Ağa Han Müzesi

Koordinatlar: 43°43′31″K 79°19′56″B / 43.72528°K 79.33222°B / 43.72528; -79.33222
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Ağa Han Müzesi
Musée Aga Khan
Harita
Açılış18 Eylül 2014 (2014-09-18)
KonumToronto, Ontario, Kanada
Koordinatlar43°43′31″K 79°19′56″B / 43.72528°K 79.33222°B / 43.72528; -79.33222
Türİslam sanatı, İran (Fars) sanatı ve Müslüman kültürü
Koleksiyon boyutu1.000
YöneticiDr. Ulrike Al-Khamis
Resmî siteagakhanmuseum.org

Ağa Han Müzesi (Aga Khan Müzesi), Kanada'nın Toronto, Ontario, North York semtindeki 77 Wynford Drive adresinde bulunan bir İslam sanatı, İran (Fars) sanatı ve Müslüman kültürü müzesidir.[1] Müze, İslam sanatına ve objelerine adanmıştır. Ağa Han ve Prens Sadruddin Ağa Han tarafından bir araya getirilen yaklaşık 1.200 nadir objeye ev sahipliği yapmaktadır. Ağa Han Development Network'ün bir ajansı olan Ağa Han Trust for Culture'ın bir girişimi olarak müze, Müslüman kültürleri ve bunların sanat yoluyla diğer kültürlerle olan bağlantılarına merak ve anlayışı çoğaltmaya adanmıştır. Kalıcı koleksiyona ek olarak, Ağa Han Müzesi'nde her yıl burs amaçlı, ortaya çıkan temalar ve yeni sanatsal gelişmelere yanıt veren birkaç geçici sergi yapılmaktadır. Müze koleksiyonu ve sergiler, eğitim programları ve performans sanatları etkinlikleriyle tamamlanmaktadır.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Geliştirme ve inşaat[değiştir | kaynağı değiştir]

Ağa Han Vakfı, 2002 yılında müzenin inşaatına hazırlık olarak Bata Ayakkabı Genel Müdürlüğü'nü satın aldı.

Şii İsmaili Müslümanların ruhani lideri Ağa Han, uzun yıllar boyunca İsmaili toplumunun kültürler arası bağları bir araya getirerek İslam medeniyetlerine yeni bakış açıları sunma misyonuyla uyumlu, İslam sanatı ve eserleri için büyük bir müze inşa etmeyi planlıyordu. Kanada, Toronto'daki Don Mills'deki yer, 2002'de İngiliz Parlamento Binası'nın karşısındaki Thames Nehri üzerindeki bir site için 60 milyon dolarlık[a] teklifinin yapılan protestolarla engellemesinin ardından ikinci seçenek olarak düşünüldü.[2] Ağa Han daha sonra ülkenin çoğulculuğuna bir övgü olarak Kanada'yı seçti.[3]

Ağa Han, İsmaili Merkezi'nin bitişiğindeki ve halihazırda yapım aşamasında olan eski Bata Shoes Genel Müdürlüğü'nün olduğu binayı satın aldı. Modernist mimar John B. Parkin tarafından tasarlanmış olan bina, müzeye uygun olmadığı tespit edildikten sonra 2007 yılında yıkılarak Pritzker Ödülü sahibi Fumihiko Maki tarafından yeniden tasarlandı. Ayrıca Lübnanlı peyzaj mimarı Vladimir Djurovic tarafından oluşturulan halk bahçeleri ile aynı alanı paylaşmaktadır.

28 Mayıs 2010'da Kanada Başbakanı Stephen Harper ve Ağa Han tarafından projenin temel atma töreni gerçekleştirilmiştir.[4]

Avrupa turu[değiştir | kaynağı değiştir]

Koleksiyon için kalıcı bir bina inşa edilirken, seçilen parçalar da Avrupa'da turneye çıkarak birçok yerde sergilendi. Sergiler uluslararası alanda oldukça beğeni toplamıştır.[5] 'Ruh' ve 'Hayat' olarak tercüme edilebilecek Dīn ve Dunya temalı sergi - Müslüman kültürlerde ayrılmaz bir şekilde birbirine bağlı olan hayatın dini ve laik yönlerini yansıtmaktadır.[6] İlk sergiler, Kutsal metinler ve ilgili nesnelerden oluşan Tanrı Sözü ve Müslüman mahkemelerini ve figürlerini yansıtan Hükümdar'ın Gücü olarak iki bölüm halinde düzenlenmiştir. Daha sonrasında ise islam dünyasının coğrafi genişliğini gösteren Allah'ın Sözü ve Gezginlerin Rotası gibi daha yeni sergiler düzenlendi.

Açılış[değiştir | kaynağı değiştir]

2022'de müzenin lobisi. Müze binası 2014 yılında ziyarete açılmıştır.

Ağa Han Müzesi 18 Eylül 2014 tarihinde ziyarete açılmıştır.[7] Michael Brand, müzenin ilk Direktörü ve CEO'su olarak görev yaptıktan sonra yerine 2012'den 2020'ye kadar Henry Kim geldi. Prens Amyn Aga Khan, 18 Mayıs 2016'dan itibaren Yönetim Kurulu'nun yeni başkanı olarak atandı. Kendisinden önceki başkan ise örgütün tek üyesi olarak halen müzeyle yakın ilişkisini sürdüren kardeşi Ağa Han'dır.

2016 senesinde RGD InHouse Design, 25 Temmuz 2015 - 3 Ocak 2016 tarihleri arasında sergilenen Home Ground: Contemporary Art from the Barjeel Art Foundation adlı sergisi için Ağa Han Müzesi'ne Üstünlük Ödülü vermiştir.[8]

Ağa Han Müzesi, 2018 yılında Conde Nast Traveler tarafından Toronto'daki en iyi müzelerden biri olarak kabul edilmiştir.[9] Aynı yıl, Ağa Han Müzesi, The World of the Fatımids sergisi, Antik Sanat (MÖ - 1200) kategorisinde Global Güzel Sanatlar Ödülü ve 2017 sergisi Skate Girls of Kabil sergisi ile Global Humanity kategorisinde mansiyon ödülü almıştır.[10] Haziran 2018'de Sri Lanka doğumlu şef Shen Ousmand, Ağa Han Müzesi'nin restoranı Diwan'da yeni bir menü tasarlamıştır.[11] 2016 yılından itibaren de Müzenin yemek hizmetlerini Şef Mark McEwan liderliğindeki McEwan Group sunmaktadır.

2024'te Toronto metro sisteminin bir parçası olarak kurulan yeni bir hat olan Line 5 Eglinton, bir Ağa Han Parkı ve Müzesi durağını faaliyete açacaktır.

Mimari[değiştir | kaynağı değiştir]

Oditoryum tavanı

Pritzker Ödüllü mimar Fumihiko Maki tarafından tasarlanan Aga Khan Müzesi, Hintli mimar Charles Correa tarafından tasarlanan Toronto'daki Ismaili Center ile 6.8 hektarlık (17 dönümlük) bir alanı paylaşıyor. Çevredeki peyzajlı park, peyzaj mimarı Vladimir Djuroviç tarafından yapılmıştır ve İslami avlu Charbaag'ın çağdaş bir yorumu olarak karşımıza çıkmaktadır.

Müze, galerilere, sergi alanlarına, dersliklere, bir referans kütüphanesine, oditoryuma ve restorana ev sahipliği yapmaktadır. Müzede on yüzyıldan fazla insanlık tarihini ve coğrafi bölgeyi temsil eden çok çeşitli sanatsal stil ve malzemelerin nadir şaheserleri de dahil olmak üzere 1.000'den fazla nesneden oluşan kalıcı bir koleksiyon barındırılmaktadır.

Ağa Han tarafından yaptırılan müze binası ve etrafındaki mekanlar, bir kutlama ve ışığın gizemleri olarak görülebilecek şekilde tasarlandı. Doğrusal bina, tüm taraflarının güneş gördüğü kırk beş derece güneş kuzeyine dönüktür. Form, aynı zamanda iki katlı binanın doğal bir ifadesi olan içbükey köşeli bir profil oluşturmak için yontulmuştur. Kumlanmış beyaz Brezilya granitiyle kaplı binanın yüzeyleri, hafif ve derin gölgelerde güneşle sürekli bir etkileşim içinde hareket halindedir. Bina bu şekilde bir güneş saatine benzemektedir.[12]

Müzenin iç avlusu, geleneksel İslami Jali ekranlarını anımsatan bir desenle basılmış cam duvarlarla çevrilidir.

Binanın içinde, kalıcı ve huzurlu bir sığınak olarak tasarlanan tamamen camlı bir avlu bulunmaktadır. Avlunun cam duvarları, geleneksel İslami Jali ekranlarını hatırlatan üç boyutlu bir etki yaratan çift katmanlı bir desenle basılmıştır. Avludan gelen ışık, büyük revağın alt kısımlarında, duvarlarında ve zemininde desenli gölgeleri hareket ettirmektedir. Galerilerin içinde, küçük altıgen açıklıklarla delikli büyük alüminyum panelli çatı pencereleri, sergi alanlarına yumuşak doğal ışık yaymaktadır.

Koleksiyon[değiştir | kaynağı değiştir]

Müze koleksiyonundan eserler müze genelinde sergilerde sergilenmektedir.

Ağa Han Müzesi, geçmiş ve şimdiki Müslüman toplulukların entelektüel, kültürel, sanatsal ve dini gelenekleriyle ilgili eserlerin elde edilmesi, korunması, sergilenmesi ve yorumlanmasına adanmıştır. Eserler, İslam tarihinin tüm dönemlerini kapsayan seramik, metal işleri ve tabloları içerir. Koleksiyondaki el yazmaları, İbn Sînâ'nın 1052 tarihli Kanun fi'l-Tibb'inin ("Tıbbın Kanunu") bilinen en eski nüshasını içermektedir[6]

Müze, İsmaili topluluğuyla ilgili tarihi materyallerin bir deposu ve kurumsal misyonunun her bir yönüyle ilgili araştırma programlarına ev sahipliği yapmaktadır. Ayrıca eğitim, kültür ve sosyo-ekonomik konularda İslam ve Batı dünyaları arasında kalıcı alışveriş için bir alan sağlaması düşünülmektedir.

Yaklaşık 1.000 nesneden oluşan koleksiyon,[13] Müslüman dünyasında gelişen yazı, medya ve süsleme tarzlarının çeşitliliğini gösteren birkaç Kuran el yazması örneğini de içeriğinde barındırmaktadır. Bunların arasında, sekizinci yüzyıldan kalma bir Kuzey Afrika folyosu, parşömen üzerine yazılmış en eski Kufi yazısı da bulunmaktadır. Tanınmış Mavi Kur'an'dan bir sayfa, çivit mavisiyle boyanmış parşömen üzerine altın kûfî yazının bir örneğini sunmaktadır. Mavi Kuran, şimdiye kadar yaratılmış en olağanüstü Kuran el yazmalarından biri olarak kabul edilir. Kökenleri 9.-10. yüzyıl Kuzey Afrikalıdır ve muhtemelen Kayrevan'dan hüküm süren Fatımi halifeleri için yazılmıştır.[6]

Müzenin ana katında yer alan Bellerive Odası'nda merhum Şehzade Sadruddin Ağa Han ve Prenses Catherine Ağa Han'ın seramik koleksiyonundan bir seçki sergilenmektedir.[14] Oda, koleksiyonun bir kısmının orijinal olarak sergilendiği İsviçre'nin Cenevre kentindeki Château de Bellerive'deki evlerindeki "La Chambre Persane" yani "Persian Salon"un yeniden canlandırmasıdır. Bellerive odasında sergilenen yaklaşık 60 seramik obje bulunmaktadır. Erken İslami dönemlerden 17. yüzyıla kadar uzanır. Stilleri, genellikle Çin ve Avrupa gibi uzak yerlerden gelen etkilerle diyalog halinde olan, çağlar boyunca İslami çömlekçilerin yenilikçi teknolojik ve estetik katkılarını yansıtmaktadır.

