İçeriğe atla

Altıkulaç Lahdi

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Savaş sahnesi: bir Yunan paralı asker peltast (solda) Hellespontin Frigyalı bir Ahameniş hanedanı (ortada) bir Yunan psilosuna (sağda) saldırıyor. MÖ 4. yüzyılın başlarında Altıkulaç Lahdi.[1][2]
Yaban domuzu avı sahnesi (süvari rekonstrüksiyonu).[3]

Altıkulaç Lahdi veya Çan lahdi, MÖ 4. yüzyılın başlarına (MÖ 400-375) tarihlenen, günümüzde Troya Müzesi'nde sergilenen Marmara Adası mermerinden yapılmış bir lahittir.

1998 yılında Çanakkale'nin Çan yakınlarındaki Altıkulaç köyü sınırları içindeki Çingene Tepe tümülüsü olarak bilinen anıt mezarın içinde defineciler tarafında bulunmuştur. Eser defineciler tarafından tahrip edilmiş olmasına rağmen, üzerindeki boyalı sahneler günümüze çok iyi korunarak gelebilmiştir. Yörede Perslerin hüküm sürdüğü dönemden kalma eser, 241x95x85cm boyutlarında, Greko-Pers tarzındadır.[4] Anadolu'da Pers hâkimiyeti dönemindeki sanat anlayışını göstermesi bakımından önem taşır.

Geçmiş

[değiştir | kaynağı değiştir]

Lahit MÖ 4. yüzyılın ilk çeyreğine tarihlenir.[5] Likya'daki ünlü mezarlarla yaklaşık aynı zamanda yapılmıştır.[6] Lahdin bulunduğu tümülüs mezarı, antik dönem Hellespont Frigya'sı olarak bilinen bölgede, Truva ile Daskyleion'un yaklaşık ortası sayılabilecek bir noktada yer almaktaydı ve lahit muhtemelen Hellespont Frigyası'nın bir Anadolu hanedanına aitti.[7]

Mezarda bulunan kemikler 25-28 yaşları arasında ölen, 170–175 cm boyutlarında, oldukça güçlü bir erkeğe aittir.[2] Muhtemelen muharebe sırasında atından veya yüksek bir yerden düşmüş, uzuvlarının çoğu ezilmişti.[2] Ölmeden önce uzuvları yanlış kaynamış bir şekilde birkaç yıl daha sakat olarak yaşamıştır.[2]

Lahdin tarihi ve detayları göz önüne alındığında, av ve dövüş sahnesinde resmedilen hanedan, özellikle Agesilaos'a karşı olmak üzere Yunanlarla birkaç kez savaşan, MÖ 395'te Daskyleion çevresini harap eden,[2] Hellespontin Frigyası Satrapı Pharnabazus ile ilişkili olabilir.

Dairesel bir bindirmeli tonozlu mezarda yer alan lahit,[6][8] 1998 yılında defineciler tarafından bulunmuştur.[9] Kaçak kazılar sırasında büyük hasar görmüş, ancak kabartmaların büyük bir kısmı sağlam kalmıştır.[8] 1999 yazında yapılan kurtarma kazısı ile lahit Çanakkale Arkeoloji Müzesi'ne götürüldü; renklerin korunması, kırık parçaların yapıştırılması sağlandı.[5] 2018'de müzedeki diğer eserlerle birlikte Troya Müzesi'ne taşınmıştır.

Betimleme

[değiştir | kaynağı değiştir]

Lahdin uzun ön yüzü, ortasındaki ağaç figürü ile ikiye bölünmüştür. Ağacın sol kısımda geyik avı, sağ kısımda yaban domuzu avı olmak üzere iki av sahnesi bulunur.[7] Figürler ve fon tamaman boyanmıştır.

Lahitin daha kısa olan yüzü, muhtemelen Yunan psilos'u olan düşmüş bir hafif silahlı askere mızrak atan, uşağının eşlik ettiği atlı, zırhlı bir savaşçı ile bir savaş sahnesi ile süslenmiştir.[2] Binici olarak betimlenen figür, muhtemelen lahdin ait olduğu hanedandı.[2] Görünüşüne bakılırsa uşağı muhtemelen süvarinin hizmetinde olan bir Yunan paralı askeriydi. Bu o zamanlar yaygın bir olaydı.[2] Diğer iki taraf bezemesizdir.[7][8][10]

Yakın Doğu'daki, özellikle Küçük Asya mezarlarında görülen uzun bir kraliyet ikonografisi geleneğinden gelmektedir.[2] Bu ikonografi, aynı temelde ele alınan avcılık ve dövüş arasında çarpıcı bir paralellik kurar.[2] Bu geleneğe göre mezarlar, hanedanın yaşamı boyunca yapılmış ve yaşamı boyunca yaptıklarını resimli hale getirmiş olurdu.[2]

  • Domuz avı sahnesi.
    Domuz avı sahnesi.
  • Domuz avı sahnesi (avcı detayı).
    Domuz avı sahnesi (avcı detayı).
  • Troya'da sergilenen Altıkulaç lahdi.
    Troya'da sergilenen Altıkulaç lahdi.
  • Savaş sahnesi.
    Savaş sahnesi.
  • Savaş sahnesi detayı.
    Savaş sahnesi detayı.
  • Geyik avı sahnesi detayı.
    Geyik avı sahnesi detayı.
  • Av sahnesinde yer alan profilin detayı.
    Av sahnesinde yer alan profilin detayı.

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ The Oxford Handbook of Warfare in the Classical World (İngilizce). Oxford University Press. 2012. s. 150. ISBN 9780199719556. 19 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2022. 
  2. ^ a b c d e f g h i j k The Archaeology of Greek and Roman Troy (İngilizce). Cambridge University Press. 2014. s. 137-140. ISBN 9780521762076. 20 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2022. 
  3. ^ A reconstitution is visible in The Tombs of the Granicus River Valley IV: The Çan Sarcophagus (İngilizce). 2013. ss. 129-142. 21 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2022. 
  4. ^ Gallipoli Peninsula and the Troad: TAN Travel Guide (İngilizce). ASLAN Publishing House. 2017. s. 98. ISBN 9788394426927. 5 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2022. 
  5. ^ a b Reyhan Körpe, Musa Tombul, Nurten Sevinç (2000). "1999 Yılı Çan, Altıkulaç Köyü Çingene Tepe Tümülüsü Kurtarma Kazısı" (PDF). 11. Müze Çalışmaları ve Kurtarma Kazılar Sempozyum Kitpaçığı. Kültür Bakanlığı. ISBN 975-17-2560-7. 
  6. ^ a b A New Painted Graeco- Persian Sarcophagus From Çan, Studia Trioca, Band XI, 2001, 383-420 (İngilizce). 5 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2022. 
  7. ^ a b c Çanakkale Archaeological Museum notice
  8. ^ a b c The Archaeology of Greek and Roman Troy (İngilizce). Cambridge University Press. 2014. ss. 130-140. ISBN 9780521762076. 5 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2022. 
  9. ^ "Benzersiz Bir Eser: Altıkulaç Lahdi". Dr. Veysel Tolun ile söyleşi. BiGAM Biga Araştırmaları Merkezi youtube kanalı. 29 Mayıs 2021. 
  10. ^ Plataea 479 BC. s. 110. 5 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2022. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Altıkulaç_Lahdi&oldid=33543695" sayfasından alınmıştır