Anthony de la Roché
Anthony de la Roché (bazı kaynaklarda Antoine de la Roché, Antonio de la Roché veya Antonio de la Roca olarak da yazılır), 17. yüzyılda yaşamış İngiliz bir tüccardır. 1675 yılında gerçekleştirdiği Avrupa-Güney Amerika arasındaki ticari yolculuk sırasında rotasından saparak Antarktika'daki Güney Georgia adasını keşfetmiş ve Antarktik Bileşkenin güneyindeki ilk kara keşfini gerçekleştirmiştir. Fransız Huguenot bir baba ve İngiliz bir annenin çocuğu olarak Londra'da doğmuştur.[1][2][3]
1675 seferi
[değiştir | kaynağı değiştir]Roché Adasının Keşfi / Güney Georgia
[değiştir | kaynağı değiştir]Hamburg'da350 tonluk bir gemi ve 50 tonluk bir gemicik satın alan La Roché, iki gemide 56 adamla birlikte İspanyol yetkililerden Latin Amerika'da ticaret yapmak için izin aldı. Mayıs 1674'te Kanarya Adaları'na uğradı ve aynı yılın Ekim ayında Le Maire Boğazı ve Horn Burnu üzerinden Peru Genel Valiliği'ndeki Callao limanına vardı. Dönüş yolculuğunda gemileri Chiloé Adası (Şili) kıyılarında karaya oturdu ve Baía de Todos os Santos'a (Salvador, Brezilya) doğru yelken açtı.
Nisan 1675'te La Roché Horn Burnu'nu döndü ve Staten Adası'nın (Isla de los Estados) açıklarındaki zorlu sularda fırtınalı şartlardan etkilendi. Le Maire Boğazı'nı istediği gibi geçemedi ve "Brouwer Boğazı'ndan No. Denizi'ne yelken açmak için" Staten Adası'nın doğu ucunu da dönemedi ve bunun yerine doğuya doğru çok uzaklara savruldu. Sonunda, Güney Georgia'nın en güney koylarından birinde - Matthews ve diğer yazarlara göre muhtemelen Drygalski Fiyordu ya da yakındaki Doubtful Körfezi - sığınacak bir yer buldular ki burada hırpalanan gemi iki hafta boyunca demir attı.[1][4][5]
La Roché'nin 1678'de Londra'da yayınlanan raporuna [6] ve Kaptan Francisco de Seixas y Lovera'nın [7] bulunan 1690 tarihli İspanyolca özetine (İngiliz Deniz Kuvvetleri'nin ilk Hidrografı Alexander Dalrymple tarafından İngilizceye çevrilmiştir) göre, ""bir körfez buldular ve bu körfezde güneydoğuya doğru uzanan bir noktaya ya da buruna yakın bir yerde demir attılar.".[6][8][9] Çevredeki buzullarla kaplı, dağlık arazi "Sahile yakın bazı kar dağları ve çok kötü bir hava" olarak tanımlanmıştır. Hava düzeldiğinde yelken açtılar ve Güney Georgia'nın güneydoğu ucunu dolaşırken, 11 km boyunca uzanan ve doğu-güneydoğu yönünde yaklaşık 60 km boyunca 244 metreye kadar yükselen bir grup dikkat çekici kayalık adacık olan Clerke Kayalıkları'nı gözlemlediler.[1][5]
Gough Adası'na çıkarma
[değiştir | kaynağı değiştir]Güney Georgia'dan ayrılışından birkaç gün sonra La Roché, "su, odun ve balık buldukları" ıssız başka bir adaya rastladı ve "hiçbir insan görmeden" altı gün geçirdi, böylece bazı tarihçilerin Portekizli denizci Gonçalo Álvares'in 1505 veya 1506'da keşfettiği (ve 1731'den beri Gough Adası olarak bilinen) Güney Atlantik adasına ilk karaya çıkış olduğuna inanılan olayı gerçekleştirdi.[6][9][10]
La Roché başarılı bir şekilde Brezilya'nın Salvador limanına ulaştı ve 29 Eylül 1675'te Fransa'nın La Rochelle kentine ulaştı.[4][6][8][11]
Mirası
[değiştir | kaynağı değiştir]1675 seferinden kısa bir süre sonra haritacılar haritalarında Roché Adası'nı ve bu adayı güneydoğudaki Bilinmeyen Ülke'den ayıran Straits de la Roche'u tasvir etmeye başladılar ve denizciyi onurlandırdılar.[5][12] Hem kendisi hem de coğrafi keşifleri ansiklopedik yayınlarda ve sözlüklerde yer aldı.[13][14][15]
Kaptan James Cook, La Roché'nin keşfinden haberdardı ve yüz yıl sonra, Ocak 1775'te Güney Georgia'ya yaklaştığında seyir defterinde bundan bahsetmişti [16] Yine de Cook, kayıtlara geçen tarihteki ilk karaya ayak basma işlemini gerçekleştirdi ve Roché Adası'nın haritasını çıkararak Kral George III onuruna yeniden adlandırdı.[17] Cook'un keşif gezisindeki bilim adamı olan doğa bilimci Georg Forster da La Roche'un keşfinden haberdardı.[18]
Brezilyalı tarihçi Varnhagen, Güney Georgia'nın Nisan 1502 gibi erken bir tarihte Gonçalo Coelho'nun Portekiz keşif gezisi tarafından keşfedilmiş olabileceğine düşünüyordu ve Florentine Amerigo Vespucci tarafından yazılan bir bölümde bunun kanıtını buldu.[19] Bu sonuncusunun anlattığına göre, keşif heyeti Brezilya'dan güneye yönelmiş ve 52°S enlemine ulaşmış, buradan çalkantılı havada dört günlük bir yolculuktan sonra karayla karşılaşmış ve şiddetli soğuk havada kayalık bir sahil boyunca yüz kilometre yelken açmışlardır.