Seçilmiş geçici sergiler[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Home Ground: Barjeel Art Foundation Modern Arab Art Collection (15 July 2015 - 3 January 2016)
  • Abbas Kiarostami: Doors Without Keys (November 21, 2015 - March 28, 2016)
  • Syria: A Living History (October 15, 2016 - February 26, 2017)
  • Rebel, Jester, Mystic, Poet: Contemporary Persians (February 4, 2017 - June 4, 2017)
  • Syrian Symphony: New Compositions in Sight and Sound (May 20, 2017 - August 13, 2017)
  • Here: Locating Contemporary Canadian Artists (July 22, 2017 - January 7, 2018)
  • The World of the Fatimids (March 10, 2018 - July 2, 2018)
  • The Moon: Voyage Through Time (March 9, 2019 - August 18, 2019)
  • Caravans of Gold, Fragments in Time: Art, Culture, and Exchange Across Medieval Saharan Africa (September 21, 2019 - February 23, 2020)
  • Don't Ask Me Where I'm From (February 25, 2020 - October 11, 2020)
  • Sanctuary (March 21, 2020 - October 25, 2020)
  • 50 Years of Migration (January 24, 2023 - February 12, 2023)

Popüler kültürde[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Müze, Vulcan gezegenindeki Star Trek: Discovery bölümü "Lethe" de sahneler için bir çekim yeri olarak kullanıldı.
  • 2017 Amerikan bilim kurgu komedi filmi Downsizing'deki bilimsel konferans müzede çekildi.
  • Müze, 2022 Amerikan komedi aksiyon filmi The Man from Toronto'da yer aldı.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Kanada doları

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "New Aga Khan Museum To Showcase Cultural Contributions of Muslim Civilisations". Artlyst. 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2014. 
  2. ^ "Aga Khan's museum thwarted by real-estate fight". 12 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2020. 
  3. ^ "Aga Khan Museum will prove to be of historic significance: Siddiqui | The Star". thestar.com (İngilizce). 26 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2019. 
  4. ^ "Mawlana Hazar Imam is awarded Honorary Canadian Citizenship as he is joined by Prime Minister for Foundation Ceremony in Toronto". TheIsmaili.org. 28 Mayıs 2010. 1 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2010. 
  5. ^ "Islamic treasures go on show in Italy". Middle East Online. 24 Mart 2007. 12 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2007. 
  6. ^ a b c Spirit & Life: Masterpieces of Islamic Art from the Aga Khan Museum Collection. Switzerland: The Aga Khan Trust for Culture. 2007. ISBN 978-2-940212-02-6. 
  7. ^ "Aga Khan Museum to open Sept. 18". thestar.com (İngilizce). 8 Eylül 2014. 9 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2021. 
  8. ^ "Award of Distinction: Aga Khan Museum - 'Home Ground' Contemporary Art from the Barjeel Art Foundation | RGD". www.rgd.ca. 17 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2019. 
  9. ^ "10 Best Museums in Toronto". Condé Nast Traveler (İngilizce). 13 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2019.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  10. ^ "2018 Award Winners and Honorable Mentions ‹ Global Fine Art Awards" (İngilizce). 22 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2019. 
  11. ^ "Opinion | Aga Khan Museum welcomes Sri Lankan-born chef to Diwan Restaurant". Toronto.com (İngilizce). 14 Ağustos 2018. 16 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2019.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  12. ^ "The Aga Khan Museum / Maki and Associates". ArchDaily (İngilizce). 30 Temmuz 2018. 18 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2019. 
  13. ^ Mehnaz Thawer (20 Mayıs 2010). "Aga Khan Museum Collection reflects pluralism of the Muslim world and shared human heritage". TheIsmaili.org. 24 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2010. 
  14. ^ "International Day of Islamic Art: Five must-see collections around the world". The National (İngilizce). 19 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2020. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ağa_Han_Müzesi&oldid=30733555" sayfasından alınmıştır