Ak Medrese (Ankara)
Ak Medrese, Ankara'nın Ulus semtinde Hacı Bayram Camii’nin bitişiğinde yer alan, Selçuklular ve Osmanlılar devrinde eğitim hizmeti vermiş medrese.
Bizans devrinde kiliseye çevrilmiş olan antik Augustus Tapınağı'nın büyük salonu, Selçuklular devrinde 10 odaya bölünerek medreseye dönüştürülmüş[1] ve gerek Selçuklular gerek Osmanlılar devrinde hizmet vermiştir. Arşiv belgelerinde medresenin kurucusu hakkında bir kayıt bulunmaz.[2] [not 1]
Etnografya Müzesi’ne Hacı Bayram Camii minaresinin dibinden getirilen mermer bir kitabenin, Ak Medrese'ye ait olduğu düşünülür ve medresenin "Hemedanlı, Mehmed bin Ebi Bekr" isimli bir hayırsever tarafından yenilendiği öğrenilir.[2] Taşlarının beyaz olmasından dolayı Ak Medrese ismini aldığı düşünülür.[4]
Yapı, uzun yıllar "Ak Medrese/ Beyzaiye Medresesi” isimleri ile bir eğitim kurumu olarak kullanıldı. Kirişçiler mahallesinde Melike Hatun Sultan'ın kurduğu Kara Medrese'de müderrislik yapmakta iken müderrisliği bırakan ve mutasavvıf Somucu Baba'ya bağlanıp Ankara'dan ayrılan Hacı Bayram-ı Veli, Fetret Devri'nde Ankara'ya dönünce Ak Medrese'de ders vermiş, Bayramilik tarikatının asitanesini de Ak medresenin yanına kurmuştur. Bu nedenle Ak medrese, Kara Medrese ile birlikte adı Hacı Bayram-ı Veli ile özdeşlelen iki medreseden birisidir.[2]
Osmanlı devri sonlarında Ak Medrese'nin gelirleri azaldı, binanın bakımı yapılamadı ve eğitime ara verildi. 1873 yılında onarılıp ıslahhane ve nümunehane (müze) olarak kullanılması önerildi ancak medrese vasfı değiştirilmediğinden bu mümkün olmadı, yapı harap halde kaldı.[2]
Medrese binası Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk yıllarında Ankara’da kurulmakta olan müzenin deposu olarak kullanıldı.[2] Önce belediye adına kayıtlı olan yapı, 1929 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü adına kaydedildi; Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın sorumluluğuna bırakıldı.[2]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Ankara'nın Akrapolisi: Hacı Bayram Tepesi". Ankaramızı Tanıyalım. 15 Şubat 2015. 26 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2023.
- ^ a b c d e f g Kılıcı, Ali (25-26 Mayıs 2016). "Hacı Bayram-ı Velî Döneminden Ankara'da Ak Medrese ve Kara Medrese" (PDF). Hacı Bayram Sempozyumu Bildiriler Kitabı Cilt 1. 25 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Kasım 2023.
- ^ Şahin, Kamil (2005). "Ankaralı Şeyh İzzedin Vakıflar ve Ak Medrese (Ogüst Mabedi)ı" (PDF). Vakıflar Dergisi.
- ^ "Hakkımızda". Ak Medrese Eğitim Kültür Derneği web sitsi. 1 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi.