis dokunulmazlık hakları kaybolmuş ve zaman içinde aşındırılmıştır. Sadece üç tanesi; sıradan insanlardan oluşan jürilerin yerine ülkenin başka İngiliz soyluları tarafından yargılanma hakkı, hukuk davalarında dokunulmazlık ve devlet meselelerinde erkeğe veya kadına fikir verecek egemen güce ulaşım hakkı 20. yüzyıla kadar varlığını sürdürdü. Diğer İngiliz soyluları tarafından yargılanma hakkı 1948 yılında yürürlükten kaldırıldı. Hukuk görüşü hiçbir biçimde uygulamada fazlasıyla kısıtlı olmayarak dokunulmazlık hakkını dikkate almaz. Geri kalan meclisteki dokunulmazlık hakkı kullanılmaz ve 1999 yılında resmî olarak yürürlükten kaldırılması tavsiye edildi ama hiçbir zaman resmen yürürlükten kaldırılmadı.

İngiliz soyluları meclisteki dokunulmazlığın resmen parçası olmayan diğer çeşitli haklara da sahiptirler. Örneğin; heraldiklerinde süslü taçlar ve askılar kullanmalarına yetki verilir.

Kapsamı[değiştir | kaynağı değiştir]

İngiliz soylularının meclisteki dokunulmazlığı, Avam Kamarasıyla ilgili mevkîleri ne olursa olsun bütün geçici İngiliz soyluları ve hanımlarına uzandı. Meclise katılma hakkı meclisteki dokunulmazlıktan ayrıdır ve sadece kimi İngiliz soyluları tarafından elde edilir. 1707 Birleşme Yasası'ndan itibaren İskoçya soylularının ve 1800 Birleşme Yasası'ndan itibaren İrlandalı İngiliz soylularının bu nedenle mecliste dokunulmazlık hakları vardır. 1800'den itibaren İrlandalı İngiliz soylularının, Birleşik Krallık Avam Kamarası'na adaylığını koyma hakları varmış ama alt Meclisteki hizmet süreleri dolayısıyla soyluların meclis dokunulmazlığını kaybederler. 1999 yılından bu yana Lordlar Kamarası'nın üyelerinden olmayan İngiltere, İskoçya, Büyük Britanya ve Birleşik Krallık'ın ırsî İngiliz soyluları Avam Kamarası'na adaylığını koyabilmektedirler. Soyluların meclis dokunulmazlıkları alt Meclisteki hizmet ile açık bir şekilde kaybedilmez. 1963 Soylular Yasası'nın hükümleri altında yasal bir uyarı çıkaran herhangi bir İngiliz soylusu meclisteki bütün dokunulmazlık haklarını kaybeder. Soyluların meclis dokunulmazlığı, İngiliz soylularının eşleri ve dul kadınlarına kadar uzanır. İngiliz bir hanım evliliğini sıradan bir insanla yapmakla meclisteki İngiliz soylusu dokunulmazlığını kaybeder ama evli olmayan, kendi başına İngiliz bir hanım kaybetmez. Birleşik Krallık'ta kanunî olmayan unvanlara sahip olan bireylerin ise o unvanları nedeniyle böyle meclis dokunulmazlıkları yoktur. Birleşik Krallık'ın Manevî Lordlarının (Lordlar Kamarası'na katılan 26 Başpiskopos ve Piskoposun) parlamenter dokunulmazlıkları yoktur ki, en azından 1621'den bu yana Meclis Lordu olmuşlar ve İngiliz soylusu olmamışlardır.

İngiliz soyluları tarafından yargılanma[değiştir | kaynağı değiştir]

Önceleri başka İngiliz soyluları tarafından muhakeme olunma hakkına sahiplerdi, nitekim sıradan insanların İngiliz soylularının (başka sıradan insanların) İngiliz soyluları ve İngiliz hanımlarından oluşan bir jüri tarafından bir muhakeme olunma hakkı vardır. İngiliz soylularının kendi talimatlarıyla muhakeme olunma hakkı 14. yüzyıl boyunca resmileştirildi. Bir kanun 1347 yılında şu şartla geçirildi ki;

İngiliz soyluları tarafından yargılanma hakkı gene haksız kabul edildi ve kanun, İngiliz hanımlarını (Leydileri) kapsamadı. 1442 yılında, daha sonra (İngiltere Kralı VI. Henry, Henry Beaufort ve John Kemp'i kapsayan) bir kilise mahkemesi, büyücülük suçlusu Eleanor Cobham'ı suçlu bulup onu Man Adası'na sürgüne gönderdi; kanun ile İngiliz soyluları tarafından yargılanma hakkının Leydilere verilmesi düzenlendi. İngiltere'nin VII. Henry'sinin devrine kadar Krallık'ın iki İngiliz soylusu tarafından yargılanma yolu vardı: