André Antoine
André Antoine | |
|---|---|
 | |
| Doğum | Léonard-André Antoine 31 Ocak 1858 |
| Ölüm | 23 Ekim 1943 (85 yaşında) Loire-Atlantique, Fransa |
| Milliyet | Fransız |
| Meslek | Tiyatrocu, yönetmen, yazar, eleştirmen |
André Antoine (31 Ocak 1858, Limoges - 23 Ekim 1943, Loire-Atlantique) Fransız oyuncu, film yönetmeni, yazar, eleştirmen.
Fransız tiyatrosunda natüralist tiyatronun öncüsü oldu Paris’te 1887’de kurduğu ve bağımsız tiyatroların öncü modellerinden biri olan “Theatre Libre” (Özgür Tiyatro) adındaki kumpanyası ile naturalist tiyatro anlayışının başarılı örneklerini verdi.[1] Antoine’a göre, seyirci sahnede ‘hayattan gerçek bir kesit’ takip etmeliydi. Aydınlatmada, konuşmada ve sahneye koyuş metodunda gerçekçilik şart gören sanatçı, dördüncü duvar anlayışının babası oldu. 1914'te İstanbul’da Darülbedayi’nin kurulmasında kısa bir süre görev alan Antoine’ın düşüncelerinin bütün Avrupa’da takipçileri olmuştur.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Paris Gaz Şirketi’nde memurluk yaparak geçimini sağlayan André Antoine, amatör bir oyuncuydu. Paris’te 1876’da girdiği konservatuvar sınavını kazanamamıştı; Comédie Française’da figüranlık yapıyordu. “Cercle Galois" adlı bir tiyatro topluluğuna katılan ancak sahnelenen oyunlardan memnun olmayan Antoine, 1887’de, topluluk yönetimini yeni oyun yazarlarının oyunlarını çalışmak konusunda ikna etti ve kendisi bir oyun hazırlamak için çalışmaya başladı. Ancak topluluk yönetimi onun Emile Zola’nın bir oyununu hazırladığını öğrenince maddi desteğini çekti. Bunun üzerine tüm maddi ve siyasi sorumluluğu üstlenerek Montmartre’daki tiyatro binasını kiralayan Antoine, ilk oyununu amatör bir şevkle sergiledi. Böylece tamamen natüralist bir anlayışla oyunlar sahneleyen Théâtre Libre (“Özgür Tiyatro”) adlı yeni bir topluluk kurdu.
1887 sonbaharında gaz şirketindeki görevinden istifa eden Antoine, Theatre Libre’yi yalnızca abonelerin oyun izleyebildiği bir kulübe çevirdi. Elli bir yazarın yüz on bir oyununu sahneye koydu. Oyunların çoğu terk perdelikti. Ibsen’in “Hayaletler”, “Yaban Ördeği” adlı oyunları, August Strindberg'in Bayan Julie'si, Hauptmann'ınDokumacılar'ı sahnelediği oyunlar arasındaydı.[2] Çok radikal ve uç sahnelemeler yapmaktan (Kasaplar (1888) oyunu için sahneye hayvan leşleri asmak, Zola'nın Yeryüzü oyununda sahnede gerçek tavukların gezinmesi gibi) çekinmedi. Profesyonel aktörlerin yapay oyunculuk anlayışına sahip oldukları gerekçesiyle eğitimsiz oyuncuları tercih etti. Dördüncü duvar anlayışının babası oldu. Bu anlayış, oyuncuların, seyirciyi tamamen göz ardı etmesini gerektiriyordu. Sahnede tıpkı hayattaki gibi konuşuyor, hayattaki gibi hare¬ket ediyorlardı; hatta seyircilere arkalarını dönerek konuştukları bile oluyordu.[2] Antoine, pahalı yapımlar nedeniyle mali sıkıntılar yaşadı. Birçok oyunu sadece tek bir kez gösterilebildi. En ünlü olduğu zamanlarda bile bir oyunu en çok üç kez sahneleyebildi.
Antoine, 1890 yılında bu topluluğu daha fazla sürdüremeyeceğini anladı.[2] Paris'in yanı sıra Belçika, Hollanda, Almanya, İtalya ve İngiltere'de turnelere çıktı. Birçok ülkede tiyatro anlayışıyla öncü oldu. Ancak turneler fazla gelir sağlamamıştı. 1894'te Theatre Libre'den ayrıldı.
Sermaye koyacak ortaklar bulunca 1897'de Theatre Antoine'ı kurdu. 1906'da ödenekli bir tiyatro olan Odeon Tiyatrosu'a yönetmen olarak atandı.
1914'te Darülbedayi'yi kurması için, Antoine, İstanbul Belediye Başkanı Cemil Bey tarafından İstanbul'a çağrıldı ancak çok kısa bir süre kalabildi. I. Dünya Savaşı'nın başlaması nedeniyle Fransa'ya döndü.
1915-1922 arasında natüralist anlayışla çeşitli filmler yönetti. Kariyerine 1919'da film eleştirmeni olarak devam etti. 1928'de anılarını yayımladı. 1943'te öldü.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Bülent Sezgin, Avrupa'da Sahneye Koyuculuğun Tarihsel Gelişimi ve Rejisörlük Kavramının Ortaya Çıkışı, Bgst.org sitesi 12.09.2009". 18 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2015.
- ^ a b c "Ramazan İlbay, Ondokuzuncu Yüzyılda Avrupa Tiyatrosu, Milliedebiyat.com sitesi 25.06.2014". 28 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2015.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Tiyatro Antoine’ın resmi sayfası3 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Galeri
[değiştir | kaynağı değiştir]-
Montmartre'da Theatre Libre'e, kurucusu Anre Antoine'a ve oyuncularına ithaf edilmiş plaket -
Paris'te Theatre Antoine binası