Vespucci, Güney Georgia'nın denizcileri her zaman etkileyen bir özelliği olan kar/buz örtüsünden hiç bahsetmemiştir. Bununla birlikte, orada gecenin 15 saat sürdüğünü ve söz konusu tarihte 52°S'nin 2600 km güneyinde - dört günde ulaşılamayacak bir konum - olduğunu yazmıştır.[5] Headland'e göre tarihsel kanıtların analizi Varnhagen'in hipotezini çürütüyor.[1]
İngiliz deniz subayı ve yazar James Burney, La Roché'nin Güney Georgia yerine Falkland Adaları'ndan birini ziyaret etmiş ve ayrılırken Doğu Falkland ile Beauchene Adası arasında yelken açmış olabileceğini varsaymıştır. Ancak Beauchene 70 metre yüksekliktedir ve Seixas y Lovera'nın özetinde tarif edilen " dağlık arazi" değildir. Falkland Adaları "kıyıya yakın karlı dağlarıyla" da bilinmemektedir.
Güney Georgia'nın keşfi ve La Roché'nin Gough Adası'nı ziyareti, 1835 tarihli The Nautical Magazine'de [20] tartışıldı.
La Roché'den pusula değişim verileriyle bağlantılı olarak da bahsedilmektedir.[21][22]
Başarılar
[değiştir | kaynağı değiştir]Güney Georgia'daki Kuş Adası'nın zirvesi olan Roché Zirvesi ve Antarktika'daki Vinson Dağı'ndaki Roché Buzulu, adını Anthony de la Roché'den almıştır.[23][24]
Güney Georgia Denizaşırı Bölgesi ve Güney Sandviç Adaları, 2000 yılında Güney Georgia'nın La Roché tarafından keşfinin 325. yıldönümü anısına iki poundluk bir hatıra parası bastı.[25]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d Headland, Robert K. (1984). The Island of South Georgia. Cambridge University Press. 293 pp. 0-521-25274-1 (1982 concise version 27 Aralık 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.)
- ^ Capt. Ferrer Fougá, Hernán. (2003). El hito austral del confín de América. El cabo de Hornos. (Siglos XVI–XVII–XVIII). (Primera parte) 10 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Revista de Marina, Valparaíso, N° 6.
- ^ ICJ. (1955). Origins of the British Titles, Historic Discoveries and Acts of Annexation by British Nationals in the Period 1675-1843. 9 Haziran 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Application instituting proceedings: Antarctica cases (United Kingdom v. Argentina; United Kingdom v. Chile). International Court of Justice, 4 May 1955.
- ^ a b Matthews, L. Harrison. (1931). South Georgia: The British Empire's Sub-Antarctic Outpost. Bristol: John Wright; and London: Simpkin Marshall.
- ^ a b c d Ivanov, L. and N. Ivanova. Roché Island / South Georgia. In: The World of Antarctica. 1 Kasım 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Generis Publishing, 2022. pp. 68–70. 979-8-88676-403-1
- ^ a b c d Capt. Seixas y Lovera, Francisco de. Descripcion geographica, y derrotero de la region austral Magallanica. Que se dirige al Rey nuestro señor, gran monarca de España, y sus dominios en Europa, Emperador del Nuevo Mundo Americano, y Rey de los reynos de la Filipinas y Malucas 25 Nisan 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Madrid: Antonio de Zafra, 1690. (Sailing Directions for the Magellanic Region, narrate the discovery of South Georgia by the Englishman Anthony de la Roché in April 1675 (Capítulo IIII Título XIX p. 27 or p. 99 of pdf); Relevant fragment.)
- ^ Lage-Seara, Antonio. (2022.) Francisco de Seyxas: corsario, científico y aventurero. Mundiario, August 2023.
- ^ a b Dalrymple, Alexander. (1775). A Collection of Voyages Chiefly in The Southern Atlantick Ocean. 25 Aralık 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. London. pp. 85–88.
- ^ a b J.-F.G. de la Pérouse. (1807). A Voyage Round the World, Performed in the Years 1785, 1786, 1787, and 1788, by the Boussole and Astrolabe: Under the Command of J.-F.G. de la Pérouse. 4 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Ed. F.A.M. de la Rúa. Volume 1. London: Lackington, Allen, and Company. pp. 71–81.
- ^ Wace, Nigel Morritt. (1969). The discovery, exploitation and settlement of the Tristan da Cunha Islands. Proceedings of the Royal Geographical Society of Australasia (South Australian Branch) 10: 11–40.
- ^ Headland, Robert K. (1990). Chronological List of Antarctic Expeditions and Related Historical Events. 2 Ocak 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Cambridge University Press. p. 65. 0-521-30903-4
- ^ Mccarl, Clayton. (2020). Tosco e imperfecto, con mucho de fabulado: El mapa de Francisco de Seyxas y Lovera de la Región Austral Magallánica. 31 Aralık 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Magallania. Vol.48. No. especial Punta Arenas. (Analyzes the 1692 modification by de Seixas y Lovera of Albernaz and de Attayde's 1630 map.)
- ^ Coleti, Giandomenico. (1771). Dizionario Storico-Geografico dell’ America Meridionale. 31 Aralık 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Venezia: Stampedaria Coleti. p. 117.
- ^ Alcedo, Antonio de. (1788). Diccionario Geográfico-Histórico de las Indias Occidentales ó América. Tomo IV. Madrid: Manuel Gonzalez. p. 435.
- ^ David, Andrew. (2012–21). Roché, Antonio de la. 3 Ocak 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. In: The Dictionary of Falklands Biography (including South Georgia). Ed. David Tatham.
- ^ Cook, James. (1777). A Voyage Towards the South Pole, and Round the World. Performed in His Majesty's Ships the Resolution and Adventure, In the Years 1772, 1773, 1774, and 1775. In which is included, Captain Furneaux's Narrative of his Proceedings in the Adventure during the Separation of the Ships 16 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Volume II. London: Printed for W. Strahan and T. Cadell. (Relevant fragment)
- ^ Cook, James. (1777). Chart of the Discoveries made in the South Atlantic Ocean, in His Majestys Ship Resolution, under the Command of Captain Cook, in January 1775 26 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. W. Strahan and T. Cadel, London. (Relevant fragment)
- ^ Forster, George. A Voyage Round the World in His Britannic Majesty's Sloop Resolution Commanded by Capt. James Cook, during the Years 1772, 3, 4 and 5 (2 vols.). 25 Aralık 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. vol. 2. London, 1777. p. 524.
- ^ Varnhagen, Francisco Adolfo de. (1865.) Amerígo Vespucci: Son caractère, ses écrits mème les moins authentiques), sa vie et ses navigations, avec une carte indiquant les routes. 4 Ocak 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Lima: Mercurio. 121 p.
- ^ Becher, A.B., ed. (1835). Isle Grande, South Atlantic Ocean. The Nautical Magazine. London. p. 1–8. (Discusses La Roché's voyage.)
- ^ Seixas y Lovera, Francisco de. Théâtre Naval Hydrographique, des Flux et Reflux, des Courans Des Mers, Détroits, Archipels & Passages aquatiques du Monde, & des Variations du Compas Marin, & effets de la Lune; avec les Vents generaux & particuliers qui regnent aux quatre Regions Maritimes de l’Univers. 27 Aralık 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Paris: Chez Pierre Gissey; Versailles: Chez Pierre le Monnier, 1704. p. 191.
- ^ Burney, J. (1813). A Chronological History of the Voyages and Discoveries in the South Sea or Pacific Ocean: Part III: From the Year 1620, to the Year 1688. London: Luke Hansard and Sons. pp. 395–403. (Discusses various aspects of La Roché's voyage.)
- ^ Alberts, Fred G., ed. (1995.) Roché Peak. 3 Ocak 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Geographic Names of the Antarctic. Second edition. National Science Foundation. 834 pp.
- ^ Roché Glacier. 13 Kasım 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. SCAR Composite Antarctic Gazetteer.
- ^ Antoine de la Roché: Discovery 1675: Two Pounds. South Georgia and South Sandwich Islands, 2000.
